Chúng ta đã đi qua 3/4 chặng đường của năm 2018 và nửa thời gian thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng XII. Nhờ sự nỗ lực, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước, tình hình kinh tế - xã hội nước ta tiếp tục đà chuyển biến tích cực, năm sau tốt hơn năm trước, đạt được những kết quả toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, năm 2018 ước hoàn thành và vượt 12/12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội.
Tốc độ tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm 2018 ước đạt 6,98%
Bước vào năm 2018, năm “bản lề” của giai đoạn 2016 - 2020, Chính phủ đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc nhằm đánh giá, tổng kết những kết quả đạt được của năm 2017 và triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018. Hội nghị đã vinh dự được đón các đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước và Chủ tịch Quốc hội tới dự, chỉ đạo, đặc biệt đây là lần đầu tiên Tổng Bí thư tham dự và chỉ đạo Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ về tổng kết năm và triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm tới.
Triển khai ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, ngay ngày đầu tiên của năm 2018, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị quyết 01 của Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương quyết liệt thực hiện đồng bộ, hiệu quả 9 nhóm với 56 giải pháp và 242 nhiệm vụ cụ thể về phát triển kinh tế - xã hội trên cơ sở bám sát các Kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Nghị quyết của Quốc hội. Với tinh thần chỉ đạo xuyên suốt là kiên trì mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, tạo nền tảng cho phát triển bền vững, các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân đã nỗ lực cố gắng, đoàn kết, chủ động, sáng tạo triển khai thực hiện.
Nhờ đó, tình hình kinh tế - xã hội sau 3 Quý của năm 2018 tiếp tục duy trì đà chuyển biến tích cực, nền tảng vĩ mô tiếp tục được củng cố, các động lực tăng trưởng được phát huy, dự kiến tất cả các chỉ tiêu đặt ra đều đạt và vượt mục tiêu kế hoạch đề ra.
Kinh tế vĩ mô nước ta tiếp tục được duy trì ổn định, tạo nền tảng quan trọng để thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế, thúc đẩy phát triển các ngành, lĩnh vực. Kết quả nổi bật nhất là lạm phát được kiểm soát liên tiếp trong năm thứ 3 của giai đoạn 2016 - 2020, chỉ số giá tiêu dùng bình quân (CPI) luôn duy trì ở mức dưới 4%, thấp hơn mục tiêu Quốc hội giao.
Các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm và cải thiện tích cực so với năm 2017. Đáng chú ý, thu ngân sách nhà nước chuyển dịch theo hướng bền vững hơn, ước đạt trên 1,35 triệu tỉ đồng, tăng khoảng 3% so với dự toán và tăng 5,5% so với năm 2017; thu nội địa chiếm gần 82% tổng thu cân đối ngân sách nhà nước (năm 2016 chiếm 79%). Bội chi ngân sách ước đạt 3,67%, vượt mục tiêu Quốc hội giao (3,7%). Cơ cấu chi ngân sách có nhiều chuyển biến tích cực theo hướng tăng chi đầu tư phát triển (ước đạt 26,8% tổng chi NSNN, cao hơn mức 25% của năm ngoái), giảm chi thường xuyên (không bao gồm chi cải cách tiền lương, tinh giản biên chế đạt 61%, thấp hơn mức 62% của năm 2017).
Trong bối cảnh xu thế bảo hộ mậu dịch gia tăng và tác động của căng thẳng thương mại quốc tế, xuất nhập khẩu tiếp tục góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế với đà tăng trưởng cao, tổng kim ngạch vượt mốc kỷ lục của năm 2017, ước đạt 475 tỉ USD, tăng 11,7%. Trong đó, xuất khẩu ước đạt 238 tỉ USD, tăng 11,2%, vượt mục tiêu Quốc hội giao (7 - 8%).
Tốc độ tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm 2018 ước đạt 6,98%, cả năm dự báo triển vọng có thể đạt cao hơn chỉ tiêu Quốc hội đề ra 6,7%.
Động lực tăng trưởng kinh tế đến từ cả phía cung và phía cầu, trong đó, đáng chú ý là sự phát triển toàn diện của tất cả các ngành, lĩnh vực, với nhiều nhân tố mới.
Điểm nổi bật là cả ba khu vực đều tăng cao hơn cùng kỳ; trong đó nông nghiệp 9 tháng tăng 3,65%, cao nhất so với cùng kỳ kể từ năm 2012, nhờ chuyển biến hiệu quả của quá trình cơ cấu lại ngành, vùng sản xuất và sản phẩm gắn liền với đẩy mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới trong nhiều năm qua; công nghiệp tăng 8,89%, với vai trò “nòng cốt” đóng góp cho tăng trưởng kinh tế là lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo với mức tăng trưởng liên tục ở mức 2 con số, góp phần đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng giảm sự phụ thuộc vào khai thác khoáng sản, tài nguyên; dịch vụ tăng 6,89%, đóng góp chủ yếu từ các hoạt động bán buôn, bán lẻ; dịch vụ du lịch có bước phát triển vượt bậc, lượng khách quốc tế đến Việt Nam ước đạt khoảng 15 triệu lượt khách, tăng 16,3%, vượt con số kỷ lục của năm 2017 (13 triệu lượt khách). Tổng cầu tăng mạnh; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 11,3%. Với xu hướng tốt như hiện nay, tăng trưởng giai đoạn 2016 - 2020 có thể sẽ đạt mục tiêu Đại hội Đảng XII đề ra là 6,5 - 7%, cao hơn bình quân giai đoạn 2011 - 2015 (5,91%).
