Vai trò quan trọng của truyền thông
Tại Diễn đàn kinh tế thể thao Việt Nam năm 2023 vừa tổ chức mới đây tại Hà Nội, Tổng cục trưởng Tổng cục Thể dục Thể thao Đặng Hà Việt phân tích: “Thực tế, việc quản lí vấn đề liên quan đến bản quyền truyền hình giải đấu thể thao ở chúng ta là hết sức khó khăn. Hiện tại ngành thể thao chúng ta chưa có quy định cụ thể liên quan đến bản quyền truyền hình. Tôi nghĩ việc này rất quan trọng, cần thiết; phải có phương hướng xử lí triệt để để đảm bảo quyền lợi cho các đài truyền hình chính thống sở hữu bản quyền truyền hình”.
Ông Việt khẳng định: “Vai trò của truyền thông rất quan trọng trong việc kêu gọi ý thức tôn trọng, bảo vệ bản quyền truyền hình. Tương lai tới, ngành thể thao sẽ họp và trao đổi với các liên đoàn, Hiệp hội, đặc biệt là Liên đoàn bóng đá Việt Nam, Liên đoàn bóng rổ Việt Nam do đây là hai đơn vị đang có bản quyền truyền hình quan trọng, nhằm tìm phương cách xử lí việc vi phạm bản quyền truyền hình. Việc này sẽ được xử lí rốt ráo bởi nếu không sẽ để lại hệ luy nghiêm trọng ảnh hưởng tới nhiều giải đấu ở nhiều bộ môn, liên đoàn khác”.
Tháng 11.2022, thể thao Việt Nam ghi nhận gói bản quyền truyền hình kỉ lục đã được bán ra sau khi đơn vị FPT đạt được thỏa thuận và kí hợp đồng với đơn vị sở hữu bản quyền truyền hình các giải bóng đá chuyên nghiệp tại Việt Nam là Công ty VPF. Gói bản quyền truyền hình được FPT sở hữu là Giải vô địch quốc gia (V.League 1), Giải hạng nhất Quốc gia (V.League 2) và Cúp Quốc gia trong năm mùa giải liên tục, từ năm 2023 đến hết năm 2027, trên đa nền tảng. Gói bản quyền không tiết lộ cụ thể nhưng thông tin bên lề thì biết phí là khoảng 57 tỉ đồng/mùa.
Trong giai đoạn đầu tiên khi có đơn vị đề cập để mua bản quyền truyền hình giải bóng đá chuyên nghiệp tại Việt Nam vào năm 2010, phí bản quyền chỉ khoảng 6 tỉ đồng/năm cùng sự cam kết tăng thêm 10% sau mỗi mùa và kéo dài thời gian trong 20 năm. Dù vậy, về sau, khi Công ty VPF ra đời, giá trị bản hợp đồng này đã không thành hiện thực.
Ông Đặng Hà Việt cũng nhìn thẳng vào vấn đề, đó là “ở Việt Nam, có rất ít giải đấu tạo ra nguồn doanh thu lớn từ tài trợ, từ bản quyền truyền hình. Một số giải đấu có được nguồn thu từ vấn đề trên là giải bóng đá chuyên nghiệp vô địch quốc gia V.League, giải bóng rổ chuyên nghiệp Việt Nam - VBA. Chúng ta cần biết rằng nguồn thu từ bản quyền truyền hình thường chiếm đến 50-70% doanh thu của giải đấu...”.
Xây dựng định hướng chung
Vào lúc này, ở nước ta, các giải thể thao mang ý nghĩa là giải đấu cống hiến cho khán giả, giải đấu hướng đến yếu tố thương mại gần như chưa có. Có chăng, một số môn thể thao mang ý nghĩa thể thao giải trí tổ chức giải đấu làm được điều này. Chính sự khó khăn về cách thức thực hiện giải đấu, nhiều liên đoàn, hiệp hội của môn thể thao đã và đang tìm ra những phương thức mới - có thể làm nên sức hút cho giải thi đấu. Khi giải có sức hút, truyền hình mới tìm đến để kết hợp và bản quyền truyền hình mới thành hiện thực.
Lúc này, một số liên đoàn, hiệp hội thể thao đang tìm hướng đổi mới trong các thức tổ chức giải đấu của mình như bóng chuyền, bóng bàn, golf, billiards... “Giải đấu phải tìm được khán giả và nhà tổ chức giải đấu phải định vị được vị trí của mình, từ đó mới có thêm nhà tài trợ và sức hút từ truyền thông” - đại diện Liên đoàn bóng chuyền Việt Nam bày tỏ.
Trong bối cảnh thể thao Việt Nam đang hướng đến sự phát triển chung của thể thao châu lục và thể thao thế giới, nhà quản lí của các liên đoàn, hiệp hội hay Tổng cục Thể dục Thể thao đều nhận thấy việc thay đổi cách thức tổ chức làm thế nào có tính hấp dẫn nhất (nhưng vẫn phải trên các khuôn mẫu thi đấu cơ bản) là cần thiết. Dù thế, số đông các môn thể thao vẫn còn là sự bao cấp của Nhà nước và nguồn kinh phí không nhiều thì tìm phương án nào phù hợp đều phải tính toán rất kĩ lưỡng.
Thêm nữa, truyền hình tại Việt Nam đã và đang hướng đến nhiều hơn xây dựng chất lượng nội dung để phục vụ cho truyền hình trả tiền. Thể thao là món ăn tinh thần được người dân đặc biệt quan tâm, nên các nhà đài đã và đang có những sự kết hợp thích hợp nhất với nhiều môn thể thao để hướng tới xây dựng những định hướng chung nhất về bản quyền truyền hình.
