Khan hiếm nguồn cát đắp nền
Ông Lương Minh Phúc - Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM (chủ đầu tư dự án đường Vành đai 3 qua TPHCM) cho biết, toàn dự án Vành đai 3 TPHCM qua các tỉnh liên quan cần 9,3 triệu m3 cát san lấp.
Trong đó, năm 2024 dự án cần khoảng 6 triệu m3 cát phục vụ công tác xử lý nền đất yếu, riêng TPHCM cần 4,5 triệu m3.
Tuy nhiên, khu vực phía Nam cũng đang triển khai đồng loạt nhiều dự án giao thông lớn, nên nguồn vật liệu càng khan hiếm, nhất là cát đắp nền.
Điều này đang ảnh hưởng tiến độ thi công dự án Vành đai 3 TPHCM, nhất là các gói thầu có khối lượng xử lý nền lớn.
Để tháo gỡ khó khăn, tại cuộc họp cuối tháng 12.2023, các tỉnh Vĩnh Long, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Đồng Tháp thống nhất hỗ trợ cát đắp nền đường dự án Vành đai 3 TPHCM, đồng thời xem xét cấp phép khai thác nhiều mỏ cát.
Tuy nhiên, nguồn cát cho dự án chưa được xác định vì đa số mỏ hết hạn khai thác và địa phương có chủ trương cung cấp cho dự án của tỉnh nhà hoặc dự án cao tốc khác.
Dự án cải tạo kênh Tham Lương - Bến Cát – rạch Nước Lên chuẩn bị xây đường hai bên nhưng cũng "khát" cát san lấp.
Ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng - Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TPHCM (chủ đầu tư), cho biết, đường hai bên tuyến kênh tổng chiều dài khoảng 64 km, ước tính cần khoảng 1,8 triệu m3 cát san lấp để làm nền.
Tuy nhiên, nguồn cung gặp khó khi các mỏ lớn ở An Giang và Đồng Tháp hiện không được cấp phép vì vướng pháp lý. Việc này có thể ảnh hưởng tiến độ hoàn thành dự án vào tháng 4.2025.
Để xuất sử dụng cát biển, làm cầu cạn
Theo ông Lương Minh Phúc, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần sớm ban hành các quy định để cho phép áp dụng đại trà sử dụng cát biển thi công nền đường, giảm áp lực cho nguồn cát sông.
Việc dùng cát biển thay thế cát san lấp đã được Bộ Giao thông Vận tải thí điểm tại dự án cao tốc Bắc Nam đoạn Hậu Giang - Cà Mau. Đến nay, qua các kỳ quan trắc cho thấy vẫn chưa có bất thường.
TS Phạm Viết Thuận - Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài nguyên và Môi trường TPHCM, cho rằng tất cả dự án đang chậm và chững lại vì thiếu cát đắp nền hạ là thực trạng và sẽ tiếp tục diễn ra trong 5 - 10 năm tới.
Do đó, để bảo đảm tính khả thi trong xây lắp thì việc thay đổi thiết kế cơ sở dự án từ nền hạ cát sang phương án bê tông cầu cạn là phù hợp, việc này cả thế giới đang làm. Trước đó, dự án cao tốc TPHCM - Trung Lương đã thi công, phần lớn là cầu cạn vượt tuyến.
Với những dự án đang triển khai như Vành đai 3 TPHCM, nếu cần thiết thì vẫn điều chỉnh thiết kế cơ sở để bảo đảm tiến độ, chất lượng công trình.
Riêng những dự án sắp và sẽ triển khai trong thời gian tới, chủ đầu tư và tư vấn thiết kế cần nghiên cứu thay đổi thiết kế và giải pháp thi công.
Hiện dự án Vành đai 4 TPHCM dài gần 207 km đi qua 5 tỉnh, thành: Long An, TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu đang được nghiên cứu trình cấp thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư. Nếu được thông qua, dự án dự kiến khởi công năm 2025.
Trong bối cảnh nhiều tuyến cao tốc đang gặp trở ngại lớn do khan hiếm nguồn cát đắp nền, tại buổi làm việc mới đây với Bộ Giao thông Vận tải cùng các địa phương liên quan, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đề cập hướng tiếp cận mới trong nghiên cứu đầu tư Vành đai 4 là làm cầu cạn tuyến đường đoạn qua thành phố và tỉnh Long An.
Theo ông Phan Văn Mãi, làm đường trên cao chi phí đầu tư ban đầu có thể đắt hơn so với đi trên mặt đất, nhưng đây là giải pháp dài hạn phát huy hiệu quả dự án. Phương án cầu cạn cũng giúp công trình thích ứng tốt hơn với tình trạng sụp lún, ngập... trong điều kiện khu vực chịu nhiều tác động của biến đổi khí hậu.
