Theo hãng tin Reuters, chi nhánh IS ở Afghanistan - còn gọi là nhóm Nhà nước Hồi giáo - Khorasan (ISKP) - đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công nhà hát Crocus City Hall ở Nga tối 22.3 và các quan chức Mỹ đã xác nhận tính xác thực của tuyên bố đó.
Chi nhánh IS ở Afghanistan
ISKP vẫn là một trong những chi nhánh tích cực nhất của IS, nổi lên từ miền đông Afghanistan vào cuối năm 2014, bao gồm các chiến binh ly khai của Taliban ở Pakistan và các chiến binh địa phương cam kết trung thành với thủ lĩnh quá cố của IS, Abu Bakr al-Baghdadi.
Kể từ đó, nhóm này đã tạo dựng được danh tiếng đáng sợ vì những hành động tàn bạo.
Murat Aslan, một nhà phân tích quân sự và cựu đại tá quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, cho biết, chi nhánh của IS ở Afghanistan nổi tiếng với "các phương pháp cực đoan và cứng rắn".
“Tôi nghĩ hệ tư tưởng của IS đã truyền cảm hứng cho họ trong việc lựa chọn mục tiêu. Trước hết, Nga đang ở Syria và chiến đấu chống lại IS giống như Mỹ. Điều đó có nghĩa là ISKP coi những quốc gia này là thù địch" - Aslan nói với hãng Al Jazeera.
Tại sao IS tấn công Nga?
Michael Kugelman, giám đốc Viện Nam Á tại Trung tâm Wilson có trụ sở tại Washington, nói với Al Jazeera: “IS nhắm mục tiêu vào Nga vì chính sách đối ngoại của Nga là cái gai đối với IS, bao gồm mối quan hệ chặt chẽ của Nga với chính phủ Syria, Iran; đặc biệt là các chiến dịch quân sự mà Nga đã tiến hành chống lại các chiến binh IS ở Syria và - thông qua lính đánh thuê của Tập đoàn Wagner - ở các vùng của châu Phi".
Amira Jadoon, phó giáo sư tại Đại học Clemson ở Nam Carolina (Mỹ) cho biết tất cả những điều đó có nghĩa là Mátxcơva đã trở thành tâm điểm trong "cuộc chiến tuyên truyền rộng rãi" của IS.
"Sự tham gia của Nga vào cuộc chiến toàn cầu chống lại IS và các chi nhánh của nó, đặc biệt là thông qua các hoạt động quân sự ở Syria và nỗ lực thiết lập mối liên hệ với Taliban Afghanistan - đối thủ của IS - khiến Nga trở thành đối thủ chính của IS/ISKP", Jadoon nói với Al Jazeera.
Jadoon cho biết, nếu vụ tấn công ở Mátxcơva “chắc chắn do ISKP thực hiện”, nhóm này hy vọng sẽ giành được sự ủng hộ và thúc đẩy "mục tiêu phát triển thành một tổ chức khủng bố có ảnh hưởng toàn cầu" bằng cách chứng minh rằng, chúng có thể tiến hành các cuộc tấn công trong lãnh thổ Nga.
Kabir Taneja, thành viên Chương trình Nghiên cứu Chiến lược của Tổ chức Nghiên cứu Người quan sát - một tổ chức tư vấn có trụ sở tại New Delhi, Ấn Độ - nói, Nga đã trở thành mục tiêu của IS chứ không chỉ ISKP ngay từ đầu.
"ISKP tấn công đại sứ quán Nga ở Kabul vào năm 2022, và trong nhiều tháng, các cơ quan an ninh Nga đã tăng cường nỗ lực trấn áp các hệ sinh thái ủng hộ IS ở cả Nga và xung quanh biên giới nước này, đặc biệt là Trung Á và Caucusus” - ông nói.
Đầu tháng 3, Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) cho biết đã ngăn chặn kế hoạch tấn công một giáo đường ở Mátxcơva của IS.
"Động lực thuyết phục nhất hiện nay để IS tấn công Nga là yếu tố Taliban. Taliban là đối thủ không đội trời chung của IS và IS coi Nga là bạn của Taliban” - Kugelman nói.
Ngoài ra, còn có một yếu tố khác mà gần như không được thế giới chú ý: Nhóm vũ trang này đã tập hợp lại thành một lực lượng đáng gờm sau những thất bại ở Syria và Iran.
Taneja nói: “ISKP ở Afghanistan đã phát triển sức mạnh đáng kể. Và không chỉ ISKP, IS ở các khu vực hoạt động ban đầu của chúng - Syria và Iraq - cũng chứng kiến sự gia tăng về khả năng hoạt động”.
Abdul Basit, nghiên cứu viên cấp cao tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S Rajaratnam, Singapore, cho biết các kênh truyền thông xã hội ISKP đang "ăn mừng" sau vụ tấn công vào Mátxcơva.
Basit nói, phương thức hoạt động của IS là khuếch đại một chiến dịch tuyên truyền trước các cuộc tấn công quy mô lớn và điều này đã được nhận thấy trong các thông điệp chống Nga gần đây. Basit giải thích, những cuộc tấn công như vậy "làm tăng thêm uy tín" của các nhóm vũ trang, sau đó "tăng phạm vi tài trợ, tuyển mộ và tuyên truyền của chúng".
Ông nói thêm, nhiều cuộc tấn công hơn có thể xảy ra ở Nga và các nơi khác, do vai trò quan trọng của các tân binh IS gốc Trung Á khi nhóm này nắm giữ lãnh thổ ở Syria. Basit cho hay, hiện tại, chúng đã quay trở lại khu vực Trung Á và kế hoạch thực hiện các cuộc tấn công của chúng đã thành hiện thực.
