Loạt cao ốc "mọc" lên trên đất vàng
Chủ trương di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp ra ngoài khu vực nội thành đã được lãnh đạo TP Hà Nội đặt ra từ đầu những năm 2000, cùng với đó là di dời các sở, ngành của thành phố và 26 cơ sở giáo dục ra khỏi khu vực nội đô.
Tuy nhiên đến nay, việc di dời các nhà máy, cơ sở sản xuất công nghiệp, trường học,... diễn ra ì ạch. Điều đáng nói, nhiều khu đất sau di dời đều được các doanh nghiệp, tập đoàn bất động sản thâu tóm để xây chung cư, nhà ở thương mại hoành tráng.
Điển hình tại quận Thanh Xuân – nơi trước đây được ví như thủ phủ của các cơ sở sản xuất công nghiệp nhẹ của Thủ đô. Sau khi di dời các cơ sở công nghiệp khỏi khu vực này, những chung cư, tòa nhà văn phòng ùn ùn mọc lên.
Điều này tiếp tục tạo ra gánh nặng về hạ tầng, giao thông, đồng thời đi ngược với chủ trương giãn dân ra khỏi nội đô của Hà Nội.
Theo ghi nhận của Lao Động, tuyến đường Nguyễn Tuân tuy chỉ dài 1km, nhưng đến nay đã có đến 3 dự án cao ốc mọc trên đất công nghiệp sau di dời nhà máy.
Cụ thể, khu đất tại 90 Nguyễn Tuân có diện tích 3,7ha. Ban đầu khu đất này được cho phép thực hiện dự án xây dựng nhà ở cho cán bộ công nhân viên hậu di dời nhà máy.
Tuy nhiên, tháng 7.2017, UBND TP Hà Nội đã ký quyết định thu hồi khu đất này và giao cho Công ty cổ phần Đầu tư đô thị và Khu công nghiệp Sông Đà 7 để thực hiện dự án Đầu tư xây dựng nhà ở. Dự án gồm 87 nhà thấp tầng và 2 tòa nhà cao tầng cao 29 tầng nổi.
Tương tự là dự án Thống Nhất Complex với tổ hợp nhà liền kề, trung tâm thương mại và căn hộ trên diện tích gần 18.000 m2 tại số 82 Nguyễn Tuân vốn là đất công nghiệp của Công ty TNHH MTV Thống Nhất, tiền thân là Nhà máy xe đạp Thống Nhất.
Cũng nằm ngay trên trục đường Nguyễn Tuân, trên khu đất 2,2 ha sau khi bị thu hồi, Công ty cổ phần Dệt Mùa Đông đã được giao lại cho Công ty cổ phần bất động sản Mùa Đông - VID, một công ty do chính Công ty dệt Mùa Đông sáng lập, để thực hiện dự án xây dựng Tổ hợp văn phòng dịch vụ thương mại và nhà ở cao tầng (47 Nguyễn Tuân) gồm 4 tòa cao từ 27 đến 35 tầng với hơn 1.500 căn hộ.
Theo tìm hiểu, tại một số khu đất nhà máy, xí nghiệp di dời tại quận Cầu Giấy, Hoàng Mai,... cũng đã được chuyển đổi mục đích sử dụng sang làm dự án tổ hợp chung cư cao cấp, thương mại, văn phòng.
Làm gì với đất vàng sau di dời?
KTS Phạm Thúy Loan - Phó Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia, Bộ Xây dựng cho rằng, Hà Nội là một thành phố mà giá trị đất đai được so sánh như kim cương. Chính vì vậy, sau khi nhà máy được di dời, đây là những không gian mà nhiều người mong muốn có được.
Bên cạnh việc chậm di dời các nhà máy ra khỏi nội đô, thực tế cho thấy, sau khi di dời nhà máy, xí nghiệp, công xưởng, hầu hết quỹ đất trống lại được thay thế bằng các tòa nhà chọc trời hoặc các khu chung cư, khu đô thị hiện đại. Rất hiếm các công trình cây xanh, công viên, trường học được xây dựng tại khu vực này.
Theo PGS.TS.KTS Lê Quân, Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, các nhà máy cũ sau khi di dời cần chuyển đổi thành không gian sáng tạo, công viên, cây xanh nhằm cung cấp thêm không gian công cộng cho người dân Hà Nội, giải tỏa bớt sự ngột ngạt của đô thị.
Ngoài ra, với hơn 100 nhà máy, cơ sở công nghiệp đã và đang được di dời khỏi nội thành Hà Nội từ 2019, trong đó có những công trình có tuổi đời hàng trăm năm với kiến trúc độc đáo, có giá trị lịch sử, những khu vực này rất phù hợp để xây dựng các di tích có không gian văn hóa sống động.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Đức Hùng, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội cho rằng, việc tái thiết đô thị từ quỹ đất di dời các cơ sở công nghiệp cũ cần được lập quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị, dự án đầu tư xây dựng, thiết kế đầu tư, xây dựng công trình theo từng lô đất, khu đất.
"Các khu nhà máy sau khi di dời cần được ưu tiên sử dụng cho các mục đích công cộng và bảo tồn, giữ gìn nâng cao giá trị di sản, công nghiệp có giá trị", ông Hùng nhận định.
