Nhìn lại vòng 1/8 World Cup 2010: “Cái chết” của một lối chơi đỉnh cao

Từ thành công…

Tây Ban Nha vô địch World Cup 2010 nhờ khả năng kiểm soát bóng vượt trội, lối chơi tiki-taka của họ được tôn vinh. Dù gì thì trước đó 2 năm, La Roja của Luis Aragones cũng đã đăng quang ở EURO 2008, trong lúc trên cấp độ CLB, Barcelona của Pep Guardiola gần như không có đối thủ. Ngoài những danh hiệu đó, Tây Ban Nha của Vicente del Bosque còn bảo vệ thành công danh hiệu tại EURO 2012.

Dù gì thì trong thời điểm này, những lối chơi khác không liên quan đến các đội bóng cầm giữ bóng tốt cũng đã thoái trào và chỉ còn là ký ức của lịch sử bóng đá thế giới, như “kick and rush” và W-M của Herbert Chapman. Nói ngắn gọn, bóng đá kiểm soát bóng là đỉnh cao của cuộc cách mạng về kỹ thuật và chiến thuật.

Như đã nói ở trên, ngoài đội tuyển Tây Ban Nha, hình ảnh tiêu biểu nhất cho lối chơi tiki-taka chính là Barcelona của Guardiola. Từ năm 2009 đến 2011, họ đã thống trị La Liga và Châu Âu, là xương sống cho La Roja ở World Cup và EURO.

… đến thất bại

8 năm trôi qua, bóng đá Châu Âu và thế giới dường như đã có sự thay đổi, nếu không muốn nói World Cup 2018 đã báo hiệu sự kết thúc của một phong cách chơi bóng. Rằng kiểm soát bóng giờ không còn là cách chơi hiệu quả nữa và lối chơi một thời mang đến vinh quang giờ là thứ bóng đá khiến một đội bóng dễ bị đánh bại nhất.

Bằng chứng là 3 đội tuyển có tỉ lệ cầm bóng cao nhất tại World Cup 2018 là Tây Ban Nha, Đức và Argentina đều đã nói lời tạm biệt trước vòng tứ kết. Thống kê của FIFA cho thấy, Tây Ban Nha đạt tỉ lệ giữ bóng trung bình là 69% trong 4 trận đấu tại Nga và cao nhất là 75% ở trận gặp Nga, một trận đấu mà các cầu thủ của Fernando Hierro cũng thực hiện hơn 1.000 đường chuyền - một kỷ lục trong lịch sử bóng đá thế giới.

Vậy nhưng khả năng kiểm soát bóng tốt của La Roja không được cụ thể hóa thành bàn thắng hay một chiến thắng. Và điều khó tin là họ đã phải về nước sau loạt đá luân lưu 11m, cứ như thể họ chỉ còn là một võ sĩ quyền Anh hạng nặng không thể tung ra được một cú đấm knock-out đối thủ.

Ngoài Tây Ban Nha, Đức và Argentina cũng rơi vào kết cục tương tự. Đội tuyển Đức đến World Cup 2018 trong tư cách là những nhà vô địch nhưng họ đã phải dừng bước ở vòng bảng. 3 trận đấu với tỉ lệ giữ bóng trung bình đạt 67% và kết quả mà thầy trò Joachim Low nhận được là 2 thất bại, 1 trận thắng ở những phút bù giờ trước Thụy Điển.

Trong khi đó, Argentina gặp khó khăn ở cả 3 trận đấu tại vòng bảng, trước lúc bị Pháp đè bẹp ở vòng 1/8 dù đã đạt tỉ lệ giữ bóng trung bình là 64%. Để so sánh, Pháp thắng 4-3 ở trận đấu này mặc dù tỉ lệ giữ bóng chỉ đạt 41%.

Còn nếu tính trận đấu giữa Uruguay và Bồ Đào Nha, sự khác biệt giữa đội cầm bóng ít nhưng thắng và đội cầm bóng nhiều nhưng thua là rất lớn. Theo đó, Uruguay của Oscar Tabarez có tỉ lệ kiểm soát bóng là 33% nhưng họ thắng thuyết phục 2-1 nhờ lối chơi chặt chẽ, kỷ luật và khả năng dứt điểm tốt.

“Lâu nay tất cả vẫn có quan niệm sai rằng, giữ bóng nhiều sẽ mang đến nhiều cơ hội ghi bàn” - HLV đội tuyển Uruguay nói. “Thế nhưng ngay cả khi không giữ bóng nhiều, anh vẫn có thể đánh bại đối phương theo nhiều cách.”

Để thấy rõ hơn thì tại World Cup 2010, khi tiki-taka của Tây Ban Nha là số 1, chỉ có 3% số trận thắng cho những đội có tỉ lệ giữ bóng dưới 45%. Đến World Cup 2014, con số này vọt lên 25% và ở World Cup 2018 này là 23%.

Dẫu vẫn là quá sớm để khẳng định cái chết của lối chơi kiểm soát bóng, vì ít nhiều Man City của Guardiola đã thành công ở mùa giải vừa qua tại Premier League nhưng trong thời điểm những đội bóng nhỏ ở World Cup 2018 cũng có khả năng chơi phòng ngự chặt chẽ, kỷ luật thì việc giữ bóng tốt giờ không còn là giải pháp duy nhất mang đến thành công.