Có thể nói, tình hình chấp hành an toàn giao thông ở các thành phố lớn ở nước ta thời gian qua chưa được tốt. Các vụ tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông ngày càng gia tăng nghiêm trọng. Nguyên nhân là do hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, yếu kém, ý thức chấp hành của người tham gia giao thông kém… Các cơ quan chức năng đã có nhiều biện pháp nhằm hạn chế tai nạn, ùn tắc giao thông nhưng hiệu quả đạt được không như mong muốn.
Dưới gốc độ bài viết này, chúng tôi xin đề xuất giải pháp xây dựng “văn hóa nhường đường” trong tham gia giao thông.
Có thể nói, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông là do ý thức của người tham gia giao thông. Trong đó, ý thức chấp hành an toàn giao thông, “văn hóa nhường đường” của nhiều người dân còn rất hạn chế, yếu kém.
Minh chứng là khi xảy ra ùn tắc, người tham gia giao thông cố chen lấn, tràn lên vỉa hè hoặc bất cứ ngõ ngách nào với mục đích làm sao vượt qua người khác, đi trước mọi người có thể. Đây là nguyên nhân làm cho tình trạng ùn tắc càng thêm kéo dài, nghiêm trọng hơn như mớ bòng bong, không thoát ra được.
Điều này khác hẳn với một số nước tiên tiến trên thế giới, mà rõ nhất là Nhật Bản. Ở đó, khi càng ùn tắc giao thông hoặc có bất cứ sự cố bất thường nào dù khẩn cấp, nguy hiểm đến đâu đi chăng nữa thì mọi người vẫn rất bình tĩnh, trật tự. Cứ theo nguyên tắc, ai đến trước, đi trước, ai đến sau đi sau, thậm chí nhiều người còn nhường nhịn nhau, tuyệt đối không xảy ra chen lấn, xô đẩy.
Nhiều ý kiến, góc nhìn của người dân Việt Nam từ các lãnh đạo, chuyên gia cho đến người dân bình thường đều thừa nhận người Nhật chấp hành pháp luật, kỷ luật rất nghiêm. Đặc biệt, họ luôn tuân thủ nguyên tắc, tôn trọng pháp luật, bình tĩnh, kiềm chế với ý thức, tinh thần tự giác rất cao, nhất là ý thức tôn trọng người khác.
Câu hỏi đặt ra là, tại sao chúng ta không làm được như người Nhật, chí ít thì được 50 - 60% như họ? Nhiều người tin rằng, nếu có quyết tâm, chúng ta cũng sẽ làm được như người Nhật, vì dưới góc độ văn hóa, nền tảng tinh thần quốc gia chúng ta không thua kém Nhật Bản, điển hình là nhiều biến cố, thăng trầm lịch sử mà đất nước ta đã vượt qua.
Tuy nhiên, để cụ thể hóa mục tiêu này, cần có nhiều việc phải làm, cần sự quyết tâm, kiên trì của cả xã hội. Theo chúng tôi, trước hết, chúng ta phải thực hiện xây dựng “văn hóa nhường đường” trong công tác an toàn giao thông. Bởi vì, từ “văn hóa nhường đường” chúng ta có thể xây dựng được những điều to lớn hơn, vĩ đại hơn. Đó là ý thức tôn trọng pháp luật, thượng tôn pháp luật và tinh thần yêu thương, đùm bọc giúp đỡ nhau giữa mọi người dân trong nước.
Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng có liên quan ngay từ bây giờ cần triển khai thực hiện xây dựng “văn hóa nhường đường” trong tham gia giao thông đến mọi tầng lớp nhân dân.
Trước mắt, ngay từ bây giờ, cần triển khai trong các trường học nhằm trang bị giúp các em học sinh, thế hệ trẻ có được ý thức tôn trọng pháp luật, chấp hành pháp luật, từ đó, hình thành nên nền tảng, hạt nhân lan rộng trong thế hệ trẻ và toàn xã hội.
Làm được điều này, có thể chỉ 5 đến 10 năm nữa ý thức thượng tôn pháp luật, tuân thủ nguyên tắc pháp luật sẽ trở thành tư tưởng chủ đạo của người dân. Khi đó, chúng ta không chỉ giải quyết triệt để, căn cơ vấn nạn giao thông đang diễn biến phức tạp, cản trở sự phát triển đất nước mà còn góp phần quan trọng vào việc nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân đối với các vấn đề khác của xã hội.
Trên kết quả đạt được đó, nhất định sẽ góp phần tích cực làm cho xã hội ngày càng văn minh hơn, mọi người thương yêu, giúp đỡ nhau nhiều hơn, tệ nạn xã hội, tiêu cực, tham nhũng cũng theo việc thượng tôn pháp luật mà giảm bớt đi.
