Sáng 25.5, Quốc hội thảo luận ở tổ về kết quả phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2022, kế hoạch năm 2023.
Phát biểu tại tổ, đại biểu Trần Văn Lâm, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, thời gian qua, giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản chưa cao vì những khó khăn, vướng mắc khách quan và chủ quan như biến động giá cả, thời tiết, dịch bệnh.
Nhưng theo ông Lâm, yếu tố chủ quan vẫn là quyết định, những vấn đề vướng mắc về cơ chế, chính sách, thủ tục rườm rà, tình trạng không dám nghĩ, dám làm của một số cơ quan, từ cơ quan chuẩn bị đến cơ quan thực hiện dự án vẫn còn tồn tại.
Đại biểu lấy ví dụ việc phân bổ vốn đầu tư, theo quy định, Quốc hội giao cho Thường vụ Quốc hội cho ý kiến để Chính phủ phân bổ chậm nhất đến ngày 31.3, nhưng đến mốc này vẫn còn đến hơn 200.000 tỉ vốn trung hạn, trong đó của Trung ương là hơn 140.000 tỉ chưa được giao cho các dự án.
Chỉ ra những khó khăn ở quý I/2023, ông Lâm cho biết, nổi lên là những khó khăn sản xuất của doanh nghiệp. Chính vì thế số lượng doanh nghiệp quay trở lại hoạt động giảm, tạm dừng thì tăng. Cùng với đó là thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản gặp khó khăn.
Từ những khó khăn trên, ông Trần Văn Lâm đề xuất, thứ nhất, tiếp tục duy trì chính sách ổn định kinh tế vĩ mô.
"Chúng ta không thể nóng vội vì đầu năm tăng trưởng thấp mà tung ra những chính sách quá nới lỏng về tài chính. Bởi nếu tăng khoản cung tiền cho vay của ngân hàng, tín dụng thì lập tức đẩy chỉ số lạm phát cao. Lạm phát cao thì lập tức lãi suất cao, kéo theo lại phải cho vay cao, lúc đó doanh nghiệp không thể vay được tiền để tái sản xuất. Tuy nhiên, cũng không nên quá lo lắng mà siết quá chặt", ông Lâm nói.
Đối với chính sách tiền tệ, ông Lâm cho rằng, phải làm sao để doanh nghiệp tiếp cận dòng tiền. Thực tế, hiện nay doanh nghiệp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vì lãi suất vẫn cao.
"Trong bối cảnh lạm phát của chúng ta ổn định mà lãi suất ngân hàng ở mức cao thì bất hợp lý. Hiện nay chúng ta đang điều chỉnh nhưng mức điều chỉnh này vẫn là nhỏ giọt. Thực tế doanh nghiệp có nơi vẫn phải vay mức hơn 13%/năm", ông Lâm nói.
Để giảm lãi suất, theo ông Trần Văn Lâm, phải duy trì kinh tế vĩ mô ổn định với lạm phát thấp tương đối, tiếp đến là giảm chi phí của ngân hàng.
"Tức là chênh lệch lãi suất cho vay và đi vay phải về mức hợp lý. Thực tế, vừa qua, doanh nghiệp khó khăn, nhưng các ngân hàng vẫn báo lãi một cách khủng khiếp. Vì sao lại có hiện tượng này, vì chênh lệch lãi suất đi vay và cho vay lớn", ông Lâm nói.
Dẫn chứng trong báo cáo giám sát nguồn lực cho phòng chống COVID-19 vừa rồi có nêu "trong thời gian dịch COVID-19 thì lãi suất đi vay giảm nhưng giảm chậm hơn lãi suất cho vay", ông Lâm cho rằng, như vậy là ngân hàng "ăn dày" hơn.
"Ăn" vào lãi suất tiết kiệm của người dân, "ăn" vào chi phí doanh nghiệp phải bỏ ra khi đi vay, như vậy làm gì chẳng lãi hơn. Nền kinh tế khó khăn, ngân hàng không chia sẻ, không hỗ trợ lại còn tranh thủ", ông Lâm nói.
Từ đó, ông Trần Văn Lâm cho rằng, các ngân hàng phải thực sự gắn kết với nền kinh tế, với sự sống còn của doanh nghiệp, chứ không phải "một mình một chợ, độc quyền".
Đại biểu Trần Văn Khải (đoàn Hà Nam) thì cho rằng, trong suy thoái kinh tế, người dân và doanh nghiệp khó khăn thì ngân hàng lại lãi rất cao. Điều đáng nói là ngoài việc lãi suất cao rồi thì còn có chuyện "ép" người dân, doanh nghiệp mua bảo hiểm.
"Theo tôi tìm hiểu thì mỗi ngân hàng lãi hàng chục nghìn tỉ từ việc bán bảo hiểm. Điều kiện của họ là muốn vay được là phải mua bảo hiểm, nếu không mua bảo hiểm thì không giải ngân, không cho vay. Để tình trạng này thì ai chịu trách nhiệm?", ông Khải cho biết.
