Nhiều đại biểu chất vấn trách nhiệm của Bộ trưởng, của Thống đốc khi ngành của mình đang có những vấn đề như vậy.
Bức xúc tình trạng buôn lậu, trốn thuế, “chuyển giá tinh vi”...
ĐB Nguyễn Văn Chiến (Nguyễn Chiến - Hà Nội) cho rằng: “Thời gian qua, tình trạng buôn lậu diễn ra nhức nhối. Ngân sách nhà nước một phần đội nón ra đi, một phần chảy vào túi cán bộ, trong đó gây thất thu ngân sách nhà nước hàng ngàn tỉ đồng. Trách nhiệm chính liên quan đến công chức hải quan”.
Từ đó ĐB Chiến chất vấn “Bộ trưởng cho biết trách nhiệm của Bộ trưởng và lãnh đạo ngành hải quan đến đâu khi xảy ra các vấn đề, vấn nạn này. Nguyên nhân do buông lỏng quản lý hay suy thoái đạo đức của một số cán bộ ngành hải quan. Bộ trưởng cho Quốc hội và cử tri cả nước biết một lời khẳng định giải pháp nào để chấm dứt tình trạng tham nhũng trên, góp phần vào công cuộc cải cách chống tham nhũng” - ĐB Chiến đề nghị.
Cũng như ĐB Chiến, ĐB Đặng Ngọc Nghĩa (Thừa Thiên - Huế) nêu vấn đề “lợi dụng tạm nhập tái xuất để buôn lậu. Mặt hàng kê khai như vậy nhưng trong ruột lại là mặt hàng khác. Việc này chỉ có hải quan độc quyền kiểm soát. Tôi đề nghị Bộ trưởng cho biết Thanh tra Bộ Tài chính đã phát hiện, bắt giữ bao nhiêu vụ về lĩnh vực này? Giải pháp nào để đồng chí Bộ trưởng chỉ đạo chấm dứt ngay những tình trạng trên?
ĐB Triệu Thế Hùng (Lâm Đồng) nhận định “Hoạt động chuyển giá diễn ra tinh vi, đặc biệt giữa các doanh nghiệp liên kết trong khu vực doanh nghiệp FDI. Cử tri đề nghị Bộ trưởng cho biết thực trạng và kết quả công tác phòng, chống hoạt động chuyển giá, trốn thuế thời gian qua, đánh giá hiệu quả của các quy định, phương pháp xác định giá trước thuế để xác định số thuế phải nộp của doanh nghiệp” - ông Hùng đề nghị.
Cụ thể hơn, ĐB Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) chỉ thẳng vấn đề “tiêu cực trong đội ngũ cán bộ thuế. Trên thực tế lĩnh vực thuế vẫn tiềm ẩn nhiều tham nhũng với thủ đoạn từ vòi vĩnh đến thông đồng để bỏ xót nguồn thu. Áp mức thuế khoán, giá tính thuế không đúng, thậm chí bầy cho hộ kinh doanh cách trốn thuế. Theo nghiên cứu năm 2015 thì có 63% số hộ kinh doanh đi đêm với cán bộ thuế. Tham nhũng thuế cộng với tình trạng trốn thuế, nợ đọng thuế cao đã ảnh hưởng lớn tới nguồn thu ngân sách và làm méo mó hoạt động kinh doanh theo cơ chế thị trường. Đề nghị Bộ trưởng làm rõ thực trạng này hiện nay còn phổ biến không? Ai chịu trách nhiệm về vấn đề này” - ĐB Cường thẳng thắn.
Vẫn còn cán bộ thuế “đi đêm” với hộ kinh doanh?
Nhiều đại biểu đặc biệt quan tâm tới vấn đề trốn, nợ thuế rất nghiêm trọng dẫn tới hàng chục ngàn tỉ đồng tiền thuế không thể thu được như ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), ĐB Bùi Thanh Tùng (Hải Phòng). Bộ trưởng thẳng thắn thừa nhận “chúng tôi cũng phải thấy rằng trong quá trình làm thì không loại trừ có sự thông đồng giữa cán bộ thuế với các hộ kinh doanh hạ mức khoán ăn chia, đó là một thực tế chúng tôi cũng thấy như vậy. Thời gian vừa qua chúng tôi đã chỉ đạo Tổng cục Thuế tăng cường kiểm tra, kiểm soát thực thi công vụ của cấp dưới và trong quá trình đó rất nhiều các cơ sở kinh doanh phải tăng mức khoán và được điều chỉnh trong năm cũng như điều chỉnh cho năm sau. Chúng tôi thấy đây là một thực tế và chúng ta phải tiếp tục làm minh bạch hơn chỗ này. Số liệu năm 2015 cho thấy, 63% số hộ kinh doanh “đi đêm với cán bộ thuế”. Nhưng đến đến 2016, tỉ lệ này đã giảm còn 31%”.
