Khi tham gia BHXH tự nguyện, người dân sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỉ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.
Cụ thể: Bằng 30% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo; bằng 25% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo; bằng 10% đối với các đối tượng khác.
Sau khi được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ phải thực đóng với số tiền ở mức thấp nhất là 231.000 đồng/người/tháng với người thuộc hộ nghèo, 247.500 đồng/người/tháng với người thuộc hộ cận nghèo và 297.000 đồng/người/tháng với tất cả các trường hợp khác.
Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của người tham gia nhưng tối đa không quá 10 năm (120 tháng).
Nhằm tạo điều kiện cho người lao động tự do được tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH, hiện nay, nhiều tỉnh còn hỗ trợ thêm từ ngân sách địa phương cho người tham gia BHXH tự nguyện ngoài mức quy định của Nhà nước. Do đó, số tiền thực đóng của người dân khi tham gia BHXH tự nguyện tại các địa phương này tiếp tục thấp hơn.
Người tham gia BHXH tự nguyện khi có đủ các điều kiện theo quy định, được hưởng các chế độ, cụ thể:
Hưởng lương hưu hằng tháng khi đủ điều kiện; lương hưu với mức hưởng cao hơn nhiều so với mức đóng và định kỳ được điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách Nhà nước và quỹ BHXH để đảm bảo cuộc sống của người tham gia.
Được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt quá trình hưởng lương hưu, với mức hưởng bằng 95% chi phí khám bệnh, chữa bệnh.
Người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên hoặc người đang hưởng lương hưu khi qua đời, người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở.
Trường hợp người đang đóng BHXH tự nguyện, đang bảo lưu thời gian đóng, đang hưởng lương hưu mất thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần.
Người tham gia BHXH tự nguyện thực hiện các thủ tục đăng ký đơn giản, tiện lợi, nhanh chóng theo các hình thức: trực tiếp (qua Tổ chức dịch vụ được ủy quyền thu BHXH, BHYT hoặc cơ quan BHXH nơi cư trú hoặc tạm trú) hoặc trực tuyến (qua Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam hoặc Cổng Dịch vụ công quốc gia).
Thấy rõ tính ưu việt của chính sách, lưới an sinh cho tuổi già của lực lượng lao động tự do ngày càng bao phủ rộng hơn. Năm 2018, cả nước mới có hơn 277.000 người tham gia BHXH tự nguyện, thì đến hết quý I/2023, con số này đã tăng lên gần 1,5 triệu người (gấp 5,4 lần so với thời điểm cuối năm 2018).
Để chính sách hấp dẫn hơn, tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), các cơ quan chức năng đề xuất mở rộng, bổ sung chế độ, tăng quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện.
