Cụ thể, vào tháng 6.2023, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã có báo cáo UBND TPHCM về tình hình xử lý dự án đầu tư có sử dụng đất. Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, qua xem xét đã chia ra hai nhóm các dự án đang vướng mắc và đề xuất hướng xử lý trong thời gian tới. Nhóm thứ nhất là các dự án đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư, hiện nay sở này đang thụ lý 117 hồ sơ. Qua thẩm định có 62 dự án không đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại do dự án không có đất ở hoặc không nhận chuyển nhượng toàn bộ đất ở theo quy định của Luật Nhà ở 2014.
Đối với nhóm này, Sở Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị UBND TPHCM không chấp thuận chủ trương đầu tư cho các dự án này vì không đáp ứng được chấp thuận làm chủ đầu tư dự án nhà ở theo quy định của Luật Đầu tư và Luật Nhà ở, đồng thời thông tin cho nhà đầu tư được biết về việc không tiếp tục xử lý hồ sơ theo đề nghị của nhà đầu tư.
Nhóm thứ hai, các dự án đang được xem xét giải quyết chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định (55 dự án), trong đó các dự án đang vướng mắc về pháp luật có 3 dự án; các dự án đang được cơ quan có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra có 3 dự án; các dự án có vướng mắc thuộc thẩm quyền xem xét của TP có 49 dự án. Đối với các dự án này, Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất chờ kết luận của các cơ quan chức năng đối với các dự án đang thanh - kiểm tra sau đó tiếp tục xem xét giải quyết; các dự án chưa hoàn thiện hồ sơ nhà đầu tư tiếp tục bổ sung hồ sơ theo quy định; kiến nghị UBND TP giao các sở ngành liên quan phối hợp giải quyết theo chức năng nhiệm vụ đối với từng dự án cụ thể.
Thực tế cho thấy từ nhiều năm trước, nhiều dự án nhà ở trên địa bàn TPHCM, chủ đầu tư triển khai cùng lúc nhiều thủ tục, kể cả huy động vốn dưới nhiều hình thức khi chưa đủ điều kiện. Chính vì vậy, mặc dù dự án được đưa ra thị trường, san lấp, xây dựng hạ tầng… nhưng thủ tục pháp lý vẫn chưa hoàn thiện. Chính vì vậy, cho đến thời điểm hiện nay, Sở KH-ĐT đề xuất UBND các nội dung trên khiến nhiều doanh nghiệp rơi vào thế “việt vị”.
Và để tháo gỡ vướng mắc trên, theo thông báo kết luận của Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi sau cuộc họp mới đây với tổ công tác tháo gỡ vướng mắc cho các dự án đầu tư trên địa bàn cho thấy, có 41 dự án nhà ở thương mại không đáp ứng được điều kiện để chấp thuận chủ trương đầu tư vì thiếu đất ở. Con số này thấp hơn số lượng 62 dự án không đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại do không có đất ở và không nhận chuyển nhượng toàn bộ đất như báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư trước đó.
Chủ tịch UBND TP đã gợi mở hướng xử lý tiếp theo cho những dự án này. Theo đó, người đứng đầu chính quyền thành phố giao Sở Kế hoạch và Đầu tư rà soát, làm việc và thông báo nhà đầu tư không có quyền sử dụng đất ở trong ranh dự án, nên không đáp ứng cơ sở pháp lý để thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời chấp thuận nhà đầu tư đối với các dự án nhà ở thương mại. Hướng dẫn thực hiện đầu tư theo các phương án đề xuất thay đổi mục tiêu từ đầu tư xây dựng nhà ở thương mại sang đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Nếu nhà đầu tư vẫn mong muốn tiếp tục đầu tư dự án nhà ở thương mại, đề nghị nhà đầu tư nghiên cứu phương án lựa chọn nhà đầu tư dự án nhà ở thương mại theo hình thức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định. Sở Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn chi tiết quy trình, thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo đúng quy định.
