Tất nhiên ai cũng hiểu không phải lái xe thiếu tiền chẵn. Mà đó là phản ứng của người dân khi thấy bị thu tiền qua trạm không hợp lý.
Hãy hiểu chính xác đây là một ca xử lý giống như cục xương mắc trên cổ phải giải phẫu hoặc cho trôi xuống cổ họng. Có điều, mọi chuyện sẽ được giải quyết nhẹ như tơ hồng nếu nhìn từ phía dân.
Chính quyền phải đứng về phía dân trước yêu cầu minh bạch về trạm thu phí của dự án BOT, đó là trách nhiệm điều hành quản lý. Nhưng chính quyền cũng phải đáp ứng quyền lợi của nhà đầu tư một khi đã đưa ra cam kết trước đó. Uy tín của chính quyền luôn phải đặt lên trên tất cả các xung đột hay khủng hoảng lợi ích giữa doanh nghiệp và cộng đồng, vấn đề còn lại là cách xử lý hợp pháp và hợp lòng dân, hài hòa lợi ích giữa các bên.
Có thể có nhà đầu tư cho rằng, nếu di dời trạm thu phí ra khỏi đường quốc lộ thì buộc họ trả lại dự án cho chính quyền, bởi vì không tuân thủ hợp đồng và những cam kết đặt trạm trước khi nhà đầu tư tham gia dự án. Họ không thu được phí trên quốc lộ 1 thì không thể bảo đảm bù được vốn đầu tư.
Nhà nước đã thu phí bảo trì đường bộ, bất cứ ai sử dụng ôtô, khi kiểm tra định kỳ dứt khoát phải đóng không thiếu một xu nào. Vậy thì BOT để gia cố đường quốc lộ 1 là điều dân chúng thắc mắc. Các nhà đầu tư, cho dù không thu được tiền đặt trạm BOT trên quốc lộ 1 không đủ tư cách đối thoại với dân, đó là việc của chính quyền. Vậy thì họ chỉ còn phương án yêu cầu giữ nguyên vị trí đặt trạm hoặc trả dự án lại.
Trả lại cũng không sao, vấn đề là phải tôn trọng doanh nghiệp và bảo đảm quyền lợi của các bên. Đầu tiên là phải mời một đơn vị kiểm toán độc lập, để minh bạch hóa tổng số tiền đầu tư cho các tuyến đường, bao gồm gia cố quốc lộ 1 và xây dựng đường tránh là bao nhiêu, Nhà nước trả lại cho doanh nghiệp đúng số tiền đó. Minh bạch nhưng phải công bằng, Nhà nước có trách nhiệm trả lãi tổng số tiền của doanh nghiệp đầu tư theo đúng lãi suất của ngân hàng quốc gia công bố theo từng thời điểm. Không để doanh nghiệp thiệt một xu.
Sau khi trả đúng số tiền đầu tư và lãi cho doanh nghiệp theo định giá của kiểm toán, Nhà nước chỉ đặt trạm thu phí ở các đường tránh, còn gia cố quốc lộ 1 thì dùng phí bảo trì đường bộ, không thu tiền của dân. Xin lưu ý thêm, dân còn đóng thuế qua xăng dầu.
Nhìn theo cách như phân tích trên, tháo cục xương BOT chẳng có gì khó.
