Có một thực tế đây là những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống hằng ngày, đặc biệt khi gặp sực cố như thiên tai, hỏa hoạn nhưng chưa nhận được sự quan tâm.
Theo một tài liệu của Viện Giáo dục Việt Nam công bố hồi năm ngoái khi khảo sát ở 6 quận, huyện TP Hà Nội (Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Tây Hồ, Sóc Sơn, Đông Anh) cho thấy, nhiều kết quả bất ngờ. Tổng hợp ý kiến của cha mẹ học sinh cho thấy, những kỹ năng thoát kiểm mà học sinh tiểu học có, tập trung nhiều ở “Kỹ năng thoát hiểm khi bị côn trùng, động vật cắn, đốt” (69,7%), “Kỹ năng thoát hiểm trong hỏa hoạn” (66,9%), “Kỹ năng thoát hiểm khi bị đuối nước” (59,5%).
Kết quả khảo sát cũng chỉ ra vẫn còn tỉ lệ cao số học sinh thiếu “Kỹ năng thoát hiểm trong thiên tai” và “Kỹ năng thoát hiểm khi bị sốc nhiệt”, tỉ lệ đánh giá “chưa có” lần lượt là 67,9%, 61,6%.
Điều đáng nói chính là kỹ năng thoát hiểm trong thiên tai của học sinh tiểu học Hà Nội thấp. Nguyên nhân có thể đến từ việc các em sống ở môi trường đô thị, hệ thống nhà cửa kiên cố, vững chắc chưa kể tới việc các cảnh báo về thiên tai đối với đô thị về khá sớm, thường xuyên cập nhật nên có thể chưa trở thành mối lo lắng của các bậc phụ huynh.
Đây là một sai lầm, nếu có kỹ năng toàn diện, khi lớn lên mỗi em sẽ có cách ứng phó phù hợp với những điều bất trắc xảy ra trong cuộc sống.
Theo nghiên cứu, tùy theo tính chất của các tình huống nguy hiểm, cần thoát hiểm, có thể phân ra 3 nhóm tình huống, gồm: Nhóm các tình huống cần thoát hiểm trong môi trường tự nhiên, bao gồm: Nguy cơ bị đuối nước; hỏa hoạn; thiên tai (bão, lũ, lụt, động đất, sạt lở đất...); Nhóm các tình huống cần thoát hiểm trong môi trường xã hội: Khi có kẻ trộm đột nhập vào nhà; bị hoảng loạn trong đám đông; bị lạc đường; bị đe dọa, bắt nạt; bị xâm hại tình dục; bị buôn bán, bắt cóc; bị bạo lực học đường...; Nhóm các tình huống cần thoát hiểm trong môi trường kỹ thuật, công nghệ: Bị hoảng loạn khi bị kẹt trong thang máy; bị hoảng loạn trong phòng khóa kín; gặp các sự cố kỹ thuật, dễ dẫn đến tai nạn, gây thương tích...
Rõ ràng nhóm các tình huống nguy hiểm, cần thoát hiểm, trong môi trường tự nhiên cần được đầu tư mạnh hơn, thậm chí là ở một số nơi có nguy cơ cao bão lụt, sạt lở đất thì cần đưa vào chương trình học chính khóa. Điển hình như bơi lội, di chuyển trong cơn bão thế nào, nhận biết sớm nguy cơ sạt lở đất nơi mình sống… là điều hết sức cần thiết.
Trang bị kỹ năng thoát hiểm từ khi trẻ còn nhỏ chính là cách đầu tư, giảm thiệt hại ở mức thấp khi đối mặt với những nguy cơ, đặc biệt là nguy cơ về thiên tai trong suốt cuộc đời.