Xếp hạng năng lực cạnh tranh công nghiệp (CIP) của Việt Nam tăng từ thứ 48 năm 2016 lên thứ 41 vào năm 2017, thu hẹp khoảng cách so với các nước ASEAN-4. Thành lập và đưa Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp đi vào hoạt động, góp phần đẩy mạnh cơ cấu lại DNNN, cổ phần hóa và thoái vốn. Tạo ra chuyển biến tích cực trong việc xử lý các tồn tại, yếu kém của 12 dự án, doanh nghiệp yếu kém ngành Công Thương, trong đó, một số dự án, doanh nghiệp đã quay trở lại hoạt động và có đóng góp bước đầu vào tăng trưởng chung. Cơ cấu lại thị trường tài chính, trọng tâm là các tổ chức tín dụng tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, phát huy hiệu quả, kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; tiếp tục kiểm soát nợ xấu ở mức dưới 3%.
Nhiều tổ chức quốc tế cũng tin tưởng vào thành công của chúng ta và đã có những dự báo tích cực đối với Việt Nam, Ngân hàng Thế giới WB dự báo tăng trưởng GDP cả năm nay sẽ là 6,8%, Ngân hàng phát triển Châu Á ADB tiếp tục dự báo khoảng 6,9%, Fitch nâng xếp hạng tín nhiệm Việt Nam từ BB- lên BB với triển vọng ổn định, Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody’s đã nâng bậc xếp hạng trái phiếu Chính phủ Việt Nam dài hạn bằng ngoại tệ và khoản vay không được bảo đảm lên mức Ba3 từ mức B1 và thay đổi triển vọng kinh tế từ Tích cực sang Ổn định.
Trên cơ sở kết quả 9 tháng, ước cả năm 2018 chúng ta sẽ đạt và vượt toàn bộ 12 chỉ tiêu kế hoạch đề ra, trong đó có 8 chỉ tiêu vượt.
Triển vọng kinh tế Việt Nam tiếp tục khả quan
Nhìn sang các năm 2019 và năm 2020, xu thế tích cực của nền kinh tế vẫn là chủ đạo, triển vọng kinh tế Việt Nam tiếp tục khả quan, nhất là môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, niềm tin vào cải cách môi trường đầu tư, kinh doanh được củng cố. Tuy nhiên, các bộ, ngành, địa phương và các doanh nghiệp cần lưu tâm tới một số rủi ro, thách thức, trong đó lớn nhất là thách thức đến từ bên ngoài, tạo áp lực cho công tác điều hành, ứng phó với các biến động trong tương lai.
Chính phủ đã xác định mục tiêu tổng quát phát triển kinh tế - xã hội cho năm 2019 là: Các chỉ tiêu kinh tế chủ yếu của năm 2019 dự kiến là GDP tăng khoảng 6,6 - 6,8%, tốc độ tăng CPI bình quân khoảng 4%, tổng kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 7 - 8%, tỉ lệ nhập siêu so với tổng kim ngạch xuất khẩu dưới 3%, tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội chiếm khoảng 33 - 34% GDP... Để đạt được những mục tiêu này, các ngành, các cấp cần tiếp tục thực hiện các giải pháp chủ yếu sau:
Thứ nhất, kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện rà soát, cắt giảm các thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh bất hợp lý, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tạo dựng môi trường thuận lợi nhất cho hoạt động sản xuất, kinh doanh phát triển. Thực hiện chính sách tài khóa chặt chẽ gắn với cơ cấu lại ngân sách nhà nước, nợ công; mở rộng và nuôi dưỡng nguồn thu thuế, chống thất thu, nợ đọng thuế, chuyển giá.
Thứ hai, tiếp tục thực hiện quyết liệt 3 đột phá chiến lược. Đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, tiếp tục nâng cao chất lượng công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm tính đồng bộ, khả thi của hệ thống pháp luật. Tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút các nguồn lực ngoài nhà nước đầu tư cho giáo dục đào tạo, phát triển nhân lực chất lượng cao. Tập trung nguồn lực thực hiện một số dự án kết cấu hạ tầng trọng điểm có tính lan toả cao; đẩy nhanh tiến độ dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam, các dự án trọng điểm quốc gia và các điều kiện cần thiết để triển khai dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.
Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế, tạo sự chuyển biến rõ nét hơn, thực chất hơn nữa trong từng ngành, lĩnh vực, nhất là trong bối cảnh thực hiện chiến lược quốc gia về cách mạng công nghiệp lần thứ 4.
Ngoài ra, Chính phủ cũng xác định các giải pháp quan trọng khác nhằm bảo đảm an sinh xã hội, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, phát triển toàn diện các lĩnh vực xã hội. Xây dựng nền hành chính hiệu lực, hiệu quả, kỷ luật, kỷ cương; xây dựng Chính phủ điện tử gắn với sắp xếp tổ chức bộ máy biên chế tinh gọn; đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, giải quyết tốt khiếu nại, tố cáo. Tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; bảo đảm trật tự, an toàn xã hội; nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế.
