Tàu quỹ đạo ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) là một sứ mệnh chung của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) và Cơ quan Vũ trụ Nga Roscosmos. TGO nghiên cứu sao Hỏa từ trên cao, quay quanh hành tinh này và thu thập dữ liệu về bầu khí quyển thưa thớt của nó.
Một hình ảnh được tàu quỹ đạo chụp ngày 13.6.2021 tại khu vực đồng bằng phía bắc Acidalia Planitia của sao Hỏa, nhưng đến nay mới được tiết lộ, cho thấy với góc nhìn từ trên cao, khu vực này trông giống như một gốc cây khổng lồ, có cả những vòng tròn đồng tâm đánh dấu số năm tuổi. Trên thực tế, đó không phải là một gốc cây ngoài hành tinh, mà là một miệng núi lửa giàu băng.
Mặc dù các vòng tròn của miệng núi lửa không đánh dấu tuổi của nó, nhưng các mô hình bên trong có thể giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về những gì tạo nên cấu trúc và những gì đã xảy ra trên sao Hỏa trong suốt chiều dài lịch sử.
Cho đến nay, điều duy nhất mà các nhà khoa học biết về miệng núi lửa này là nó chứa đầy trầm tích giàu băng nước.
Theo một tuyên bố từ ESA, lớp trầm tích này đã mặt ở đó từ rất sớm trong lịch sử hành tinh đỏ. Họ nghĩ rằng những chất lắng đọng này trong miệng núi lửa đã đọng lại ở đó do độ nghiêng của hành tinh, hoặc do trục quay thay đổi theo thời gian. Độ nghiêng của một hành tinh, như đã thấy trên Trái đất, gây ra những thay đổi theo mùa và độ nghiêng của sao Hỏa đã thay đổi khá nhiều theo thời gian so với độ nghiêng của Trái đất.
Trong giai đoạn sơ khai của sao Hỏa, độ nghiêng của hành tinh, hoặc trục quay, sẽ cho phép các trầm tích băng nước hình thành ở vĩ độ thấp hơn so với ngày nay, theo tuyên bố của ESA.
Trên thực tế, các vòng tròn và các vết nứt đáng chú ý của miệng núi lửa có thể là do sự thay đổi của môi trường theo thời gian. Các nhà nghiên cứu cho rằng những đặc điểm này là kết quả của việc thay đổi mùa và nhiệt độ, khiến vật chất trong miệng núi lửa nở ra và co lại theo độ nóng và lạnh.
TGO đã đến sao Hỏa vào năm 2016 trong khuôn khổ sứ mệnh ExoMars của ESA để nghiên cứu hành tinh này từ quỹ đạo và bề mặt của nó. Sứ mệnh tiếp tục cung cấp những hình ảnh tương tự như trên, cũng như dữ liệu liên quan đến bầu khí quyển, địa chất, bề mặt, lịch sử của sao Hỏa và hơn thế nữa.
