Thưa ông, 100% phim truyện điện ảnh là của tư nhân tham dự Giải Cánh diều năm nay, vậy tiêu chí chấm giải có thay đổi khi đa phần phim mang yếu tố thương mại, giải trí, trong khi giải của hội thiên về sáng tạo nghề nghiệp?
- Không, tiêu chí chấm giải vẫn phải chú ý sâu vào những tìm tòi sáng tạo trong biểu hiện nghệ thuật của tác phẩm, tuy nhiên, yếu tố hiệu quả đối với công chúng phải đưa lên ngang hàng yếu tố sáng tạo. Khó có thể tính số vé bán mà ở đây hiệu quả công chúng căn cứ vào dư luận của công chúng, xã hội thông qua việc tham khảo hệ thống phát hành phim. Năm nay cũng sẽ có một cuộc hội thảo về chất lượng phim truyện điện ảnh dự thi sáng 9.4 với sự tham dự của Ban lý luận phê bình và Hội đồng nghệ thuật của hội sau khi mọi người đã xem xong tất cả các phim truyện điện ảnh dự cánh diều. Trưởng ban các ban giám khảo năm nay và 38 chi hội trưởng các chi hội điện ảnh sẽ về dự Giải Cánh diều và hội thảo.
Một đánh giá khái quát của ông về số lượng và chất lượng phim năm nay?
- Mặt bằng hoạt động điện ảnh còn khó khăn, các hãng phim Nhà nước 2 năm nay gặp khó khăn lớn về nguồn kinh phí. Vì thế, các đơn vị truyền thống như Hãng phim Truyện Việt Nam, Hãng phim Giải phóng... năm nay không có phim truyện điện ảnh dự thi, trong khi các hãng phim tư nhân, đơn vị độc lập lại mạnh hơn, đẩy sản lượng phim lên cao. Nhưng sản lượng không đồng nhất với chất lượng ở phim truyện điện ảnh. Mảng phim truyện truyền hình tăng mạnh, chất lượng tăng lên.
Phim tài liệu thì có sự đảo chiều. Xem chừng mặt bằng phim của các hãng truyền thống không cao, một số trung tâm phim tài liệu của các đài thì số lượng và chất lượng cùng tăng. Phim hoạt hình giữ vững phong độ mấy năm gần đây, dù hiện chỉ có vài cơ sở sản xuất là Công ty cổ phần Hãng phim Hoạt hình Việt Nam và Công ty cổ phần phim Giải Phóng. Về phim trẻ, sản lượng phim thấp hơn, các trung tâm làm phim trẻ phía nam làm phim ít, chất lượng không bằng năm ngoái.
Vì sao lại có đợt phim Hàn Quốc chào mừng Giải Cánh diều năm nay, thưa ông?
- Từ năm ngoái, hội những người làm công tác điện ảnh Hàn Quốc đã liên kết với Hội Điện ảnh Việt Nam. Và năm nay phía Hàn Quốc đã cử một đoàn với 17 - 18 người làm điện ảnh (đạo diễn, diễn viên, nhà sản xuất) tham dự Cánh diều, họ có đề nghị tổ chức đợt chiếu phim Hàn và Hội Điện ảnh Việt Nam đồng ý. Những phim Hàn này đều mới sản xuất năm 2016. Sau khi kết thúc Giải Cánh diều, một lớp tập huấn diễn viên với sự chia sẻ, hướng dẫn của các nghệ sĩ Hàn Quốc sẽ diễn ra trong hai ngày 12 - 13.4 tại Trường Sân khấu Điện ảnh TPHCM.
Vì sao Giải Cánh diều không trao 1 giải phim hay nhất như thông lệ quốc tế?
- Vì nếu trao ít giải sẽ không động viên được sự phát triển của điện ảnh.
Sao hội không tiếp tục mời đạo diễn nước ngoài vào ban giám khảo để có cái nhìn đa chiều hơn như việc mời đạo diễn Lê Lâm (việt kiều Pháp) năm ngoái?
- Năm ngoái, đạo diễn Lê Lâm có lợi thế là biết tiếng Việt. Còn năm nay, phía Hàn Quốc sang đông, mời họ không phải khó, nhưng việc phiên dịch cho họ từng bộ phim cũng không đơn giản.
Khó khăn lớn nhất của việc tổ chức Cánh diều năm nào cũng là kinh phí, dẫn đến ngày trao giải không thể cố định rồi còn lịch phát sóng trực tiếp. Vậy hội có cách gì?
- Nếu kinh phí nhiều thì không khó. Đằng này, kinh phí cho Giải Cánh diều chỉ bằng 1/10 kinh phí Liên hoan Phim quốc gia, nếu liên hoan phim được Nhà nước cho khoảng 8 - 9 tỉ đồng thì Cánh diều chỉ có 850 triệu đồng. Năm nay, hội có liên kết với Công ty TNHH Dung Bình Dương để lấy thêm tài trợ. Ngày tổ chức còn phụ thuộc lịch phát sóng, lúc đầu hội định tối 10.4, nhưng sóng truyền hình không xin được nên phải chuyển sang tối 9.4. Từ đó ảnh hưởng tới việc thuê địa điểm. Rạp Tân Bình, Nhà hát Hòa Bình kín lịch, Nhà hát Thành phố lại nhỏ quá, chỉ khoảng 300 chỗ, nên cuối cùng phải làm tại Nhà văn hóa Quân đội.
Khó nhưng vẫn phải khác. Vậy Cánh diều chủ yếu khác gì so với Liên hoan phim quốc gia? Và cá nhân ông có nhìn thấy những gương mặt trẻ nào nổi bật lên ở một giải có sức nặng chuyên môn?
- Khác với liên hoan phim, Giải Cánh diều đi sâu vào những sinh hoạt nghề nghiệp, xung quanh lễ trao giải. Việc thẩm định, đánh giá tác phẩm nặng về nghề nghiệp. Hiện chưa thấy có đạo diễn trẻ nào nổi bật hẳn lên, vì muốn định hình phải có từ 2-3 phim trở lên.
Tôi mong đợi năm 2017 sẽ có nhiều tác phẩm mang đậm dấu ấn sáng tạo, có chiều sâu về tư tưởng và nghệ thuật, phương pháp sáng tác được mở rộng hơn. Bức tranh điện ảnh trở nên phong phú, sống động, nhiều màu sắc, để điện ảnh vươn lên đáp ứng nhu cầu hưởng thụ ngày càng cao của công chúng, của nhân dân và có khả năng hội nhập quốc tế.
- Xin trân trọng cảm ơn NSND Đặng Xuân Hải.
