Giá khí đốt ở Châu Âu đã giảm vào đầu tuần này xuống mức thấp nhất trong ba tháng do kho dự trữ đầy hơn dự kiến ban đầu, khí tự nhiên hoá lỏng (LNG) đang về và thời tiết ôn hòa. Nhưng các chính phủ Châu Âu đã và đang chuẩn bị cho tình huống xấu nhất, trong đó một mùa đông lạnh hơn bình thường có thể nhanh chóng làm cạn kiệt khí đốt trong kho, khiến giá khí đốt tăng cao trở lại, tăng cường cạnh tranh về LNG đắt đỏ với Châu Á, dẫn đến phân phối năng lượng hoặc ngừng hoạt động các ngành công nghiệp.
Tin tốt
Tất cả những gì có thể làm được để đảm bảo nguồn cung khí đốt thay thế sau khi Nga ngừng dòng khí đốt tới Châu Âu gần như đã được tất cả các nước thành viên EU thực hiện. Các kho nổi chứa và tái khí hoá (FSRU) đang được thiết lập ở Đức, Hà Lan và Phần Lan, dự kiến sẽ bắt đầu hoạt động sớm nhất là vào cuối năm nay. Châu Âu đang phải trả rất nhiều để mua LNG, vượt cả Châu Á, vốn là khu vực mua LNG giao ngay hàng đầu trước chiến xung đột Nga-Ukraina.
Đức - nền kinh tế lớn nhất Châu Âu và cho đến gần đây là khách hàng khí đốt hàng đầu của Nga - đã đạt 95% dự trữ khí đốt trước hai tuần so với kế hoạch, trong khi các điểm lưu trữ khí đốt trên khắp Châu Âu được lấp đầy cao hơn mức bình thường.
Theo trang Oilprice, nhìn chung tại EU, dự trữ khí đốt đã đầy 92,37% tính đến ngày 17.10, trong đó ở Italia là 94% và ở Pháp là hơn 98%.
Trong khi đó, Pháp đã bắt đầu gửi khí đốt trực tiếp đến Đức vào tuần trước trong nỗ lực giảm bớt cuộc khủng hoảng năng lượng ở nền kinh tế lớn nhất Châu Âu khi EU khuyến khích sự đoàn kết giữa các quốc gia thành viên cung cấp khí đốt cho nhau.
Dự báo thời tiết mới nhất của Dịch vụ Biến đổi Khí hậu Copernicus cho thấy phần lớn Châu Âu sẽ trải qua mùa đông ôn hòa hơn là đóng băng sâu trong năm nay. Tuy nhiên, nhiều khả năng sẽ xảy ra một đợt lạnh sâu và ít gió vào tháng 11 và tháng 12. Như vậy, phần lớn Tây Bắc Châu Âu - nơi dựa vào gió để sản xuất điện - có thể phải sử dụng đến các nguồn sản xuất điện khác, làm cạn kiệt nguồn cung cấp khí đốt quý giá.
Tin xấu
Thời tiết sẽ là yếu tố quyết định lượng khí đốt trong kho dự trữ sẽ cạn kiệt nhanh như thế nào, vì vậy Châu Âu hy vọng những điều tốt đẹp nhất và cầu nguyện cho một mùa đông ôn hòa hơn.
“Trừ những thảm họa, chẳng hạn như thời tiết cực kỳ lạnh giá, nếu chúng ta tiếp tục kiểm soát mức tiêu thụ, chúng ta sẽ vượt qua được mùa đông. Chúng tôi chỉ hy vọng không có gì sai sót” - Bộ trưởng Bộ chuyển đổi Năng lượng của Italia Roberto Cingolani nói với tờ The Wall Street Journal.
Tuy nhiên, một mùa đông rất lạnh chỉ là một trong số những tin xấu. Nga có thể tạm ngừng xuất khẩu khí đốt nếu EU áp dụng giá trần với khí đốt Nga - Giám đốc điều hành Alexey Miller của Gazprom cho biết trong tuần này. Hiện tại, mặc dù Nord Stream 1 không hoạt động do bị hư hại sau vụ nổ, Nga vẫn xuất khẩu khí đốt sang Châu Âu bằng đường ống dẫn khí qua lãnh thổ Ukraina và đường ống TurkStream qua Thổ Nhĩ Kỳ.
Những điều không chắc chắn
Một sự không chắc chắn khác về nguồn cung có thể đến từ Trung Quốc, nơi các nhà nhập khẩu LNG được cho là ngừng bán lại LNG cho Châu Âu. Đây có thể là một đòn giáng mạnh vào hy vọng của Châu Âu về dòng LNG liên tục tăng cao khi mùa đông đến gần.
Về phía cầu, không chắc người tiêu dùng Châu Âu sẽ phản ứng như thế nào trước những lời kêu gọi không ngừng về tiết kiệm năng lượng khi nhiệt độ giảm xuống và các chính phủ viện trợ cho các hộ gia đình để giúp họ thanh toán các hóa đơn tăng cao. Một số nhà phân tích cho rằng các chương trình hỗ trợ hóa đơn do chính phủ hậu thuẫn có thể không khuyến khích người tiêu dùng tiết kiệm khí đốt và điện.
Tuần đầu tiên lạnh hơn bình thường vào mùa thu này đã chứng kiến Đức không thành công trong bài kiểm tra tiết kiệm năng lượng vào cuối tháng 9. Cơ quan quản lý cho biết vào tuần cuối cùng của tháng 9, khi đợt lạnh đầu tiên ập đến, các hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ ở Đức đã sử dụng lượng khí đốt nhiều hơn gần 10% so với mức trung bình 4 năm trong tuần đó.
Chủ tịch Klaus Müller của Cơ quan Mạng lưới Liên bang Đức cho biết, nếu không tiết kiệm đáng kể sẽ khó tránh khỏi tình trạng thiếu khí đốt vào mùa đông, mặc dù dự trữ đã gần đầy.
Nhu cầu tiêu thụ do giá khí đốt quá cao phần nào giúp tiết kiệm, nhưng điều đó cũng phải trả giá bằng việc các nhà máy và các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng đã buộc phải cắt giảm, tạm dừng hoặc di dời sản xuất. Các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng ở Châu Âu, bao gồm nhôm, đồng, và các nhà máy luyện kẽm và nhà sản xuất thép, đã cảnh báo các quan chức EU rằng họ phải đối mặt với mối đe dọa hiện hữu từ giá điện và giá khí đốt tăng cao.
Do giá cao ngất ngưởng và thị trường khí đốt rất eo hẹp, việc sử dụng khí đốt trong lĩnh vực sản xuất điện ở Châu Âu được dự báo sẽ giảm gần 3% trong năm nay. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết nhu cầu khí đốt công nghiệp dự kiến sẽ giảm tới 20%.
Mùa đông năm 2023-2024 có thể còn khó khăn hơn đối với hoạt động mua khí đốt của Châu Âu vì cuộc khủng hoảng năng lượng sẽ không phải là “câu chuyện chỉ có một mùa đông” - IEA và các nhà phân tích cảnh báo.
