Thành danh ở tuổi 25
Huỳnh Tấn Phát sinh ra tại làng Tân Hưng, nay là xã Châu Hưng, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre. Ông sinh ra lúc gia đình quá khó khăn nên được đưa về quê ngoại ở Mỹ Tho (Tiền Giang) lúc 5 – 6 tuổi để đi học.
Với tố chất thông minh, chăm chỉ, ông học rất giỏi, được học bổng từ bậc tiểu học, tiếp tục thi đậu nhận học bổng vào Trường Petrus Ký Sài Gòn (nay là Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong). Sau đó ông thi đậu vào Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (Hà Nội) và tốt nghiệp thủ khoa ngành kiến trúc tháng 9.1938.
Ra trường, ông Huỳnh Tấn Phát làm tập sự ở Văn phòng KTS Chauchon (của người Pháp, tại Sài Gòn) và đã sớm ghi dấu ấn, tạo nên danh tiếng của một KTS trẻ tài ba với nhiều công trình ấn tượng. Năm 1940 Huỳnh Tấn Phát mở văn phòng KTS cho riêng mình tại số nhà 68 - 70 đường Mayer (nay là đường Võ Thị Sáu, TP.HCM) và là KTS người Việt Nam đầu tiên mở được văn phòng tại Sài Gòn, được dân chúng Sài Gòn khi ấy rất mến mộ, tin yêu.
Tương lai, sự nghiệp của một KTS trẻ, tài năng đang rộng mở thênh thang trước mắt Huỳnh Tấn Phát. Nhưng chính lúc ấy, truyền thống quê hương, gia đình, những ấn tượng về người cộng sản, nhất là sự hy sinh oanh liệt của các chiến sĩ trong Khởi nghĩa Nam kỳ, đã chuyển cuộc đời của KTS Huỳnh Tấn Phát theo một hướng khác, gắn với vận mệnh của dân tộc.
Ra bưng biền tranh đấu
Huỳnh Tấn Phát đã tham gia phong trào “Truyền bá quốc ngữ”, phong trào “Cứu trợ nạn đói Bắc Kỳ” và trở thành một trong những người tổ chức, lãnh đạo phong trào “Xếp bút nghiên lên đường tranh đấu” của thanh niên, học sinh - sinh viên miền Nam, phong trào “Thanh niên tiền phong”, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là nhân sĩ, trí thức, học sinh – sinh viên, vào cuộc đấu tranh giành độc lập tự do cho đất nước.
Huỳnh Tấn Phát đã dùng chính văn phòng KTS của mình để làm nơi tổ chức lớp huấn luyện bí mật về chủ nghĩa Mác - Lênin cho thanh niên, trí thức ở Sài Gòn, nhiều người sau đó trở thành cán bộ cốt cán cho phong trào cách mạng. Lực lượng “Thanh niên tiền phong” do Huỳnh Tấn Phát tham gia tổ chức và lãnh đạo đã đóng vai trò quan trọng trong khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân tại Sài Gòn và Nam Bộ trong Cách mạng Tháng Tám sau đó.
KTS Huỳnh Tấn Phát đã trở thành nhà trí thức có uy tín lớn đối với đồng bào các giới ở Sài Gòn. Nhờ đó ông đã tổ chức, vận động thành công các nhân sĩ, trí thức có uy tín bí mật ra vùng giải phóng tham gia Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam theo chủ trương của Đảng.
Ông là người có đóng góp lớn vào việc tổ chức thành công Hội nghị thành lập Mặt trận. Với vai trò Chủ tịch Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam, ông đã cùng các tầng lớp nhân dân miền Nam vượt qua hy sinh, gian khổ, đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn.
Trải qua nhiều cương vị công tác, KTS Huỳnh Tấn Phát luôn dành nhiều tâm huyết để đoàn kết, tập hợp các lực lượng yêu nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, phấn đấu cho mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Dù ở cương vị nào, với đạo đức trong sáng, tài năng, trí tuệ, kinh nghiệm hoạt động thực tiễn phong phú và phong cách giản dị, chân thành, cởi mở, KTS Huỳnh Tấn Phát đã cảm hóa, quy tụ được nhiều nhân sĩ, trí thức và các tầng lớp nhân dân tham gia cách mạng, đồng thời được bạn bè quốc tế trân trọng, yêu quý.
Nhân kỷ niệm 110 năm Ngày sinh KTS Huỳnh Tấn Phát (15.2.1913 – 15.2.2023), nguyên Chủ tịch Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, nguyên Chủ tịch Đoàn Chủ tịch UBTƯMTTQ Việt Nam, dự kiến ngày 15.2.2023, tại tỉnh Bến Tre, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Tuyên giáo Trung ương, UBTƯMTTQ Việt Nam, Văn phòng Chính phủ và Tỉnh ủy Bến Tre sẽ phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Đồng chí Huỳnh Tấn Phát với cách mạng Việt Nam và quê hương Bến Tre”. Cùng ngày, tỉnh Bến Tre cũng sẽ tổ chức dâng hương tại Đền thờ Huỳnh Tấn Phát (xã Châu Hưng, huyện Bình Đại) và Lễ Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh KTS Huỳnh Tấn Phát tại TP.Bến Tre.
