Thiếu nhân lực điều dưỡng
Hiện nay, thực trạng thiếu hụt nguồn nhân lực điều dưỡng tại các bệnh viện rất đáng lo ngại. Ông Nguyễn Hoài Nam - Phó giám đốc Sở Y tế TPHCM cho biết, tỉ lệ điều dưỡng, bác sĩ tại một số bệnh viện công đang có xu hướng giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng chăm sóc người bệnh.
Theo đó, để đảm bảo chăm sóc tốt cho người bệnh, phải đạt yêu cầu 3 điều dưỡng, hộ sinh/bác sĩ. Tuy nhiên, qua khảo sát, có hơn 55% tổng số khoa lâm sàng có tỉ lệ điều dưỡng chỉ đạt 1,86.
Theo khảo sát của Cục Quản lý Khám chữa bệnh, một số khó khăn mà các điều dưỡng gặp phải là vẫn còn quan niệm điều dưỡng là "nghề phục vụ, thực hiện y lệnh của bác sĩ". Điều dưỡng phải làm nhiều việc khác ngoài chuyên môn như lĩnh thuốc, lĩnh dụng cụ, đồ vải, đưa đón người bệnh đi khám, làm các thủ tục cận lâm sàng, hành chính, thanh toán viện phí, bảo hiểm y tế, xử lý dụng cụ đã sử dụng tại khoa…
Bên cạnh đó, đào tạo điều dưỡng chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn và hội nhập. Chưa có điều dưỡng chuyên khoa và chuẩn thực hành điều dưỡng cho từng chuyên khoa. Tỉ lệ người bệnh trong bệnh viện được thực hiện chăm sóc toàn diện còn hạn chế… Đầu tư ngân sách của nhà nước cho công tác điều dưỡng chưa được tính đúng tính đủ, nguồn viện trợ cho các hoạt động rất hạn chế…
Hiện tại, các chi phí khám chữa bệnh được bảo hiểm y tế thanh toán chủ yếu là phẫu thuật, thủ thuật do các bác sĩ thực hiện. Các dịch vụ do điều dưỡng cung cấp được đưa rất ít vào danh mục bảo hiểm y tế thanh toán.
Các trường đại học không tuyển đủ chỉ tiêu
Theo Bộ Y tế, năm 2022, Việt Nam có 148.557 điều dưỡng có chứng chỉ hành nghề. Tỉ lệ điều dưỡng, hộ sinh/bác sĩ khoảng 1,8. Tuy nhiên, chỉ tiêu tuyển điều dưỡng vào làm việc tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hằng năm thấp hơn rất nhiều so với chỉ tiêu đào tạo.
Theo kết quả nghiên cứu của Cục Khoa học Công nghệ và đào tạo và Hội Điều dưỡng Việt Nam năm 2015, cứ 4 điều dưỡng mới ra trường thì chỉ có 1 điều dưỡng có cơ hội việc làm.
Tại Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, nếu như năm 2021 có 2.300 thí sinh có nguyện vọng nộp đơn đăng ký học ngành Điều dưỡng thì năm 2022 chỉ còn 781 thí sinh có nguyện vọng nộp đơn đăng ký học điều dưỡng (giảm 66%).
Thực tế cho thấy, tình hình này đang trở nên phổ biến tại các trường có đào tạo chuyên ngành Điều dưỡng.
Năm 2022, Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định tuyển 910 chỉ tiêu. Trong đó, 730 chỉ tiêu cho ngành Điều dưỡng, 180 chỉ tiêu cho ngành Hộ sinh. Tuy nhiên đến thời điểm này, trường mới chỉ tuyển được 50% chỉ tiêu và đang thông báo tuyển bổ sung.
Theo bà Trần Thị Việt Hà - lãnh đạo Phòng đào tạo đại học, Trường Đại học Điều dưỡng Nam Định, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nêu trên.
"Thứ nhất, nhiều thí sinh chưa thích ứng được với những đổi mới trong tuyển sinh. Bộ GDĐT tiến hành lọc ảo ở tất cả các phương thức, lượng lớn thí sinh đã trúng tuyển ở phương thức xét học bạ nhưng không đăng ký lên cổng thông tin của Bộ, dẫn đến mất quyền lợi.
Thứ hai là ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào ngành Điều dưỡng là 19 điểm. Nhiều thí sinh có nguyện vọng vào trường nhưng điểm thấp hơn điểm sàn nên không được tham gia dự tuyển.
Thứ ba là do tình trạng nhân viên y tế nói chung và điều dưỡng nói riêng bỏ việc nhiều nên ảnh hưởng đến tâm lý thí sinh trong quá trình lựa chọn ngành học" - bà Hà chia sẻ.
Tại Trường Đại học Y Dược - Đại học Thái Nguyên, mặc dù điểm chuẩn ngành Điều dưỡng ở mức 19 điểm, nhưng vẫn không tuyển đủ sinh viên. TS Nguyễn Quang Mạnh - Trưởng Phòng đào tạo nhà trường cho biết, trường dự kiến tuyển 350 chỉ tiêu ngành Điều dưỡng, nhưng hiện nay mới tuyển được 220. Trường không có kế hoạch xét tuyển bổ sung.
"Nhiều người vẫn còn quan niệm điều dưỡng là người phục vụ. Thí sinh không mấy mặn mà vì các vị trí việc làm không "hot" như các ngành: Răng hàm mặt, Y khoa, Xét nghiệm. Tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc, chế độ lương, phụ cấp cũng khiến nhiều thí sinh đắn đo" - TS Mạnh cho biết.
