Khó tìm bạn thuyền đánh bắt xa bờ
Đặc thù của nghề biển là chủ tàu không trả lương theo tháng mà tính theo công, tức là tính theo từng chuyến đi biển, nên khi sản lượng khai thác thấp, lại gặp lúc giá hải sản sụt giảm thì cả chủ tàu lẫn bạn thuyền đều gặp khó.
Ông Huỳnh Văn Tụi, chủ tàu cá tại thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu phân tích: Nếu như trước đây, trung bình một chuyến biển (khoảng 2 - 3 tháng) mỗi ngư phủ được trả công khoảng 12 - 15 triệu đồng thì nay, nguồn thu nhập này chỉ còn khoảng 7 - 10 triệu đồng/người/chuyến.
Nghề đi biển vất vả lại tiềm ẩn nhiều rủi ro, do đó, khi nguồn thu nhập không tương xứng với công sức bỏ ra là nhiều ngư phủ lập tức bỏ nghề, tìm công việc khác. Nghề biển cũng vì thế mà dần mất đi những ngư dân lành nghề, bơi hay, lặn giỏi, thạo việc.
Anh Trần Thanh Mi (xã Vĩnh Thịnh, huyện Hòa Bình) chia sẻ: “Trước đây tôi cũng theo nghề biển nhiều năm, nhưng càng ngày thu nhập càng giảm khiến cuộc sống khó khăn. Vì vậy, tôi quyết định bỏ nghề biển lên bờ đi làm cho một chủ vuông, chăm sóc tôm nuôi công nghệ cao, nhờ vậy mà thu nhập gia đình cũng ổn định hơn trước".
Ông Nguyễn Hồng Quang, ấp 4, thị trấn Gành Hào, huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu bày tỏ: “Phần lớn bạn thuyền bỏ nghề biển lên bờ tìm sinh kế khác do nguồn thu nhập từ biển thấp, không ổn định, sản lượng khai thác ngày càng ít”.
Theo anh Quang, muốn người lao động gắn bó với nghề biển và phát triển nghề biển bền vững, lâu dài thì cần phải phổ cập chuyên môn cho một bộ phận ngư dân, bởi lâu nay nghề biển giống như nghề cha truyền con nối, dù có tìm được lao động nhưng không thạo việc thì cũng không giúp được gì nhiều cho các chủ thuyền nên rất cần được hướng dẫn trước khi tham gia nghề biển.
Tại cửa biển Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau, nơi có trên 2.000 tàu đánh bắt thủy sản không lúc nào đủ bạn thuyền cho những chuyến ra khơi. Bà Trần Thị Bích chủ tàu cá tại đây cho biết: “Tìm bạn ghe giờ khó lắm. Không có nơi nào cung cấp chính thức, chúng tôi thông qua những người quen biết để tìm bạn ghe”.
Bà Bích cho biết, hiện nay tìm bạn ghe phải ứng tiền trước họ mới chịu đi. Vậy mà có khi nhận tiền rồi lại nhảy sang tàu khác. Chuyện bẻ kèo diễn thường xuyên tại vùng biển này.
Khó giữ chân người lao động
Các địa phương có thế mạnh về lĩnh vực kinh tế biển trên địa bàn tỉnh đã phân công Sở Nông nghiệp Phát triển Nông thôn thực hiện việc chuyển đổi cơ cấu nghề cá ven bờ theo hướng cho phép ngư dân tham gia sản xuất với các nghề có chọn lọc, không bức hại môi trường.
Giải quyết việc làm, giúp một bộ phận ngư dân có điều kiện để chuyển nghề, lên bờ lao động hoặc tiếp cận vốn vay ưu đãi nhân rộng các nghề sản xuất xa bờ hiệu quả.
Đối với nghề đánh bắt xa bờ, ngư dân chưa được đào tạo nghề. Sở Lao động Thương binh Xã hội tỉnh Cà Mau cho biết: Hiện tại đơn vị trực thuộc Sở chưa có đơn vị nào cung cấp, môi giới lao động nghề ngư phủ.
Trong khi đó, các chủ tàu cá đang dần áp dụng mô hình đội tàu khai thác hải sản gắn với dịch vụ hậu cần, tiêu thụ sản phẩm, sơ chế trên tàu để tăng thời gian bám biển, giảm chi phí vận chuyển... Chính điều này làm cho thời gian hoạt động trên biển dài hơn. Đồng nghĩa với việc ngư phủ lên đênh trên biển lâu hơn. Điều nghịch lý là những chuyến biển dài ngày lợi nhuận của chủ tàu lại thấp do giá hải sản tăng không kịp giá dầu.
Chính điều này, khiến cho các ngư phủ khó bám nghề và tình trạng lao động nghề biển đã khó lại ngày càng khan hiếm.