Đối với các vấn đề khác, Bộ trưởng cho rằng “tinh thần của Bộ Tài chính quyết tâm chống tiêu cực trong ngành và ngoài ngành. Hằng năm, riêng xử lý nội bộ, kỷ luật cán bộ thuế và hải quan liên quan đến thực hiện chức trách nhiệm vụ, liên quan đến quy trình thủ tục, quy phạm về mặt hành chính khoảng trên dưới 300 cán bộ mỗi năm.
Đồng thời Bộ trưởng thừa nhận “đây chính là suy thoái trong đội ngũ, trong lực lượng. Chúng tôi với thái độ là quyết tâm và quyết liệt để triển khai cũng như xử lý” - Bộ trưởng thẳng thắn.
“Tình hình quản lý hàng tạm nhập tái xuất rất phức tạp và chúng ta chủ yếu rất dễ bị lợi dụng. Chủ yếu chúng ta tạm nhập tái xuất với nước láng giềng cho nên rất phức tạp. Trong quá trình triển khai chúng tôi cũng đã đề ra một số giải pháp, kiến nghị một số giải pháp” - Bộ trưởng cho biết và nêu cụ thể các nhóm giải pháp.
Vấn đề chuyển giá, Bộ trưởng cho biết “chúng tôi đã tiếp tục tham mưu cho Chính phủ, các cơ quan có thẩm quyền hoàn thiện hành lang pháp lý về quản lý thuế đối với hoạt động chống chuyển giá. Củng cố và hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu, phục vụ cho quản lý thuế trong đó có quản lý về chuyển giá. Tăng việc kiểm soát hoạt động chuyển giá thông qua việc đẩy mạnh hoạt động của từng tổ chức chức năng và xây dựng đẩy mạnh Chương trình hợp tác quốc tế về chuyển giá”.
* Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội): Cả 4 vấn đề, Bộ trưởng tài chính đã nắm rất chắc, thông tin nhiều, bao quát được các câu hỏi. Từng câu hỏi được trả lời có dẫn chứng, tình tiết, số liệu kỹ. Tuy nhiên, có lẽ do sa đà vào tình tiết quá nên tính khái quát chưa cao, trọng tâm của những câu hỏi Bộ trưởng lại chưa nhấn mạnh vào, ví dụ như muốn có giải pháp làm sao, phải làm gì, những gì phải thay đổi.
* ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre): Tôi nghĩ rằng hôm nay có một số vấn đề mà Bộ trưởng cam kết trước đây đã có những xử lý tốt, ví dụ như ĐB Trương Minh Hoàng hỏi về lời hứa thực hiện thu 34.000 tỉ đồng thì Bộ trưởng đưa ra con số mà tất cả các đại biểu chúng tôi đều thấy rất thuyết phục, đó là cho tới thời điểm này đã thu được 37.000 tỉ. Đặc biệt là vấn đề sẽ xem xét xử lý chấn chỉnh và xử lý các vi phạm pháp luật bên cạnh những giải pháp về hoàn thiện thể chế cơ chế thì cũng có những vấn đề liên quan đến tổ chức cán bộ.
* ĐB Nguyễn Văn Chiến (Hà Nội): Về trả lời của Bộ trưởng Tài chính, riêng với câu hỏi của tôi, câu trả lời của Bộ trưởng tôi cho rằng chưa căn bản và chưa tìm ra nguyên nhân chính, đề ra giải pháp mạnh mẽ để có thể cải thiện tình hình buôn lậu thông qua vi phạm của cán bộ hải quan. Tuy nhiên Bộ trưởng cũng thừa nhận rằng vấn đề này không đổ lỗi cho cơ chế, từ đó rõ ràng vấn đề phải là yếu tố tổ chức thực hiện luật chưa nghiêm.