21/81 Đài PTTH không thực hiện quyền tác giả
Bà Nguyễn Thị Lựu, Quyền Giám đốc điều hành khu vực phía Bắc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) cho biết, theo khảo sát, hiện nay Việt Nam có hơn 200 Đài Phát thanh Truyền hình (PTTH) đang hoạt động việc phát sóng, truyền dẫn phát sóng. Theo thống kê đến tháng 10.2022, VCPMC đã liên hệ với 81 Đài PTTH để đề nghị thực hiện nghĩa vụ quyền tác giả.
Năm 2022, 34/81 Đài PTTH thực hiện nghĩa vụ quyền tác giả âm nhạc (~43%). 21/81 Đài PTTH không thực hiện nghĩa vụ quyền tác giả âm nhạc từ 2 năm trở lên dù VCPMC đã nhiều lần liên hệ, làm việc (~26,6%).
Theo bà Nguyễn Thị Lựu, nhận thức về quy định của pháp luật về quyền tác giả âm nhạc trong lĩnh vực truyền hình chưa cao. Nhiều Đài PTTH không có nhận thức về việc thực hiện nghĩa vụ quyền tác giả dẫn đến việc không đưa tiền bản quyền vào kế hoạch chi tiêu ngân sách. Bên cạnh đó, chế tài xử phạt chưa nghiêm, ý thức tuân thủ pháp luật còn hạn chế. Ngoài ra, quy trình tố tụng về vi phạm bản quyền kéo dài và gặp nhiều khó khăn trong việc thu thập chứng cứ.
“Vấn đề bảo vệ quyền tác giả hiện nay đang gặp rất nhiều khó khăn. Do chưa có toà án chuyên trách nên các vụ án xâm phạm quyền tác giả vẫn đang được giải quyết theo thủ tục chung nên thời gian xử lý đơn khởi kiện thường kéo dài. Một vụ án có thể kéo dài từ 3-5 năm chưa kể thời gian thi hành án. Từ khi Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam có hiệu lực, từ 2005 đến nay, rất nhiều đơn vị truyền hình chỉ thực hiện nghĩa vụ bản quyền một năm, hoặc thậm chí là chưa có đơn vị chưa thực hiện lần nào” bà Nguyễn Thị Lựu cho biết.
Bà Nguyễn Thị Lựu đề xuất tăng cường hiệu quả quyền bảo vệ quyền tác giả trong lĩnh vực truyền hình như Luật sở hữu trí tuệ sẽ có hiệu lực thi hành vào 1.1.2023, khoản 1 điều 26 và dự thảo nghị định hướng dẫn cụ thể hơn liên quan đến nghĩa vụ trả tiền bản quyền khi sử dụng tác phẩm. Một vấn đề quan trọng hơn có trong dự thảo đó là dừng việc sử dụng khi không thực hiện nghĩa vụ trả tiền.
Nâng cao nhận thức về bảo vệ bản quyền
Tại Diễn đàn bản quyền Việt Nam - Hàn Quốc 2022 diễn ra tại Hà Nội vào sáng 9.11 với chủ đề “Bảo vệ bản quyền tác giả âm nhạc trong lĩnh vực truyền hình”, ông Kim Dong Eun, Trưởng phòng Phòng hợp tác Thương mại Văn hoá - Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch Hàn Quốc đã chia sẻ những phương hướng mà quốc gia này xử lý với việc vi phạm bản quyền.
Theo ông Kim Dong Eun, vi phạm bản quyền ngày càng trở nên tinh vi và có nhiều hình thức khác nhau. Vì vậy, thay vì giám sát để xử lý thì Hàn Quốc tập trung vào việc nâng cao nhận thức của mọi người về bản quyền. Tại Hàn Quốc, các hệ thống để giám sát vi phạm về bản quyền trên nền tảng số ngày trước hoạt động riêng biệt. Tuy nhiên đến nay tổng hợp thành một hệ thống chung. Hàn Quốc đã viết được những phần mềm sử dụng AI để phát hiện tự động những vi phạm bản quyền.
Ông Kim Dong Eun cũng cho biết thêm, sang năm 2023, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hàn Quốc sẽ khai trương trung tâm chuyên về đào tạo, quảng bá những nội dung chuyên về bản quyền. Đối tượng hướng đến là học sinh, sinh viên. Thông qua việc nâng cao nhận thức sẽ giúp giảm thiểu những hành vi vi phạm bản quyền hoặc sử dụng những tác phẩm có bản quyền mà không chi trả phí bản quyền. Ngoài ra, Hàn Quốc dự kiến sẽ đưa những nội dung về đào tạo bản quyền vào sách giáo khoa để nâng cao kiến thức cho học sinh về vấn đề bản quyền.
Theo Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Trần Hoàng, kỷ nguyên số và Internet đã và đang cho chúng ta nhiều cơ hội tiếp cận đến tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng vào bất kỳ thời gian, địa điểm nào do chúng ta tự lựa chọn, nhưng cũng đặt ra cho chúng ta những thách thức để bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có việc bảo hộ quyền tác giả âm nhạc trong lĩnh vực truyền hình.
Việc Nhà nước can thiệp để hài hòa lợi ích giữa chủ sở hữu quyền tác giả âm nhạc và đài truyền hình khi khai thác, sử dụng tác phẩm là cần thiết, đảm bảo nhu cầu thụ hưởng của công chúng, đặc biệt là trong môi trường số hiện nay.
Tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, trong đó có nội dung về quyền tác giả, quyền liên quan để đáp ứng yêu cầu quản lý và thực thi trong nước và hội nhập quốc tế. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2023.
Cùng với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham mưu, trình các cấp có thẩm quyền đề xuất gia nhập 2 Hiệp ước của WIPO về quyền tác giả, quyền liên quan trên không gian mạng: Hiệp ước về quyền tác giả và Hiệp ước về cuộc biểu diễn và bản ghi âm. Đây cũng là những hành động cụ thể để góp phần thực hiện chủ trương chủ động, tích cực tham gia chuyển đổi số cũng như hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Diễn đàn bản quyền Việt Nam - Hàn Quốc 2022 “Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc trong lĩnh vực truyền hình” là dịp để giới thiệu các chính sách, quy định pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan của Việt Nam và Hàn Quốc, cụ thể là những chính sách về bản quyền của Hàn Quốc trong kỷ nguyên số và những nội dung sửa đổi, bổ sung trong Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Diễn đàn đồng thời là dịp để hai bên đưa ra những giải pháp, phương hướng bảo vệ quyền tác giả nói chung, đặc biệt là quyền tác giả âm nhạc trong lĩnh vực truyền hình.
