Đền Nưa - am Tiên toạ lạc trên đỉnh ngàn Nưa, trước kia thuộc địa phận huyện Nông Cống nhưng từ tháng 2.1965 đến nay thuộc làng Cổ Định, xã Tân Ninh, Triệu Sơn, Thanh Hóa.
Núi Nưa - am Tiên gắn liền với cuộc khởi nghĩa của Bà Triệu vào năm 225-248. Bà Triệu đã lấy nơi đây làm “Đại bản doanh” để làm bàn đạp tiến đánh quân Ngô. Sau khi bà mất, người dân tưởng nhớ đã lập đền thờ khói hương cho đến ngày nay.
Nơi đây có giếng Tiên gắn với nhiều huyền thoại kỳ bí. Giếng Tiên nằm trên đỉnh núi cao 580m so với mực nước biển nhưng nước trong giếng không bao giờ cạn, múc bao nhiêu đầy bấy nhiêu và rất mát trong…
Trên dãy ngàn Nưa có một huyệt khí thiêng hay gọi là huyết khí dương, theo cách gọi của các nhà phong thủy thì nơi đây là điểm hội tụ giao thoa của khí đất và trời (hay nơi mở cửa trời). “Điểm” huyệt thiêng được khoanh vùng rộng khoảng vài chục mét vuông, theo kế hà hồ đó là Thiên-Địa-Nhân-Hợp-Nhất, 4 hướng đều có 4 bát hương và ở giữa một bát hương của thổ thần ứng với Kim-Mộc-Thủy-Hỏa-Thổ. Nơi mở cửa trời ở Am Tiên là một trong 4 huyệt đạo lớn của quốc gia, ngoài Tam Đảo (Vĩnh Phúc), Yên Tử (Quảng Ninh), núi Bà Đen (Tây Ninh).
Đứng trên huyệt đạo có thể nhìn thấy 4 phương 8 hướng trời. Do vị trí linh thiêng giao thoa giữa đất trời, nhiều vị lãnh đạo, doanh nhân, nghệ sĩ nổi tiếng đã đến đây vãn cảnh và trồng cây lưu niệm. Hiện bên cạnh huyệt đạo có hàng trăm tấm bia đá ghi danh, chức vụ người trồng cây.
Năm 2009, khu di tích đền Nưa - Am Tiên đã được Bộ VHTT-DL công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia.
Lễ hội chính đền Nưa - Am Tiên mãi đến 18-20 tháng giêng âm lịch hằng năm mới được tổ chức gắn liền với cuộc khởi nghĩa năm xưa của Bà Triệu, còn ngày 9 tháng giêng âm lịch là ngày “mở cửa trời”.
Tuy nhiên, những năm gần đây, ngay từ mùng một tết, mỗi ngày có hàng nghìn người lên đây du xuân. Số người du xuân đông nhưng công tác quản lý còn nhiều bất cập.
