Xót xa nhìn đất vàng lãng phí
Nhà máy cán nóng thép tấm Cái Lân, thuộc Công ty TNHH MTV Công nghiệp tàu thủy Cái Lân (đơn vị thành viên của SBIC), được xây dựng trên diện tích 15ha bên bờ vịnh Cửa Lục, có tổng mức đầu tư khoảng 2.900 tỉ đồng.
Tuy nhiên, nhà máy này mới chỉ vận hành thử một lần duy nhất vào giữa năm 2010, với khoảng 5.000 tấn thành phẩm rồi phải ngưng do công nghệ lạc hậu từ đó đến nay.
Hầu như hệ thống máy móc, trang thiết bị khổng lồ đã trở thành những đống sắt vụn vì hơn 13 năm dừng hoạt động và không được bảo trì… Khuôn viên nhà máy, cỏ dại, lau sậy mọc um tùm. Cánh cổng nhà máy đóng im lìm hàng thập kỷ qua, đã hoen gỉ, bụi phủ đầy…, nhưng giấy trát nợ thuế của Cục Thuế Quảng Ninh vẫn gửi đến, với số tiền thuế nợ lũy kế ngày một lớn.
Mới đây nhất, Cục Thuế Quảng Ninh đã có quyết định cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế bằng biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn với đơn vị trực tiếp quản lý nhà máy thép này.
Cách đó không xa, ngay trung tâm TP Hạ Long, bên bờ vịnh Hạ Long, Cảng tàu khách Hòn Gai Vinashin, thuộc phường Hồng Gai, TP Hạ Long cũng chung số phận.
Tiếp nhận hơn 16.000m2 đất từ Sở Giao thông Vận tải tỉnh Quảng Ninh, năm 2006 Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam kỳ vọng biến nơi đây thành một cảng biển lớn, nhằm hiện thực hóa mở tuyến vận tải cao tốc Bắc - Nam trên biển với hành trình Hạ Long, Quảng Ninh - Chân Mây, Thừa Thiên-Huế - TPHCM và ngược lại. Giai đoạn 1 của dự án đã được triển khai với tổng kinh phí 235 tỉ đồng.
Khi đó, Vinashin còn mua con tàu từ Ý về với giá 60 triệu USD, sau lấy tên Hoa Sen để hoạt động tuyến Hạ Long - Chân Mây - TPHCM. Tuy nhiên, con tàu chỉ chạy được vài chuyến và dừng hẳn cùng với dự án Cảng tàu khách Vinashin Hòn Gai.
Hiện, hạ tầng cảng bị bỏ hoang; mặt bằng cho một số hộ dân thuê lại để có tiền nuôi những cán bộ, công nhân vẫn còn bám trụ với cảng.
Vị trí đất của Nhà máy Cán nóng thép tấm Cái Lân ngày càng trở nên có giá sau khi vịnh Cửa Lục được quy hoạch là trung tâm kết nối của TP Hạ Long, cùng với tuyến đường hiện đại mới được tỉnh Quảng Ninh đầu tư xây dựng chạy qua cổng nhà máy để kết nối với cao tốc Hạ Long - Vân Đồn…
Hơn 16.000m2 Cảng tàu khách Hòn Gai Vinashin nằm bên bờ vịnh Hạ Long thì lúc nào cũng là đất vàng, luôn được các nhà đầu tư bất động sản mơ ước. Tuy nhiên, những khu đất vàng đó vẫn đang bị bỏ hoang, lãng phí.
Lối ra nào?
Với Nhà máy Cán thép Cái Lân, đã từng có phương án đưa ra bán đấu giá có kế thừa công nợ, với giá khởi điểm có thể chỉ là 0 đồng. Tuy nhiên, với phương án này, đối tác mua được, phải kế thừa toàn bộ công nợ đã lên tới hàng nghìn tỉ đồng.
Chia sẻ với Lao Động, một số doanh nghiệp ở Quảng Ninh cho rằng, phương án đưa nhà máy hoạt động trở lại là rất khó bởi rất khó có thể cạnh tranh với giá thép trên thị trường hiện nay, nên chỉ quan tâm tới thuê hoặc mua lại mặt bằng để làm việc khác. Tuy nhiên, việc xử lý khối tài sản trên đất vẫn chưa có lối ra.
Đây cũng là một trong những nút thắt lớn nhất đối với khu đất của Cảng tàu khách Vinashin Hòn Gai. Hiện, giá đất ở khu vực này lên tới vài trăm triệu đồng/m2 và được nhiều nhà đầu tư quan tâm vì vị trí đẹp.
Theo đại diện Công ty TNHH MTV Cảng Hòn Gai Vinashin - đơn vị quản lý trực tiếp cảng, SBIC muốn trả lại mảnh đất này cho tỉnh Quảng Ninh và tỉnh Quảng Ninh cũng muốn nhận lại để phát triển kinh tế. Đã có rất nhiều cuộc họp giữa các bên từ nhiều năm qua nhưng không thể tháo gỡ được những vướng mắc về cơ chế nên đành gác lại và chờ.
Trong đó, một trong những vướng mắc lớn nhất là việc xử lý số tài sản, công trình đã được đầu tư với tổng vốn khoảng 108 tỉ đồng. Theo đó, nếu đơn vị nào mua hoặc nhận lại thì vẫn phải trả số tiền trên dù có thể công trình không sử dụng được hoặc không phù hợp.
Theo một số doanh nghiệp, cơ sở vật chất của cảng này dù có cho không thì cũng sẽ mất rất nhiều tiền để phá đi, chứ không tận dụng được vì trước đây bến cảng được thiết kế để đón tàu lớn nên rất cao; chưa kể nhiều phần xây dựng dở dang và xuống cấp nghiêm trọng.
