Thưa ông, toàn cầu đang nói về cuộc chơi Net Zero. Làm thế nào để phát triển các công trình xanh và hứng được hàng tỉ USD vốn xanh quốc tế?
- Bốn yếu tố chính thúc đẩy công trình xanh ở Việt Nam hiện nay là chính sách nhà nước, chi phí đầu tư, công nghệ và nhân sự.
Hiện Chính phủ đang rất nỗ lực để thúc đẩy các giải pháp hướng tới mục tiêu Net Zero. Nhân sự trong lĩnh vực công trình xanh cũng chưa nhiều so với các ngành nghề khác. Đây là ngành khá đặc thù và Việt Nam chưa có trường chính quy đào tạo mà thường chỉ có du học sinh ở nước ngoài. Theo tôi câu chuyện nhân sự có thể dần dần bồi đắp.
Đáng chú ý nhất là câu chuyện công nghệ. Cụ thể, công nghệ kiến trúc, kết cấu, vật liệu, cơ điện… để giúp một công trình có thể tiếp cận với tiêu chuẩn xanh.
Khi đạt được tiêu chí công trình xanh thì các chủ đầu tư mới dễ dàng gọi vốn xanh.
Phân tích từ khía cạnh kiến trúc, thực tế không phải bây giờ các chủ đầu tư mới nghĩ tới kiến trúc xanh. Kiến trúc xanh hài hoà thiên nhiên, sống tiện nghi trong toà nhà mà không ảnh hưởng tới môi trường xung quanh đã có từ lâu. Tuy nhiên, xu hướng mới hiện nay yêu cầu khai thác sâu hơn yếu tố xanh trong cả bố trí công năng. Một công trình xanh cần đảm bảo các yếu tố liên quan đến tiện nghi nhiệt, tiện nghi âm thanh, trải nghiệm con người trong công trình.
Khía cạnh kết cấu bên trong toà nhà cũng là yếu tố quan trọng. Nếu chủ đầu tư triển khai được kết cấu xanh thì về việc vận hành toà nhà về sau sẽ tiết kiệm chi phí điện, điều hoà, cách âm, cách nhiệt.
Vậy khó khăn lớn nhất của các chủ đầu tư khi muốn đạt tiêu chuẩn công trình xanh là gì?
- Việt Nam thiếu bộ tiêu chí đánh giá quá trình từ sản xuất đến thành phẩm đạt được chỉ tiêu xanh nào? Hiện bộ tiêu chí đang áp dụng ở Việt Nam chỉ dành cho sản phẩm đã tạo ra như sản phẩm như vật liệu có độc hại không, có thân thiện môi trường không? Khi xây dựng sẽ giúp công trình cách âm, cách nhiệt ra sao? Nhưng quá trình tạo ra sản phẩm chưa có bộ tiêu chí đánh giá của cơ quan quản lý về tiêu dùng năng lượng và nguyên vật liệu. Theo đánh giá cá nhân tôi, đa số các công trình ở Việt Nam mới chỉ gần đạt tiêu chuẩn xanh.
Trên thế giới hiện nay đang có rất nhiều bộ tiêu chí đánh giá công trình xanh, nhiều chủ đầu tư lúng túng trong việc chọn bộ tiêu chí nào để áp dụng. Giải pháp cho câu chuyện này là gì, thưa ông?
- Hiện đang có nhiều bộ tiêu chí đánh giá công trình xanh của Anh, Singapore, Úc, Nhật… nhưng các bộ đánh giá đó đều của công ty tư nhân nên mang tính thương mại và xét các yếu tố bề nổi. Họ chỉ đánh giá công trình này đem lại lợi ích gì về cách âm, cách nhiệt, bớt ảnh hưởng môi trường, bớt phát thải carbon ra sao? Thế nhưng họ không đặt câu hỏi về việc để sản xuất ra các vật liệu xây dựng xanh thì thải ra bao nhiêu CO2 ra môi trường? Lý do rất đơn giản, nếu xây dựng bộ tiêu chí quá khó để đạt được thì chủ đầu tư sẽ bỏ qua chọn bộ tiêu chí xanh khác dễ thở hơn để áp dụng.
Ví dụ, hiện trên thị trường đã có những vật liệu xây dựng sản xuất từ nhựa tái chế. Đối với các vật liệu đặc sẽ tiêu tốn thép, bêtông. Việc sử dụng vật liệu mới giúp các sàn nhẹ, giúp cách âm cách nhiệt, giảm lượng tiêu thụ bêtông, thép. Nhưng cũng thiếu các tiêu chí đánh giá xem quá trình sản xuất ra vật liệu xanh tiêu tốn bao nhiêu điện năng và phát thải bao nhiêu CO2.
Xin cảm ơn ông!
