Hợp đồng có điều khoản về đạo đức
Cá nhân tôi là một diễn viên, một nhà sản xuất đã và đang tham gia thị trường phim Việt nhiều năm, tôi hoàn toàn đồng ý với đề xuất của đại biểu Quốc hội, và dự thảo sửa đổi luật Điện ảnh xung quanh việc siết chặt quản lý hoạt động và đạo đức nghệ sĩ.
Tuy nhiên, xét trên tình hình thực tiễn, chúng tôi cũng có rất nhiều băn khoăn, lo lắng. Bởi quản lý được đời tư, phát ngôn, đạo đức của nghệ sĩ trong thời gian dài là rất khó. Đứng ở góc độ sản xuất, chúng tôi có cảm giác mạo hiểm, khi toàn bộ công sức, tiền bạc sản xuất một bộ phim đang nằm trong tay một vài cá nhân nghệ sĩ.
Chúng tôi sẽ phải có rất nhiều thay đổi sắp tới. Đơn cử, trong hợp đồng ký kết với nghệ sĩ sau này, chúng tôi sẽ phải có thêm các điều khoản về đạo đức. Tùy thuộc vào các quy định trên luật mới, chúng tôi sẽ soạn thảo các điều khoản chi tiết, cụ thể trên hợp đồng ký với nghệ sĩ, rằng trong suốt qua trình quay phim, phổ biến phim, khi phim ra rạp, nghệ sĩ được làm gì và không được làm gì để ảnh hưởng đến phim. Nghệ sĩ sẽ đọc, hiểu và cam kết, ràng buộc với nhà sản xuất trong thời gian bao lâu. Và tùy thuộc vào mức độ vi phạm hợp đồng của nghệ sĩ, họ sẽ phải chịu mức bồi thường như thế nào.
Từ trước đến nay, chúng tôi luôn ký hợp đồng với nghệ sĩ khi có dự án phim. Chúng tôi sẽ dựa theo Luật Điện ảnh sửa đổi sắp tới để từ đó dựa theo và sẽ thêm những điều khoản mới phù hợp trên hợp đồng. Tôi rất kỳ vọng Luật Điện ảnh sửa đổi sẽ phù hợp với thực tiễn, sẽ cụ thể, chi tiết, rõ ràng để giới làm phim, các nghệ sĩ, và nhà sản xuất như chúng tôi dễ áp dụng, dễ thực hiện theo.
Hiện, tôi vẫn cảm thấy khá lo lắng, khi nghe thông tin đề xuất phim có thể bị cấm chiếu khi nghệ sĩ vi phạm đạo đức, và “đạo đức” lại đang là phạm trù rất chung chung, chưa có gì cụ thể, rõ ràng.
Công ty sản xuất phải tự đào tạo và quản lý nghệ sĩ riêng
Ở một nền giải trí chuyên nghiệp như Hàn Quốc, hầu hết các nghệ sĩ đều thuộc quản lý của một công ty. Công ty sẽ chịu trách nhiệm đào tạo, định hướng, và ký các hợp đồng ràng buộc lâu dài với nghệ sĩ. Việc nghệ sĩ phụ thuộc pháp lý vào một công ty như vậy, sẽ giảm thiểu rủi ro cho các nhà sản xuất phim.
Cá nhân tôi và nhiều nghệ sĩ đã mở công ty quản lý nghệ sĩ như vậy nhiều năm nay, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề, đơn cử về đội ngũ nghệ sĩ chưa đủ đông, nên khi sản xuất một dự án phim, chúng tôi vẫn phải mời thêm các nghệ sĩ bên ngoài.
Trong tương lai, chúng tôi sẽ mở rộng việc đào tạo, quản lý và chịu trách nhiệm pháp lý cho các nghệ sĩ “gà nhà”. Trước những quy định siết chặt quản lý hoạt động và đạo đức nghệ sĩ, mô hình công ty – nghệ sĩ như vậy sẽ hiệu quả. Như ở Hàn Quốc, khi nghệ sĩ xảy ra bê bối, công ty và nghệ sĩ sẽ cùng có trách nhiệm đền bù hợp đồng cho nhà sản xuất phim.
Khi đồng hành cùng nghệ sĩ từ A đến Z, từ đào tạo, định hướng, quản lý, ràng buộc, công ty mới có thể chủ động xử lý sự việc khi có biến cố, và bản thân nghệ sĩ cũng được tư vấn về những điều nên làm, và không nên làm, trong việc giữ gìn hình ảnh.
Tăng cường đội ngũ luật sư chuyên về lĩnh vực nghệ thuật, giải trí
Hiện, chưa có nhiều luật sư hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, giải trí. Sắp tới, tôi cho rằng, sẽ cần nhiều hơn đội ngũ luật sư hiểu sâu hiểu rộng về lĩnh vực này, để tư vấn cho các công ty đào tạo, cho các nhà sản xuất phim, cho chính các nghệ sĩ làm việc theo luật sửa đổi ban hành.
