Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã lên tiếng về việc Thụy Điển và Phần Lan xin gia nhập NATO. “Chúng tôi đang theo dõi những diễn biến liên quan đến Thụy Điển và Phần Lan, nhưng chúng tôi không có quan điểm tích cực" - ông Erdogan chia sẻ với báo giới tại Istanbul ngày 13.5.
Việc kết nạp bất kỳ thành viên nào vào liên minh NATO đều cần có sự đồng thuận của tất cả các thành viên của khối.
Một nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ cho biết, Mỹ đang làm việc để làm rõ quan điểm chính thức của Thổ Nhĩ Kỳ về việc 2 nước Bắc Âu gia nhập NATO. Vấn đề sẽ được thảo luận trong cuộc họp cấp Bộ trưởng NATO ở Berlin vào cuối tuần, theo Karen Donfried, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Châu Âu và Á-Âu.
Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập NATO năm 1952 và có quân đội lớn thứ 2 trong liên minh 30 thành viên, sau Mỹ. Thổ Nhĩ Kỳ có căn cứ không quân chiến lược Incirlik giữ 50 vũ khí hạt nhân chiến thuật của Mỹ.
Trong lý do từ chối ủng hộ Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO, ông Erdogan đề cập đến việc các nước Bắc Âu tiếp nhận các thành viên của Đảng Công nhân người Kurd, hay PKK - tổ chức mà Thổ Nhĩ Kỳ xếp vào nhóm khủng bố. Thụy Điển và Phần Lan là “nơi có nhiều tổ chức khủng bố”, ông Erdogan nói.
Thụy Điển đã hỗ trợ YPG của người Kurd - nhánh của PKK tại Syria, trong chiến sự Syria. Các bộ trưởng Thụy Điển đã gặp các nhà lãnh đạo YPG, động thái mà Ankara phản đối.
Ông Erdogan cũng đề cập đến việc NATO chấp nhận Hy Lạp là thành viên năm 1952 là một “sai lầm”. Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp là đối thủ lâu năm và đối đầu nhau ngay cả khi đều là thành viên NATO.
Thụy Điển hiện có 6 thành viên người Kurd đang trong quốc hội, đại diện tại Đảng Tự do, Dân chủ Thụy Điển, Đảng Dân chủ Xã hội và Đảng Cánh tả.
Các nhà lãnh đạo của Phần Lan ngày 12.5 đã kêu gọi gia nhập NATO ngay và nước láng giềng Thụy Điển dự kiến sẽ có động thái tương tự.
Sự ủng hộ của công chúng Phần Lan và Thụy Điển với việc gia nhập NATO đã tăng vọt kể từ khi Nga phát động chiến dịch ở Ukraina ngày 28.2. Phần Lan có đường biên giới dài với Nga và Mátxcơva đã lên tiếng cảnh báo sẽ có hệ quả nghiêm trọng nếu nước láng giềng này trở thành thành viên NATO. Trước đó, trong nhiều năm, Ukraina đã tìm cách trở thành thành viên NATO.
Trước những bình luận của Tổng thống Erdogan về vấn đề gia nhập NATO của Thụy Điển và Phần Lan, Bộ trưởng Ngoại giao Phần Lan Pekka Haavisto kêu gọi kiên nhẫn và triển khai quá trình này từng bước một.
Về phần mình, Bộ trưởng Ngoại giao Thụy Điển Ann Linde tin tưởng nỗ lực trở thành thành viên NATO của nước này sẽ nhận được sự nhất trí của các thành viên trong liên minh.
“Nếu quyết định thực hiện phương án thay thế đó (gia nhập NATO), tôi nghĩ chúng tôi sẽ nhận được sự ủng hộ rất, rất mạnh mẽ từ những quốc gia lớn và quan trọng là những thành viên mà Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn có quan hệ tốt đẹp” - Bộ trưởng Linde nói.
Thổ Nhĩ Kỳ đã hỗ trợ Ukraina thông qua việc gửi vũ khí, đặc biệt là máy bay không người lái Bayraktar. Tuy nhiên, cho đến nay Ankara vẫn từ chối tham gia trừng phạt Nga cùng các đồng minh NATO.
