Cao điểm của mùa mưa lũ đang cận kề, phóng viên Báo Lao Động đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Hoàng Đức Cường - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn (Bộ Tài nguyên và Môi trường).
Thưa ông, từ đầu năm 2024 đến nay, thiên tai đã có nhiều diễn biến phức tạp. Nhận định tình hình thiên tai từ nay đến cuối năm 2024 như thế nào khi ENSO chuyển sang trạng thái La Nina?
- Các mô hình dự báo hiện nay có sự thống nhất cao là hiện tượng La Nina có thể phát triển trong thời gian từ tháng 9 đến tháng 10 năm 2024 với xác suất 60-70%. Sau đó tiếp tục duy trì trạng thái La Nina trong các tháng cuối năm 2024 và những tháng đầu năm 2025 với xác suất trong khoảng 70-80%.
Dự báo từ nay đến cuối năm 2024 hoạt động của bão/áp thấp nhiệt đới trên khu vực Biển Đông có khả năng xuất hiện ở mức xấp xỉ hoặc cao hơn trung bình nhiều năm (trung bình nhiều năm có khoảng 6-7 cơn). Trong đó, số cơn đổ bộ vào đất liền có thể cao hơn so với trung bình nhiều năm (trung bình nhiều năm có khoảng 3 - 4 cơn) và tập trung nhiều ở khu vực Trung Bộ và các tỉnh phía Nam.
Với kịch bản xuất hiện của La Nina thì khả năng bão/áp thấp nhiệt đới hình thành ngay trên khu vực Biển Đông sẽ cao hơn bình thường. Mưa lớn tập trung chính vào tháng 10-11.2024. Mùa mưa ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ có thể kết thúc muộn hơn bình thường (khoảng nửa cuối tháng 11 ở Tây Nguyên và Nam Bộ và khoảng nửa cuối tháng 12.2024 ở Trung Bộ).
Thông thường những năm La Nina tác động, thiên tai tại Việt Nam thường diễn biến theo chiều hướng như thế nào, thưa ông?
- Thống kê cho thấy, trong những năm La Nina xuất hiện thì lượng mưa thường vượt trung bình nhiều năm, bão/áp thấp nhiệt đới có khả năng xuất hiện nhiều và dồn dập trên Biển Đông, tập trung trong thời gian ngắn.
Thời gian hoạt động của bão/áp thấp nhiệt đới gần trùng với cao điểm mùa mưa trên các khu vực của Việt Nam dẫn đến nguy cơ lũ lụt cũng trầm trọng hơn. Các dự báo cụ thể sẽ được cơ quan khí tượng thủy văn cung cấp trong các bản tin ngắn hạn trước vài ngày dựa trên tính toán và số liệu quan trắc thực tế.
Với diễn biến thiên tai thời gian tới như trên, Tổng cục Khí tượng Thuỷ văn đã có những hướng đi ra sao để hỗ trợ ứng phó từ xa từ sớm với thiên tai?
- Cảnh báo sớm có ý nghĩa rất quan trọng trong phòng ngừa và ứng phó thiên tai. Đó cũng là phương châm hành động của ngành Khí tượng Thủy văn từ trước đến nay. Hiện tại, chúng tôi vẫn tiếp tục cảnh báo về khả năng mưa nhiều, lũ nhiều ở các tỉnh Trung Bộ trong thời gian tới, đặc biệt là tháng 10, 11 khi mà hiện tượng La Nina có thể hình thành và gây tác động.
Tổng cục Khí tượng Thủy văn đã có chỉ đạo các đơn vị chức năng, tăng cường công tác theo dõi, giám sát diễn biến của trạng thái khí quyển - đại dương và phát tin cảnh báo, thông báo về hiện tượng La Nina khi số liệu quan trắc và dự báo đạt ngưỡng chỉ tiêu yêu cầu. Bên cạnh đó, theo dõi sát tình hình khí tượng thủy văn trong phạm vi cả nước, đặc biệt tập trung quan tâm đối với khu vực Trung Bộ, trước mỗi đợt thiên tai có nguy cơ gây tác động lớn như: bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, ngập lụt diện rộng, hạn hán…
Các đơn vị dự báo khí tượng thủy văn chủ động bổ sung các dự báo chuyên đề, dự báo từ sớm, từ xa để chính quyền và người dân địa phương biết, chủ động trong phòng, chống. Nhất là đối với các cơn bão mạnh, mức độ ảnh hưởng lớn và các đợt mưa lũ lớn, diện rộng.
Để thông tin đến được với đông đảo đại chúng, chúng tôi cũng sẽ tăng cường cung cấp thông tin cho cơ quan truyền thông, báo chí nhằm truyền tải khách quan, kịp thời các thông tin về thiên tai nói chung và bão, mưa lũ nói riêng để cộng đồng chủ động phòng, tránh.
Trân trọng cảm ơn ông!
