Khi đất liền thành xã đảo
"Luồng cho tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu" được thông luồng kỹ thuật vào tháng 1.2016 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng: Mở luồng cho tàu biển có trọng tải 10.000 tấn đầy tải, tàu 20.000 tấn vơi tải và các tàu có thông số kỹ thuật phù hợp chuẩn tắc luồng vào các cảng trên sông Hậu; đáp ứng thông quan hàng hóa tổng hợp từ 21 – 22 triệu tấn/năm và hàng container 450.000 – 500.000 TEU/năm giai đoạn 2020. Trước đó, để thông luồng kỹ thuật, ngành chức năng đã cắt QL53 và đê Hải Thạnh Hòa. Theo đó, 4 địa phương thuộc huyện Duyên Hải (thị trấn Long Thành và 3 xã Long Khánh, Long Vĩnh, Đông Hải) đã bị chia cắt thành “xã đảo”.
Gần 2 năm sau ngày thông luồng, cuộc sống của hàng ngàn hộ dân thuộc 4 xã này bị xáo trộn nghiêm trọng. Trước đây, việc giao thương, đi lại của người dân chủ yếu theo hướng QL53 và tỉnh lộ 913, nhưng nay đã bị cô lập hoàn toàn. Bà con phải đi qua phà, cước vận chuyển hàng hóa tăng cao, thời gian đi lại cũng bị ảnh hưởng lớn.
Anh Dương Minh Dứt - ngụ ấp Hồ Thùng, xã Đông Hải - cho biết, từ khi nơi này bị chia cắt, việc tiêu thụ nông sản của người dân khó trăm bề. Cứ tới mùa thu hoạch, thương lái viện lý do “cách trở đò sông” để ép giá. Còn anh Trần Văn Điền - ngụ ấp Đông Thành, xã Đông Hải - nói: “Bây giờ việc vận chuyển hàng hóa, tiêu thụ nông sản khó đủ đường. Nông dân vốn đã nghèo khó nay càng thêm khổ, chỉ mong sao việc đi lại được thông suốt như ban đầu”.
Thực tế cho thấy, từ khi dự án (DA) được triển khai (năm 2008), người dân trong vùng đã phải đối mặt với tình trạng triều cường dâng cao, sạt lở ngày càng nghiêm trọng. Năm 2015, thiệt hại về nuôi trồng thủy sản lên đến trên 10 tỉ đồng. Kinh phí hỗ trợ tình trạng sạt lở đất sản xuất của người dân lên đến trên 5 tỉ đồng. Trước đây, phần lớn học sinh ra học tại trung tâm huyện Duyên Hải, nay phải tập trung về thị trấn Long Thành, dẫn đến quá tải đột biến. Đó là chưa kể những bất tiện do thay đổi thói quen đi lại và những trở ngại trong chăm sóc sức khỏe của người dân...
Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh Đồng Văn Lâm cho biết, DA sau khi thông luồng kỹ thuật đã phát sinh nhiều vấn đề, có chỗ nước dâng, gây ngập úng; có chỗ sạt lở nghiêm trọng. 4 xã của huyện Duyên Hải bị chia cắt với 38.000 dân và diện tích 52.000ha bị ảnh hưởng.
Cần đầu tư để gỡ khó
Trước tình trạng trên, tỉnh Trà Vinh đã đầu tư xây dựng 3 bến phà và miễn thu tiền nhằm hỗ trợ người dân: Phà Láng Sắt, 2 phà Kênh Tắt (nằm trên QL53 và tỉnh lộ 913). Tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định công nhận 6 xã, thị trấn (2 xã Long Hòa, Hòa Minh - huyện Châu Thành; 3 xã Long Khánh, Long Vĩnh, Đông Hải và thị trấn Long Thành - huyện Duyên Hải) là xã đảo. Các xã, thị trấn này được thực hiện chính sách ưu đãi đối với xã đảo theo quy định hiện hành. Trước đó, tỉnh Trà Vinh cũng đã đề xuất Bộ GTVT cho xây dựng hầm vượt kênh đào Quan Chánh Bố để kết nối lại giao thông cho 4 “xã đảo” bị chia cắt, nhưng DA này không được thông qua.
Mới đây, Sở GTVT Trà Vinh đã lập và được cấp thẩm quyền phê duyệt Đề án “Đánh giá, đề xuất giải pháp cải thiện hạ tầng giao thông trong khu vực 4 xã đảo của huyện Duyên Hải”. Theo đó, đề xuất đầu tư các DA giao thông (chia thành 2 giai đoạn). Giai đoạn 1: 10 DA giao thông bức xúc cần được đầu tư ngay với tổng kinh phí trên 1.230 tỉ đồng; giai đoạn 2: 7 DA (tổng kinh phí trên 597 tỉ đồng)…
Giám đốc Sở GTVT Trà Vinh Phan Anh Quốc cho biết, đề án này được kỳ vọng góp phần giảm thiểu khó khăn, giúp ổn định cuộc sống người dân trong vùng bị ảnh hưởng và thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Tuy nhiên, đề án cần nguồn kinh phí đầu tư lớn trong khi ngân sách tỉnh lại hạn hẹp, rất cần sự hỗ trợ từ trung ương.
