Bộ GTVT trình phương án khả thi, chờ Quốc hội đồng ý
Theo nguồn tin báo Lao Động, Bộ GTVT đã hoàn tất và sẽ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội báo cáo khả thi của siêu dự án này và Quốc hội sẽ xem xét, bàn bạc để chọn lựa những tuyến đường ưu tiên đầu tư trước. Sau đó, đến ngày 17.10, Uỷ ban kinh tế Quốc hội sẽ họp phiên toàn thể để thẩm tra dự án này.
Trước đó, trong tháng 6, dự án này từng được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo nghiên cứu tiền khả thi với tổng mức đầu tư quy mô hoàn chỉnh 312.435 tỉ đồng. Tuy nhiên, trong kỳ họp lần trước, Quốc hội đã quyết định chưa xem xét dự án này mà để lùi lại kỳ họp vào tháng 10 này.
So với lần trình trước, được biết, dự án đã hoàn thiện hơn khi có báo cáo khả thi và đoàn giám sát Quốc hội đã thị sát thực tế hầu hết các khu vực quan trọng trong đề án. Trao đổi với báo Lao Động, đại diện TCty Tư vấn Thiết kế GTVT, đơn vị xây dựng đề án cao tốc Bắc-Nam cho biết trong 4 tháng vừa qua, đơn vị đã làm việc cùng các đoàn công tác của Uỷ ban Giám sát Quốc hội và hoàn thiện các phương án để trình Quốc hội và hy vọng dự án sẽ được thông qua để sớm triển khai.
Theo tính toán của Bộ GTVT, với tổng chiều dài đầu tư giai đoạn I là 684km, tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 140.116 tỉ đồng, trong đó nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ khoảng 55.000 tỉ đồng để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư và hỗ trợ xây dựng công trình.
Việc xây dựng cao tốc Bắc-Nam về phía Đông được nhận định có vai trò rất quan trọng, kết nối trung tâm chính trị Thủ đô Hà Nội và trung tâm kinh tế TPHCM đi qua địa phận của 20 tỉnh và thành phố đồng thời sẽ tác động đến 45% dân số, đóng góp 52% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), ảnh hưởng đến 75% các cảng biển và 67% các khu kinh tế của cả nước.
Các chuyên gia kinh tế cũng nhận định việc triển khai cao tốc Bắc-Nam là cấp thiết. Chuyên gia Lưu Bích Hồ, thậm chí còn cho rằng, việc triển khai lẽ ra phải từ hơn 10 năm trước nên tính đến thời điểm hiện tại đã là quá muộn do đó cần phải cố gắng đẩy nhanh tiến độ, dù khó khăn về kinh tế, tài chính cũng phải thu xếp triển khai.
Cao tốc Bắc-Nam, huy động vốn ở đâu?
Có thêm 4 tháng chuẩn bị, đề án cao tốc Bắc-Nam được dự đoán dễ nhận được cái “gật đầu” của Quốc hội. Tuy nhiên, ngoài 55.000 tỉ đồng từ nguồn vốn nhà nước, việc huy động số vốn còn lại từ nguồn xã hội hoá được dự đoán sẽ rất khó khăn trong bối cảnh nhiều nhà đầu tư BOT trong nước hiện đã thấy oải hoặc dè dặt sau những câu chuyện lùm xùm thời gian qua còn các nhà đầu tư nước ngoài cũng không dễ rót tiền vào khi không được đáp ứng các điều kiện như cam kết ổn định tỉ giá, tỉ suất lợi nhuận không dưới 17%...
Trước đó, trao đổi với báo giới thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Ngọc Đông từng thừa nhận trong bối cảnh hiện nay việc lựa chọn nhà đầu tư không dễ dàng, nếu tổ chức đấu thầu mà cơ chế không được thông qua đồng bộ với việc bố trí vốn thì dự án cũng không thể thực hiện.
Một số chuyên gia nhận định nếu việc mời thầu gặp khó, chắc chắn sẽ lại phải áp dụng nhiều cơ chế đặc thù và trên thực tế chất lượng mời thầu, chọn thầu sẽ không khác mấy so với chỉ định thầu. Nếu tình hình đó xảy ra, trong khi cơ chế kiểm soát quyền lực đối với các công đoạn thẩm định, phê duyệt, kiểm tra chưa được xác lập đầy đủ và tin cậy thì không có gì đảm bảo cho những hệ luỵ tiêu cực, xin cho lại không xảy ra, tổng mức đầu tư các dự án BOT vì thế vẫn đứng trước nguy cơ bị đội lên, bị tính khống.
Ngoài ra, nếu các dự án triển khai với hình thức BOT trong đó phần lớn vốn xã hội hoá đến từ vốn vay ngân hàng, chi phí đầu tư dự án tiếp tục phải gánh trả ba tầng lợi nhuận: Lợi nhuận của người gửi tiền + lợi nhuận của các ngân hàng thương mại + lợi nhuận của nhà đầu tư từ đó đẩy tổng mức nợ của toàn xã hội đối với hạ tầng giao thông tăng lên và tác động tiêu cực tới sự phát triển của nền kinh tế.
Ngoài ra, khả năng hoàn vốn của cao tốc Bắc-Nam cũng là vấn đề được một số chuyên gia cảnh báo. Do vậy, việc chọn các dự án trọng điểm để ưu tiên đầu tư trước có vai trò vô cùng quan trọng và cùng với đó, cũng cần đẩy nhanh quá trình hoàn thiện hành lang pháp lý về hình thức đầu tư BOT để không lặp lại những bất cập trong thời gian qua.
Dự án đầu tư cao tốc Bắc-Nam có điểm đầu tại nút giao Cao Bồ và điểm cuối tại nút giao Dầu Giây với chiều dài khoảng 1.372km, đi qua 16 tỉnh, thành phố cùng tổng mức đầu tư khoảng 312.435 tỉ đồng.
