Theo phim tài liệu "Bí ẩn của những chiến binh đất nung" (Netflix, 2024), 2 tháng sau khi Tần Thủy Hoàng qua đời, thi thể của ông mới được Tân đế Hồ Hợi đem đi an táng ở Ly Sơn.
Bồi táng cùng ông trong lăng mộ còn có vô số vàng bạc châu báu, những phi tần trong hậu cung và cả con cháu trong hoàng tộc. Hồ Hợi đã tạo nên một cuộc thảm sát đẫm máu ngay sau khi lên ngôi, để giữ vững ngai vàng và che giấu tội ác giả truyền di chiếu lập mình thành Nhị thế Hoàng đế (Hoàng đế đời thứ 2), dưới sự trợ giúp của 2 kẻ đồng mưu là Thừa tướng Lý Tư và Triệu Cao.
Ngôi mộ của chiến binh người thật duy nhất
Cùng được chôn cất trong lăng mộ còn có hàng nghìn chiến binh đất nung do Tần Thủy Hoàng dày công chuẩn bị nhiều năm trước khi qua đời. Tuy nhiên đáng chú ý, quá trình khảo sát còn tìm thấy một ngôi mộ duy nhất chứa đựng hài cốt của một chiến binh người thật.
Phim tài liệu chỉ rõ, ở phía Tây của điểm khai quật, gần gò đất có mộ Tần Thủy Hoàng, đội khai quật tìm thấy một loạt những ngôi mộ khác. Trong đó, có một ngôi mộ hiếm hoi chưa bị trộm ghé thăm.
Jiang Wenxiao - đội trưởng đội khai quật chia sẻ: "Quan tài mục nát rất nghiệm trọng, nhưng mộ chủ thì vẫn còn ở đó. Trong mộ khai quật được nhiều binh khí, có áo giáp, có nỏ, có thương". Đó là ngôi mộ của một chiến binh người thật thời Tần.
Người ta đã tìm thấy hàng ngàn chiến binh đất nung trong lăng mộ của Tần Thủy Hoàng, nhưng đây là chiến binh người thật duy nhất. Các nhà khảo cổ cho rằng, người này chắc chắn rất quan trọng và thân cận với Hoàng đế.
Danh tính của chiến binh có thể là chìa khóa để hiểu chuyện gì đã xảy ra sau khi Tần Thủy Hoàng băng hà.
Bí ẩn về danh tính
Tiến sĩ Lý Tú Trân - Chuyên gia khảo cổ của Trung Quốc được đưa đến để khảo sát những cổ vật lạ được tìm thấy trong quan tài, từ đó khám phá thêm về danh tính mộ chủ.
Rất nhiều vật kỳ lạ chưa từng thấy được phát hiện trong ngôi mộ như tượng lạc đà bằng vàng hay tượng người nhảy múa... Bên cạnh đó, còn có rất nhiều đồng xu "bán lạng", chứng minh mộ chủ là một trong những người giàu có nhất thời đại đó.
Những dấu hiệu cho thấy chiến binh này được mai táng tại đây sau khi Tần Thủy Hoàng băng hà và trước khi nhà Tần suy vong. Từ đó, danh sách các ứng viên được thu hẹp.
Trước phần quan tài quá lớn đã mục nát theo thời gian, Jiang Wenxiao đề nghị di chuyển toàn bộ tới phòng lab (phòng nghiên cứu chuyên dụng) để bóc tách từng phần mà không ảnh hưởng đến chất lượng các cổ vật bên trong. Họ hy vọng tìm thấy ấn chương trong quan tài để xác định danh tính chủ mộ.
Trước đó, đội khai quật đã lấy mẫu xương lộ ra để xác định độ tuổi của chiến binh và kiểm tra xem liệu người này có quan hệ huyết thống với Tần Thủy Hoàng hay không.
Nếu chiến binh bí ẩn là một quan lại cấp cao trong triều đình, thì đó có thể là một trong 2 kẻ chủ mưu sau cái chết của Tần Thủy Hoàng - Triệu Cao hoặc Lý Tư.
Tuy nhiên, quá trình khám nghiệm xương cho thấy, mộ chủ là một nam thanh niên rất trẻ, chỉ khoảng 18-22 tuổi. Điều này khiến các nhà khảo cổ tin rằng, mộ chủ có khả năng là một trong các hoàng tử của Tần Thủy Hoàng.
Đối chiếu với "Sử ký" của Tư Mã Thiên, vào lúc Hồ Hợi lên kế hoạch đồ sát anh chị em ruột, một trong các hoàng tử - hoàng tử Cao có cơ hội trốn thoát nhưng không làm vậy. Y sợ gia đình sẽ bị liên lụy nên đã đưa ra một quyết định táo bạo.
Hoàng tử Cao gửi một lá thư cho Hoàng đế, bày tỏ mong muốn được tự sát để đi theo Tiên đế. Yêu cầu duy nhất của y là được đem di hài mai táng trong lăng mộ chân núi Ly Sơn.
Hồ Hợi rất vui mừng khi đọc được lá thư của hoàng tử Cao. Tân đế không chỉ đồng ý với thỉnh cầu của y mà còn thưởng thêm cho 10 vạn đồng xu để chôn cùng.
Nếu "Sử ký" viết đúng, thi hài của hoàng tử Cao đã được chôn ở nơi nào đó trong lăng mộ, nhưng chưa được tìm thấy.
Tất cả đều cho thấy chiến binh trong ngôi mộ rất có thể là hoàng tử Cao. Tuy nhiên, để sự thật được chắc chắn, các nhà khảo cổ phải tìm ra ấn chương xác nhận danh tính người trong mộ.
Do đó, quá trình khai quật, tìm ra ấn chương và danh tính chiến binh người thật duy nhất trong lăng mộ Tần Thủy Hoàng vẫn đang được tiến hành...
