Đổ "trách nhiệm" lên Nghị định 81 của Chính phủ
Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), việc công khai học phí là yêu cầu bắt buộc trong quy chế tuyển sinh hằng năm. Thế nhưng nội dung liên quan đến học phí của nhiều cơ sở giáo dục chỉ ghi chung chung, thậm chí có trường mang danh công bố, nhưng thí sinh và phụ huynh cũng ngơ ngác "không biết tính thế nào".
Dự định xét tuyển vào ngành Kiến trúc của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, em Lê Tú - học sinh Trường THPT Đông Sơn 2 (Thanh Hóa) - cho biết, băn khoăn lớn nhất của em là vấn đề học phí. Bởi em đã tìm kiếm thông tin và đọc qua 78 trang đề án tuyển sinh 2023 của trường nhưng chỉ thu về thông tin:
"Học phí dự kiến với sinh viên chính quy; lộ trình tăng học phí tối đa cho từng năm (nếu có) là thực hiện theo Nghị định số 81/2021/NĐ-CP ngày 27 tháng 8 năm 2021 của Chính phủ Quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo".
Bản thân Tú và gia đình cũng không rõ học phí dự kiến và lộ trình tăng học phí theo Nghị định 81 là bao nhiêu, cao hay thấp, đắt hay rẻ.
"Các thông tin về ngành học, cơ sở vật chất, điểm chuẩn các năm đã công bố rất rõ, nhưng học phí lại không mấy hữu ích, em thật sự rất khó hiểu" - Tú băn khoăn.
Mỗi trường một kiểu, rối như tơ vò
Theo khảo sát của Lao Động, cách tính học phí của các trường không đồng nhất, có trường tính theo năm, theo kỳ, theo quý, có trường lại tính theo tín chỉ. Thế nhưng, học sinh và phụ huynh lại khó nắm được tổng số tín chỉ trong cả khoá học để ước lượng học phí, rồi lại ngơ ngác "rất khó hiểu".
Trường Đại học Hà Nội công khai học phí áp dụng đối với sinh viên chính quy khóa 2023, cụ thể từng chuyên ngành, ví dụ như: Các học phần thuộc khối kiến thức giáo dục đại cương: 650.000 đồng/tín chỉ; Các học phần thuộc khối kiến thức cơ sở ngành, chuyên ngành, bổ trợ, dự án tốt nghiệp, thực tập và khóa luận tốt nghiệp là 750.000 đồng/tín chỉ (với ngành Truyền thông doanh nghiệp dạy bằng tiếng Pháp), 790.000 đồng/tín chỉ (với các ngành dạy bằng tiếng Anh)... Thế nhưng, không có thông tin 1 năm hay toàn khóa sinh viên phải hoàn thành bao nhiêu tín chỉ.
Hay tại Học viện Ngoại giao, mức học phí đào tạo chính quy được tính theo tháng. Các ngành Quan hệ quốc tế, Ngôn ngữ Anh, Kinh tế quốc tế, Luật quốc tế... mức học phí là 4.400.000 đồng/tháng/sinh viên; chương trình đào tạo Luật Thương mại quốc tế, châu Á - Thái Bình Dương học thì có mức học phí là 2.100.000 đồng/tháng/sinh viên. Và mức tăng học phí hàng năm không quá 10%. Thế nhưng, phụ huynh và thí sinh không rõ một năm học là 9 hay 10 tháng.
Trong khi đó, học phí các chương trình liên kết lại công bố rõ ràng, rành mạch: "Chương trình liên kết với ĐH Monash - Ngành Kinh doanh quốc tế: Học viện Ngoại giao (1 năm) là 17.500.000 đồng/1 môn x 10 môn = 175.000.000 đồng".
Lưu ý vấn đề học phí khi chọn trường
Theo các chuyên gia tuyển sinh, thí sinh cần lưu ý lộ trình tăng học phí, cách tính học phí của cơ sở giáo dục. Bởi thông tin về học phí của các trường đại học là một trong những yếu tố quan trọng khi thí sinh đưa ra quyết định chọn ngành, chọn trường. Thực tế cho thấy, đã không ít thí sinh khi đỗ vào đại học, nhưng bỏ ngang vì không có điều kiện đóng học phí.
“Để có thể yên tâm khi đi học, thí sinh cần đọc kỹ thông tin học phí được các trường thông báo tại đề án tuyển sinh. Trong đó, ngoài mức học phí đóng cho năm học hiện tại, cần tìm hiểu lộ trình tăng học phí các năm tiếp theo của trường, từ đó tính toán điều kiện kinh tế để lựa chọn” - TS Nguyễn Đào Tùng - Chủ tịch Hội đồng Học viện Tài chính cho hay.
Về phía các trường, TS Hoàng Ngọc Vinh - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ Giáo dục và Đào tạo) - cho rằng, học phí phải được công bố cho người học ngay từ khi bắt đầu đăng kí vào trường.
"Thực tế cho thấy, có trường chỉ đưa ra mức học phí thấp ở kỳ đầu tiên nhưng lại tăng cao ở những kỳ tiếp theo, có trường chỉ công bố học phí theo tín chỉ nhưng lại không nêu tổng số tín chỉ trong khóa học mà sinh viên phải hoàn thành. Các cơ sở giáo dục đại học cần minh bạch thông tin về học phí"- TS Vinh nói.
