Tờ SCMP đưa tin, Shi Xingbang là một trong những "ông tổ" trong thế giới khảo cổ sôi động của Trung Quốc. Nhà khoa học nổi tiếng này có công lớn trong nhiều khám phá khảo cổ quan trọng nhất của Trung Quốc trong thế kỷ 20-21.
Ông Shi Xingbang là nhà khảo cổ chính trong việc khai quật đội quân đất nung ở lăng mộ Tần Thủy Hoàng. Ông cũng đã tham gia vào một phần cuộc khảo sát khảo cổ khu vực đập Tam Hiệp trước khi con đập được hoàn thành vào năm 2003.
Trong giới học thuật, ông Shi Xingbang nổi tiếng nhất với việc phát hiện ra Làng Bán Pha vào năm 1953. Ngôi làng ước tính khoảng 6.000 năm tuổi và là khu định cư thời đồ đá mới đầu tiên được tìm thấy ở Trung Quốc.
Ngôi làng được cho là thuộc nền văn hóa Ngưỡng Thiều (khoảng năm 5.000 - 3.000 trước Công nguyên), tồn tại quanh sông Hoàng Hà. Xã hội này từ lâu đã được coi là ví dụ đầu tiên của nền nông nghiệp định cư ở Trung Quốc cho đến khi những khám phá gần đây làm xáo trộn bức tranh đó.
Bất chấp điều đó, công việc của ông Shi Xingbang đã xây dựng khuôn khổ ban đầu cho lịch sử thời kỳ đồ đá mới ở Trung Quốc. Ông là một trong những người quan trọng nhất trong việc định hình nền tảng để các nhà khoa học về thời tiền sử sau này tiếp tục nghiên cứu.
Shi Xingbang sinh tháng 10 năm 1923 tại tỉnh Thiểm Tây ở tây bắc Trung Quốc trong một gia đình nông dân. Cha ông sớm phát hiện con trai mình rất ham học và đã cho con đến trường năm 8 tuổi.
"Cha tôi không được học hành bài bản, nhưng là một người thông minh và có tầm nhìn xa. Ông ấy được dân làng rất kính trọng và giữ chức trưởng thôn trong nhiều năm" - Shi Xingbang nói với tờ China Daily trong một bài báo mừng sinh nhật lần thứ 80 của ông.
Trong chiến tranh Trung-Nhật lần thứ hai, Shi Xingbang học trung học, sau đó vào đại học khi chiến tranh kết thúc. Ông lấy bằng tốt nghiệp vào năm 1949.
Trong sự nghiệp học hành, Shi đã may mắn vượt qua tất cả trở ngại và cuối cùng làm việc cho nhà khảo cổ học tiên phong Xia Nai - nhân vật nổi tiếng của ngành khảo cổ Trung Quốc thời sơ khai.
Tốt nghiệp năm 1949, Shi bắt đầu làm việc vào năm 1950 và dành hơn 40 năm tiếp theo làm việc trong lĩnh vực khảo cổ. Ông trở thành nhà khảo cổ cao cấp và Giám đốc Viện khảo cổ tỉnh Thiểm Tây.
Ông gia nhập Đảng Cộng sản Trung Quốc năm 1984 và là đại biểu Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc lần thứ 7 từ năm 1988-1993, sau đó ông nghỉ hưu.
Trong cuộc phỏng vấn trên tờ China Daily, Shi cho biết ông "dành một nửa thành công cho người vợ của mình".
