Ngành kiểm sát khởi tố mới 66.844 vụ án hình sự
Tại phiên họp thứ 15, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về báo cáo công tác năm 2022 của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC).
Theo báo cáo của Viện trưởng VKSNDTC, năm 2022, dịch bệnh COVID-19 đã bùng phát trở lại trong những tháng đầu năm, tình hình an ninh, chính trị được bảo đảm nhưng tình hình tội phạm vẫn diễn biến phức tạp; ngành Kiểm sát đã thực hành quyền công tố, kiểm sát khởi tố mới 66.844 vụ án hình sự, giảm 9,8% so với năm 2021.
Trong đó, đã phát hiện, xử lý hình sự các hành vi vi phạm quy định trong lĩnh vực chứng khoán với tính chất đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư. Tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, sở hữu và môi trường giảm 13,9%, tội phạm về trật tự xã hội giảm 8,9%; tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, tổ chức đánh bạc và tội phạm ma túy xảy ra nhiều với quy mô rất lớn.
Tội phạm về tham nhũng, chức vụ tăng nhiều nhất, 37,3%; đáng lưu ý, một số đối tượng lợi dụng tình hình dịch bệnh COVID-19 để phạm tội gây hậu quả đặc biệt lớn, gây bất bình trong dư luận xã hội.
Toàn ngành đã kiểm sát việc thụ lý, giải quyết theo thủ tục sơ thẩm: 8.845 vụ án hành chính (tăng 9,4%); 393.908 vụ, việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động (giảm 3,7%). Nội dung các vụ việc hành chính chủ yếu liên quan đến lĩnh vực đất đai; các vụ việc khác liên quan đến hợp đồng vay tài sản, quyền sử dụng đất, hôn nhân và gia đình...
Cũng theo báo cáo, toàn ngành đã kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết 123.218 nguồn tin về tội phạm; ban hành 92.551 văn bản yêu cầu Cơ quan điều tra kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm (tăng 0,2%); trực tiếp kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm 1.268 cuộc tại Cơ quan điều tra (tăng 13,8%)...
Yêu cầu khởi tố 481 vụ án; ra quyết định hủy 64 quyết định không khởi tố vụ án, quyết định khởi tố vụ án không đúng pháp luật. Trực tiếp ra 8 quyết định khởi tố vụ án và yêu cầu Cơ quan điều tra tiến hành điều tra.
Thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra 97.562 vụ/155.093 bị can (tăng 0,2% số bị can). Ban hành 67.744 yêu cầu điều tra. Trực tiếp lấy lời khai 34.417 người. Trực tiếp hỏi cung 25.813 bị can, không phê chuẩn 394 lệnh, quyết định áp dụng biện pháp ngăn chặn; hủy 507 quyết định tạm giữ, 22 quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ vụ án không đúng pháp luật của Cơ quan điều tra.
Nguyên nhân của việc bị can phạm tội mới hoặc bỏ trốn
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, năm 2022, VKSND các cấp tiếp tục chú trọng và tăng cường công này. Nhiều biện pháp được thực hiện đạt kết quả tích cực hơn so với năm 2021. Công tác xét phê chuẩn áp dụng các biện pháp ngăn chặn về cơ bản chặt chẽ, đúng pháp luật.
Tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, truy tố đúng tội danh vượt so với yêu cầu của Quốc hội. Qua đó, VKSND các cấp đã kịp thời phát hiện, huỷ bỏ nhiều quyết định trái pháp luật của Cơ quan điều tra; ban hành nhiều kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm và được tiếp thu, thực hiện vượt 19,2% chỉ tiêu Quốc hội giao.
Tuy nhiên, vẫn còn 17 trường hợp bị oan trong giai đoạn điều tra, truy tố thuộc trách nhiệm của VKS; còn để xảy ra trường hợp VKS truy tố nhưng Tòa án tuyên không phạm tội. Một số trường hợp hủy bỏ biện pháp ngăn chặn chưa chặt chẽ dẫn đến bị can phạm tội mới hoặc bỏ trốn. Mặc dù số lượng án thụ lý giảm nhưng số vụ bị Tòa án trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung tăng 30,4%.
Trong giai đoạn xét xử, còn 55 trường hợp VKS phải rút một phần quyết định truy tố tại phiên tòa hoặc truy tố không đúng tội danh, không đúng khung hình phạt.
Do vậy, Ủy ban Tư pháp đề nghị Viện trưởng VKSNDTC hạn chế đến mức thấp nhất, tiến tới không để xảy ra trường hợp bị oan thuộc trách nhiệm của VKS. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát giải quyết án hành chính và thi hành án hành chính.
