Phiên họp thứ 7 của Ủy ban thường vụ Quốc hội: Tái diễn vi phạm về ATTP, cần xử lý hình sự

An toàn vệ sinh thực phẩm đã ở mức báo động đỏ

Báo cáo một số vấn đề lớn về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 do Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày nêu rõ: Về Tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm (Điều 317 của BLHS năm 2015), có ý kiến cho rằng, cần bổ sung định lượng vào điểm a và điểm b khoản 1 Điều 317 nhằm tránh việc xử lý hình sự quá rộng. Ý kiến khác đề nghị không sửa điều này để xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về an toàn thực phẩm (ATTP) đang xảy ra phổ biến hiện nay.

Ủy ban Tư pháp nhận thấy, điểm a, b và c khoản 1 Điều 317 BLHS năm 2015 quy định cấu thành hình thức, chỉ cần có hành vi, chưa cần có hậu quả trên thực tế đã xử lý hình sự là quá nặng.

Ủy ban Tư pháp cho rằng, việc xử lý hình sự phải tránh tràn lan, cần tập trung vào các đối tượng cố ý vi phạm quy định về an toàn thực phẩm nhằm thu lợi bất chính lớn hoặc gây hậu quả trên diện rộng, gây tổn hại cho sức khỏe của người khác. Đối với các hộ nông dân, hộ buôn bán nhỏ lẻ, do thiếu hiểu biết mà vi phạm thì chỉ nên xử lý hình sự sau khi đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm... Do đó, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Điều 317 được chỉnh lý theo quan điểm trên và được thể hiện như trong Dự thảo Luật mới.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, vệ sinh an toàn thực phẩm đang là vấn đề hết sức bức xúc. Qua giám sát thấy vệ sinh an toàn thực phẩm nói chung đã ở mức độ báo động, có một số địa phương đã đến giới hạn đỏ. Ông cũng dẫn chứng hai vụ ngộ độc gần đây, là vụ ở Lai Châu với 9 người tử vong, rất nhiều người nhập viện, vụ thứ hai ở Hà Giang có hơn 60 người ngộ độc phải 
cấp cứu.

“Qua đi giám sát thấy quá trình vệ sinh an toàn thực phẩm diễn biến phức tạp. Nó là mối quan hệ chặt chẽ từ khâu đầu đến khâu cuối, cụ thể từ môi trường đến sản xuất, từ chế biến đến bảo quản, vận chuyển và tiêu thụ. Tất cả các công đoạn trên đều có vi phạm ở mức độ cao và có nhiều vụ việc nghiêm trọng” - ông Hiển nhấn mạnh.

Theo ông Hiển, khoản 1 Điều 317 Vi phạm quy định về an toàn thực phẩm đang được sửa theo hướng giảm nhẹ. Bên cạnh đó có những quy định khó có thể xử lý hình sự. Tính ra số ngộ độc thực phẩm là hàng nghìn vụ, số người chết 165 người/5 năm, nhưng số người mắc bệnh thì rất lớn, đặc biệt là ung thư. “Theo tôi, một là giữ nguyên và bổ sung nếu xử hành chính rồi mà vẫn tiếp tục vi phạm thì xử lý hình sự” - ông Hiển nói.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, cần phải cân nhắc việc xử lý vi phạm quy định về an toàn thực phẩm để xử lý hành chính hay hình sự. Theo Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu, cần sửa theo hướng chỉ nên xử lý hình sự đối với trường hợp sau khi đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà vẫn vi phạm.

Khó định giá được giá trị sừng tê giác, ngà voi để xử lý hình sự

Cho ý kiến về quy định giá trị đối với hàng cấm làm căn cứ định tội, định khung hình phạt (các điều 190 và 191 của BLHS năm 2015), Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình đã băn khoăn về vấn đề định giá trị của các loại hàng cấm để làm căn cứ, định tội, định khung hình phạt khi xử lý hình sự đối tượng vi phạm.

Ông Bình dẫn chứng, sừng tê giác trong nhân dân coi là sản phẩm có giá trị rất cao, nhưng để xác định giá trị của sừng tê giác thế nào là việc rất khó. Ở nhiều nước trên thế giới, đối với sừng tê giác hay ngà voi cơ quan chức năng bắt được là nghiền tiêu hủy ngay. Ông Bình phân tích thêm, không chỉ có sừng tê giác, ngà voi, khi xử lý hình sự hành vi buôn lậu thuốc lá hay các loại hàng giả khác cũng gặp khó khăn.

Cho ý kiến về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, mặt hàng cấm khi cơ quan chức năng thu giữ được thì tiêu hủy theo các công ước, điều ước quốc tế. Nhưng vấn đề đặt ra là số lượng, khối lượng, giá trị để định tội và lượng hình đối với người vi phạm.

Theo Thượng tướng Lê Quý Vương - Thứ trưởng Bộ Công an - sừng tê giác chỉ nên định lượng, còn nói về giá trị thì rất khó. Hiện chưa có tài liệu nào khẳng định tác dụng của sừng tê giác, giá trị nó xuất phát từ hoạt động ngầm trên thị trường.