Ngày 10.10, Hội thảo nhóm chuyên gia về phòng chống tác hại thuốc lá do Quỹ Phòng chống tác hại (PCTH) thuốc lá phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam và Quỹ Bloomberg Philanthropies đã diễn ra.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ PCTH Thuốc lá cho biết, Việt Nam luôn xác định phòng chống tác hại thuốc lá là vấn đề y tế công cộng được quan tâm hàng đầu.
Việc sử dụng thuốc lá phổ biến ở Việt Nam là một nguyên nhân làm gia tăng các bệnh không lây nhiễm một cách nhanh chóng trong thời gian qua.
Các bệnh như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở cả nam và nữ giới Việt Nam. Hơn 75% các ca tử vong ở Việt Nam hằng năm là do các bệnh không lây nhiễm, trong đó sử dụng thuốc lá là một nguyên nhân chính.
Trong suốt những năm qua, hành lang pháp lý cho công tác phòng chống tác hại của thuốc lá đã dần hoàn thiện, đánh dấu bằng sự ra đời của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá năm 2012 với các quy định địa điểm cấm hút thuốc lá, các biện pháp giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá và tạo nguồn kinh phí bền vững cho công tác PCTH thuốc lá tại Việt Nam.
Với sự ủng hộ của Quốc hội, Chính phủ, Bộ Y tế, Quỹ PCTH thuốc lá đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố, các tổ chức chính trị - xã hội để thực hiện công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá. Công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá đã có nhiều kết quả đáng ghi nhận:
Hiện tỉ lệ sử dụng hút thuốc lá trong nam giới từ 15 tuổi trở lên giảm từ 42,3% (năm 2020) xuống 38,9% (năm 2022). Tỉ lệ sử dụng hút thuốc lá trong học sinh độ tuổi từ 13 đến 15 tuổi giảm từ 2,5% (năm 2014) xuống 1,9% (năm 2022).
Bên cạnh những thành công nhất định trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá còn gặp nhiều khó khăn như: Công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá còn chưa được thường xuyên, giá thuốc lá rẻ, bày bán khắp nơi; Vi phạm quảng cáo, trưng bày tại điểm bán còn phổ biến;
Tỉ lệ sử dụng thuốc lá ở nước ta tuy đã giảm nhưng vẫn còn cao, đặc biệt là nam giới, tỉ lệ hút thuốc lá trong nữ giới gia tăng; Sự xuất hiện của các sản phẩm thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng) đang đe doạ những thành quả hoạt động PCTH thuốc lá của Việt Nam trong hơn 10 năm qua.
Theo điều tra năm 2019 của Tổ chức Y tế thế giới, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 15-17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%. Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh năm 2022 cho thấy tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử học sinh độ tuổi 13 -15 là 3,5%.
PGS.TS Lương Ngọc Khuê đề nghị Quỹ Bloomberg Philanthropies tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong việc tăng thuế thuốc lá, tuyên truyền về tác hại của các sản phẩm thuốc lá mới và nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác phòng chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam.
Các chuyên gia quốc tế cũng bày tỏ sự lo ngại thuốc lá điện tử đang có xu hướng tăng nhanh trong đối tượng thanh thiếu niên và phụ nữ trẻ. Theo các chuyên gia, cần phải có sự phối hợp liên ngành trong phòng chống tác hại thuốc lá và cần tạo ra một phong trào rộng khắp.
