Dự án tái định cư “ngủ” 10 năm
Ngày 19.8.2003, UBND TP.Hồ Chí Minh ban hành Quyết định 3441/QĐ-UB về việc thu hồi hơn 81.500m2 đất tại phường Tân Phú, quận 9 và giao đất cho Công ty TNHH Lâm sản Mỹ nghệ Suối Tiên (nay là Công ty CP Du lịch Văn hóa Suối Tiên, viết tắt là Suối Tiên) để đầu tư xây dựng dự án khu tái định cư phục vụ dự án mở rộng Khu lâm trại Suối Tiên.
Căn cứ theo hồ sơ của Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận 9, trong giai đoạn từ cuối năm 2005 đến năm 2010, UBND quận 9 đã ban hành nhiều quyết định về việc công bố giá trị bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (TĐC) cho các hộ có đất nằm trong diện bị thu hồi để phục vụ dự án. Các hộ dân có đất bị thu hồi cũng đã nghiêm chỉnh chấp hành mọi quyết định của nhà nước trong việc bàn giao đất.
Tuy nhiên, sau 10 năm nhận giao đất, phía chủ đầu tư là Cty Suối Tiên vẫn không triển khai dự án theo quy định. Do đó, vào ngày 31.5.2013, UBND TPHCM đã ban hành Quyết định số 2854/QĐ – UBND về việc huỷ bỏ quyết định số 3441/QĐ-UB trước đó. Theo đó, UBND TP giao UBND quận 9 và Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) cập nhật hồ sơ địa chính, phối hợp với UBND quận 9 theo dõi, quản lý việc sử dụng đất và giải quyết các thủ tục đất đai cho người sử dụng đất theo quy định.
Gian nan đòi lại đất
Theo đơn khiếu nại của bà Phan Thúy Uyên và Võ Thị Ngọc Thúy - hai trong số các trường hợp hộ dân bị thu hồi đất tại dự án này - gửi đến Báo Lao Động, bà Uyên và bà Thúy đứng tên 2 mảnh đất nông nghiệp có tổng diện tích khoảng hơn 6.100m2. Sau khi UBND TP Hồ Chí Minh ban hành Quyết định 3441/QĐ-UB ngày 19.8.2003, mẹ con bà Uyên đã chấp hành chủ trương của Nhà nước, nhận tiền đền bù từ Ban Bồi thường quận 9.
Cụ thể, bà Uyên đã nhận hơn 700 triệu đồng, bà Thúy nhận hơn 500 triệu đồng và cả hai bà đều được hưởng mỗi người 1 nền TĐC theo phương án bồi thường. Tuy nhiên, đến nay, cả bà Uyên và bà Thúy vẫn chưa nhận được nền TĐC do dự án chưa thể triển khai được. Đồng thời, từ khi nhận tiền đền bù đến nay, bà Uyên và bà Thúy chưa ký vào biên bản bàn giao mặt bằng.
Kể từ khi UBND TP ban hành quyết định thu hồi trên (ngày 31.5.2013), hai bà đã có đơn gửi các cấp chính quyền xin được trả tiền bồi thường và làm thủ tục nhận lại phần đất của mình, mong ổn định cuộc sống nhưng đã hơn 4 năm qua, mọi việc vẫn bị “tắc” tại UBND quận 9.
Các hộ dân đã làm đơn khiếu nại gửi lên UBND TPHCM. Sau khi nhận được các đơn khiếu nại, UBND TP giao Sở TNMT chủ trì phối hợp với Sở Xây dựng cùng một số ban ngành rà soát kỹ lại toàn bộ nội dung để báo cáo, đề xuất TP xem xét, giải quyết. Ngày 13.10.2014, Sở TNMT có công văn gửi UBND TP về việc xử lý đề nghị của mẹ con bà Uyên.
Theo đó, Sở TNMT cho rằng, trường hợp của các hộ dân do đã thỏa thuận bồi thường và đã bàn giao đất cho KDL Suối Tiên theo thỏa thuận nên các hộ dân và KDL Suối Tiên tự thỏa thuận giải quyết.
Tuy nhiên, quan điểm này của Sở TNMT không được Ban Bồi thường quận 9 - cơ quan trực tiếp tiến hành các thủ tục về bồi thường tại dự án - đồng ý. Trong văn bản trả lời UBND TPHCM, Ban Bồi thường cho rằng: “Trường hợp của bà Uyên và bà Thúy không thuộc trường hợp thỏa thuận bồi thường với chủ đầu tư như Sở TNMT nêu tại Công văn số 7301/TNMT-QLSDĐ, mà là trường hợp bồi thường bằng quyết định hành chính do UBND quận ban hành”.
Ban Bồi thường cũng đề xuất lên UBND quận 9: “Đối với trường hợp đã nhận tiền bồi thường, hỗ trợ nhưng chưa bố trí tái định cư như trường hợp bà Uyên, bà Thúy (chưa giải quyết hết chính sách với hộ dân). Chủ đầu tư không có quỹ nền tái định cư để bố trí cho người dân. Đề xuất cho hộ dân trả lại tiền bồi thường vì dự án hiện nay quyết định thu hồi đất đã bị thu hồi không có cơ sở tiếp tục thực hiện”.
Ban Bồi thường báo cáo, tham mưu là vậy, nhưng bằng công văn số 1451/UBND-BBT ngày 10.6.2016, UBND quận 9 lại bác yêu cầu của các hộ dân vì cho rằng yêu cầu trả lại đất là không có cơ sở (!?). Sự việc vẫn nhùng nhằng cho đến nay mà không ai chịu xử lý trả lại quyền lợi cho người dân.
Theo phân tích của luật sư Nguyễn Thanh Nhã - Công ty luật DBS TPHCM, việc các cơ quan chức năng như UBND quận 9 và Sở TNMT lại cho rằng việc trả lại đất cho dân là việc giữa Cty Suối Tiên và các hộ dân tự thỏa thuận là hành động “đem con bỏ chợ".
Theo phân tích của luật sư Nhã, rõ ràng, dự án này, ban đầu Nhà nước thu hồi đất của dân, người dân đã chấp hành chủ trương chính sách, nên khi dự án này bị hủy thì đất phải trả lại cho người dân. Ở đây, không thể nói là người dân và Suối Tiên thỏa thuận với nhau được. Nhà nước phải có trách nhiệm trả lại đất cho người dân. Điều này cũng đã được Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận 9 là đơn vị trực tiếp giải quyết việc thu hồi đất và bồi thường cho người dân khẳng định.
