RT đưa tin, tập đoàn dầu khí Nga Gazprom vừa ký bản ghi nhớ chiến lược với công ty khí đốt quốc gia Iran (NIGC) về việc cung cấp khí đốt qua đường ống dẫn khí cho Cộng hòa Hồi giáo.
Hãng thông tấn chính thức của Iran IRNA cho biết quyền Tổng thống Iran Mohammad Mokhber đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, khẳng định rằng "việc thực hiện dự án đường ống dẫn khí sẽ đảm bảo không chỉ lợi ích kinh tế của hai nước mà còn cả lợi ích của toàn bộ khu vực".
Gazprom công bố sản lượng khí đốt thấp nhất từ trước đến nay vào năm 2023 sau khi dừng phần lớn nguồn cung cấp khí đốt qua đường ống tới châu Âu vào năm 2022.
Gazprom hiện đang đặt mục tiêu thiết lập các tuyến đường ống dẫn khí sang Iran. Tuy nhiên, theo trang Upstream, dự án này có thể phải đối mặt với trở ngại lớn từ Turkmenistan - một nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ.
Iran nhập khẩu khí đốt từ nước láng giềng Turkmenistan thông qua hai đường ống. Tuy nhiên, nguồn cung này không ổn định trong những năm gần đây do vấn đề thanh toán ở Iran và thỏa thuận trao đổi khí đốt giữa hai nước bị phá vỡ, liên quan đến Azerbaijan.
Tham vọng của Gazprom trong việc thiết lập tuyến đường ống tới Iran tập trung vào những nỗ lực của tập đoàn trong hai năm qua nhằm nâng cấp và đảo ngược dòng chảy của mạng lưới đường ống dẫn khí đốt từ thời Liên Xô - Trung Á trong khu vực.
Gazprom bắt đầu sử dụng mạng lưới này để xuất khẩu khí đốt sang Uzbekistan và cũng đang tài trợ cho việc nâng cấp mạng lưới với mục đích mở các tuyến xuất khẩu khí đốt sang Kyrgyzstan và Kazakhstan, và thậm chí có thể cả Turkmenistan.
Tuy nhiên, nhà phân tích dầu khí hàng đầu của Nga, Mikhail Krutikhin nói với Upstream rằng lời hứa cung cấp khí đốt cho Iran của Gazprom có thể trở thành “những lời nói suông” bởi vì việc đưa Turkmenistan vào cuộc có thể là một vấn đề lớn.
Ông Krutikhin - người có nhiều kinh nghiệm làm việc tại Tehran - cho rằng khí đốt qua đường ống từ Nga chỉ có thể đến Iran qua Kazakhstan và Turkmenistan.
Tuy nhiên, Turkmenistan - nơi có trữ lượng khí đốt lớn thứ hai sau Nga trong số các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ ở Trung Á - có thể không sẵn sàng cấp quyền tiếp cận cho một đối thủ cạnh tranh lớn tiềm năng trong khu vực.
Ông Krutikhin nói thêm rằng mối quan hệ trong lĩnh vực khí đốt giữa Nga và Turkmenistan vẫn ở mức thấp sau những tranh chấp giữa hai quốc gia.
Mối quan hệ khí đốt chặt chẽ trước đây giữa Nga và Turkmenistan bị đổ vỡ vào năm 2009 khi Bộ Ngoại giao Turkmenistan cáo buộc Gazprom ra lệnh đóng cửa một đoạn đường ống Central Asia-Center (CAC) chạy từ Turkmenistan đến Kazakhstan.
Turkmenistan tuyên bố, áp suất gia tăng trong đường ống sau đó đã gây ra sự cố vỡ đường ống - cáo buộc bị Gazprom bác bỏ.
Trước sự việc này, Gazprom cũng vướng vào tranh chấp kéo dài với nhà sản xuất khí đốt Turkmengaz của Turkmenistan về mức giá mà Gazprom đã đồng ý mua để tiếp tục vận chuyển và giao hàng tới châu Âu.
Tuy nhiên, doanh số bán khí đốt của Gazprom sang châu Âu sụt giảm, buộc công ty này phải chuyển khí đốt từ Turkmenistan sang thị trường nội địa Nga trong tình trạng thua lỗ.
Trong khi mối quan hệ trong ngành khí đốt giữa hai nước vẫn chưa được hàn gắn, thì Turkmenistan lựa chọn xây một đường ống lớn sang Trung Quốc để xuất khẩu khí đốt vì Nga chưa bao giờ khôi phục tuyến đường vận chuyển cũ qua Kazakhstan và Nga để khí đốt của Turkmenistan có thể tiếp cận thị trường châu Âu.
Krutikhin cho biết ông tin rằng “không có khả năng” Mátxcơva sẽ cho phép vận chuyển khí đốt của Turkmenistan qua Nga tới châu Âu trong thời điểm Điện Kremlin đang có xung đột chính trị và kinh tế với phương Tây.
