Minh chứng của sự bất lực
Cụ thể, trong hai ngày 6 và 7.9.2017, nhiều nhà xe chạy tuyến cố định như Bắc Kạn - Thái Nguyên, Bắc Kạn - Hà Nội đã nhất loạt từ chối vận chuyển hành khách như một cách để biểu đạt thái độ phản đối trước các loại hình vận tải khác đang ngày một nở rộ như nấm sau mưa, đặc biệt là các loại xe Limousine 16 chỗ núp bóng dưới mác xe hợp đồng. Theo các nhà xe, nạn xe “dù” hoành hành đã cướp đi gần hết lượng hành khách của họ dẫn đến thời gian gần đây, mỗi xe xuất bến chỉ có từ 1-2 khách, thậm chí không có khách nào. Trong khi đó, giá xăng dầu, phí cầu đường không ngừng tăng cao, kèm theo tiền bảo dưỡng, sửa chữa, phí bến bãi… khiến không ít nhà xe đứng bên bờ vực phá sản.
Một nhân viên của nhà xe Thưởng Nga, chạy tuyến Bắc Kạn - Hà Nội, bức xúc: Chúng tôi thỉnh cầu các ngành chức năng hãy kiểm tra, siết chặt hơn các nhà xe hợp đồng để các doanh nghiệp vận tải được cạnh tranh một cách công bằng. Nếu tình trạng này kéo dài, các xe chạy tuyến cố định sẽ phải nghỉ hết vì không có khách hoặc chúng tôi cũng sẽ phải ra đường chạy “dù”.
Liên quan đến sự việc này, cung cấp thông tin tới PV Báo Lao Động, ông Ma Trương Thiêm - Giám đốc Sở Giao thông vận tải Bắc Kạn - cho hay: Có tất cả 15 xe không chạy để phản đối, trong đó tuyến chạy về Thái Nguyên là 12 xe, tuyến xe chạy về Hà Nội là 3 xe. Cho đến 9.9, tình trạng các nhà xe dừng chở khách ở bến xe Bắc Kạn đã chấm dứt, sự việc này chỉ xảy ra trong vòng hai ngày. “Ngày 6.9 có 12 xe đi Thái Nguyên đình công, đến hôm 7.9 thì có tiếp 3 xe nữa chạy tuyến Hà Nội nghỉ. Ngay sau đó, chúng tôi đã cử ông Đặng Quang Hùng - Phó Giám đốc Sở - xuống đối thoại cùng với các doanh nghiệp, ngay sau đó các nhà xe đã đồng ý và trở lại hoạt động bình thường” - ông Thiêm nói.
Cũng theo ông Thiêm, ở thời điểm hiện tại, tất cả các tuyến xe chạy từ Bắc Kạn đi các tỉnh đã ổn định trở lại, không có tình trạng ách tắc. Tuy nhiên, có một thực tế là hàng ngày vẫn có 1-2 đầu xe do không có khách nên không chạy. Nói về tình trạng xe hợp đồng trên địa bàn, người đứng đầu Sở GTVT tỉnh Bắc Kạn cho hay, cơ quan này vẫn thường xuyên kiểm tra. Tuy nhiên, cứ mỗi khi kiểm tra thì doanh nghiệp lại có đầy đủ các hợp đồng, các thủ tục rất chuẩn chỉ... “Giải pháp khắc phục tình trạng này của chúng tôi là sẽ đối thoại và sẽ tăng cường kiểm tra” - ông Thiêm bộc bạch.
Thời của xe “dù”, bến “cóc”?
Quay trở lại với bức tranh toàn cảnh về thực trạng xe “dù” bến “cóc” núp bóng hợp đồng tại nước ta hiện nay. Theo thống kê từ Vụ Vận tải (Tổng cục Đường bộ Việt Nam), hiện cả nước có trên 7.000 đơn vị được cấp phép kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ôtô theo hợp đồng và vận chuyển khách du lịch với trên 35.000 xe. Do điều kiện kinh doanh tương đối đơn giản, chi phí hoạt động thấp, nên thời gian vừa qua, loại hình vận tải này nở rộ như nấm sau mưa. Nhiều xe trong vỏ bọc xe hợp đồng nhưng ngang nhiên đón trả khách như xe chạy tuyến cố định. Nổi bật nhất phải kể đến loại xe Limousine 9 chỗ ngồi, vốn được chế tạo dựa trên khung gầm của chiếc Ford Transit “cá mập” 16 chỗ ngồi quen thuộc.
Theo tìm hiểu của PV, về cơ bản, những chiếc xe này không có đăng ký chạy tuyến cố định mà chỉ cần “cộp” mác xe hợp đồng là có thể vô tư biến văn phòng, trụ sở thành “bến cóc” trong nội thành cũng như dọc đường, việc còn lại là dẫn dụ khách đến đúng địa chỉ để sử dụng dịch vụ. Chỉ với một thao tác nhỏ là sử dụng công cụ tìm kiếm google hoặc tra cứu trên mạng xã hội facebook, hành khách có thể dễ dàng tìm được nhà xe ưng ý xuất phát từ Hà Nội đến hầu hết các tỉnh phía bắc hoặc miền trung và ngược lại. Các nhà xe như Long Giang, Hoa Dũng, Vĩnh Quang, Đại Thắng… là những cái tên được xuất hiện dày đặc trên trang mạng.
Có một thực tế với xe hợp đồng là giá vé cho 1 chuyến xe từ Hà Nội đi các tỉnh có thể cao gấp 2-3 lần các xe chạy tuyến cố định nhưng một số hành khách cho rằng họ thích đi những chiếc xe này hơn bởi xe chạy nhanh, không bắt khách dọc đường, không nhồi nhét khách, xe phục vụ tốt, đưa đón tận nơi...
Với mục đích tìm hiểu kỹ hơn thực trạng này, PV Báo Lao Động đã dành nhiều ngày để quan sát, theo dõi và thậm chí tự mình trải nghiệm trên những chiếc xe hợp đồng trá hình. Qua đó, nhóm PV cũng phát hiện ra chiêu trò chung của các nhà xe hòng qua mặt các cơ quan chức năng, giải thích cho câu trả lời của ông Thiêm ở phần trên, là cứ khi kiểm tra, các nhà xe lại có đầy đủ giấy tờ... (Còn tiếp)
Ngành vận tải hết sức bi đát
Ông Bùi Danh Liên - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội - cho biết: “Hiện nay, đang có tình trạng là xe hợp đồng vào tận nhà để đón khách mà không cần phải ra bến hay mua vé gì cả. Điều này khiến cho khách của các tuyến xe cố định giảm hẳn đi. Thế nhưng, việc những xe này không vào bến sẽ không phải mất chi phí bến bãi, không phát hành vé nên không phải đóng thuế. Nhà nước sẽ thất thu thuế”.
