Những điểm nóng đáng chú ý
Những đợt nắng nóng kỉ lục nguy hiểm sẽ tăng khi khủng hoảng khí hậu tăng. Nắng nóng sẽ đặc biệt tàn phá ở các quốc gia và khu vực ít được chuẩn bị nhất để đối phó.
Các nhà khoa học đã phân tích bộ dữ liệu nhiệt độ kéo dài hơn 60 năm, cũng như các mô hình khí hậu, để tính toán khả năng xảy ra các đợt nắng nóng cực đoan chưa từng có và những nơi sẽ chịu nắng nóng cực độ.
Các nhà khoa học xác định Afghanistan, Papua New Guinea và Trung Mỹ - bao gồm Guatemala, Honduras và Nicaragua - là “điểm nóng” với các đợt nắng nóng có nguy cơ cao.
Theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Communications, những khu vực này đặc biệt dễ bị tổn thương do dân số tăng nhanh và khả năng tiếp cận hạn chế với những nguồn cung cấp năng lượng và chăm sóc sức khỏe, làm suy yếu khả năng phục hồi trước nhiệt độ khắc nghiệt.
Dann Mitchell - giáo sư khoa học khí quyển tại Đại học Bristol ở Anh, là đồng tác giả nghiên cứu - cho biết: “Có bằng chứng cho thấy những khu vực đó có thể phải đối mặt với đợt nắng nóng lớn và họ không được chuẩn bị cho điều đó".
Mối đe dọa mà Afghanistan phải đối mặt là đặc biệt nghiêm trọng, ông Mitchell chia sẻ. Không chỉ có khả năng cao xảy ra tình trạng nắng nóng cực độ kỉ lục mà các tác động sẽ còn tăng thêm bởi những khó khăn vốn có mà Afghanistan đang đối mặt.
Afghanistan đang vật lộn với các vấn đề xã hội và kinh tế nghiêm trọng. Nước này cũng có dân số ngày càng tăng và đang đối mặt với những vấn đề của nguồn lực hạn chế.
“Khi cuối cùng một đợt nắng nóng thực sự cực đoan xuất hiện, thì ngay lập tức sẽ có rất nhiều vấn đề xảy ra” - ông Mitchell nói.
Những hậu quả nặng nề
Sóng nhiệt có tác động tiêu cực trên diện rộng, như làm giảm chất lượng không khí, khiến hạn hán trầm trọng hơn, tăng nguy cơ cháy rừng và có thể khiến cơ sở hạ tầng gặp khó khăn.
Sóng nhiệt cũng gây ảnh hưởng nặng nề tới sức khoẻ con người và nhiệt độ cực cao là một trong những thảm hoạ thiên nhiên nguy hiểm nhất.
Sốc nhiệt hoặc kiệt sức vì nóng bức có thể dẫn tới loạt triệu chứng nguy hiểm gồm đau đầu, chóng mặt, buồn nôn và bất tỉnh cùng với nhiều triệu chứng khác.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, sốc nhiệt là bệnh nghiêm trọng nhất liên quan đến nhiệt, khiến nhiệt độ cơ thể tăng vọt chỉ trong vài phút và có thể dẫn đến thương tật vĩnh viễn hoặc tử vong.
Trong năm nay, một số khu vực trên thế giới đã ghi nhận nhiệt độ cao chưa từng thấy. Tháng 3 năm nay, nhiều vùng ở Argentina phải vật lộn với nhiệt độ cao hơn 10 độ so với thông thường, trong khi kỉ lục nhiệt độ bị phá vỡ tại nhiều vùng rộng lớn của châu Á trong tháng 4.
Friederike Otto - nhà khoa học khí hậu tại Viện Biến đổi Khí hậu Grantham tại Đại học Hoàng gia London, người không tham gia nghiên cứu - cho biết: “Các đợt nắng nóng và hiện tượng thời tiết cực đoan khác sẽ chỉ trở nên khốc liệt hơn khi thế giới tiếp tục đốt nhiên liệu hóa thạch".
Không nơi nào an toàn trước nắng nóng
Báo cáo nhận thấy, không có nơi nào an toàn trước nắng nóng. Các đợt nắng nóng vượt xa ngưỡng thông thường trong lịch sử trong giai đoạn từ năm 1959 đến năm 2021, chiếm khoảng 30% khu vực được đánh giá. Chúng bao gồm đợt nắng nóng ở tây bắc Thái Bình Dương trong năm 2021, khi nhiệt độ cao không chỉ phá vỡ hoàn toàn các kỉ lục mà còn khiến hàng trăm người chết.
Tại Lytton, British Columbia (Canada), nhiệt độ đạt đỉnh chỉ dưới 50 độ C vào tháng 6.2021, vượt kỉ lục trước đó gần 5 độ C. Ngôi làng gần như bị phá hủy hoàn toàn trong một trận cháy rừng chỉ vài ngày sau đó. Các nhà khoa học xác định sự kiện này gần như không thể xảy ra nếu không có biến đổi khí hậu.
Theo báo cáo, các khu vực của Trung Quốc, bao gồm cả Bắc Kinh, cùng với các nước châu Âu như Đức và Bỉ cũng đang đối mặt với rủi ro cao về nắng nóng.
Hàng triệu người sống ở những khu vực đông dân cư này có thể chịu ảnh hưởng nặng nề của sóng nhiệt, ngay cả khi những quốc gia này có nhiều nguồn lực hơn để giảm thiểu những tác động tồi tệ nhất.
Báo cáo kêu gọi chính phủ trên khắp thế giới chuẩn bị cho các đợt nắng nóng kỉ lục vượt xa những kỷ lục hiện tại, như thiết lập các trung tâm làm mát và giảm số giờ làm việc cho những người làm việc ngoài trời.
