Nhà khoa học và sản phẩm khoa học

LÊ THANH PHONG | 07/11/2016 06:34

Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đã tổ chức Lễ trao giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2016 cho 703 người vào ngày 5.11. Từ năm 1980 đến năm 2015, sau 24 đợt xét, trong 36 năm, tổng số GS, PGS đã được công nhận ở nước ta là 11.619 lượt người, trong đó có 1.680 GS và 9.939 PGS.

Với một lực lượng GS, PGS hùng hậu như vậy, đất nước rất tự hào và nhân dân rất kỳ vọng có nhiều sản phẩm khoa học công nghệ, phát minh sáng tạo làm cho dân giàu nước mạnh.

Tự hào là đương nhiên, nhưng cũng tỉnh táo để đối diện với hiện thực, đó là “đa” mà chưa “tinh”, chất lượng của GS, PGS Việt Nam thấp hơn so với nhiều nước, kể các các nước trong khu vực. Một ví dụ điển hình, chỉ 278 trong tổng số 703 tân GS, PGS năm 2016 có công trình khoa học công bố quốc tế, chiếm 40%.

Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước xem xét tính điểm các bài báo dựa trên 356 tạp chí khoa học trong nước, nhưng trong số này chỉ có 1 tạp chí được đưa vào cơ sở dữ liệu ISI và 2 tạp chí được liệt kê vào danh sách Scopus. Một thực tế khác là chưa có một trường đại học nào của Việt Nam có tạp chí khoa học riêng được liệt kê trong ISI hoặc Scopus. Cho nên, nếu có được tính đủ điểm để phong GS, PGS dựa trên tạp chí trong nước, nhiều người vẫn còn đứng rất xa khoa học thế giới.

Mới đây, Bộ trưởng Bộ GDĐT Phùng Xuân Nhạ đặt vấn đề về xây dựng tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai, nhưng ngay cả trong giới học thuật tinh hoa, tiếng Anh vẫn là của hiếm. Trong tổng số 356 tạp chí khoa học, chỉ có 6,7% viết bằng tiếng Anh.

GS Trần Văn Nhung - Tổng thư ký Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước phát biểu: “Thử hỏi trong những thời khắc thử thách khốc liệt trên Biển Đông, chúng ta đã có được bao nhiêu bài báo khoa học và bao nhiêu bài viết, bài nói đại chúng bằng tiếng Anh trên các diễn đàn khu vực và quốc tế để bảo vệ chân lý và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia”. Thực tế là chúng ta có rất ít, hơn ai hết, các nhà khoa học hiểu được công trình về Biển Đông công bố bằng tiếng Anh của chúng ta đếm trên đầu ngón tay.

Trong đội ngũ các nhà khoa học nước nhà, có không ít người làm được nhiều việc hữu ích, có cống hiến khoa học đạt tầm vóc quốc tế. Nhưng cũng có không ít người mang danh là nhà khoa học nhưng lại chẳng có đóng góp gì. Hy vọng sẽ có thêm nhiều người tạo ra được những sản phẩm khoa học chất lượng cao để đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Có nhiều GS, PGS, nhà khoa học cũng tốt. Nhưng đất nước có nền học thuật thực chất, tiên tiến; tạo ra được nhiều sản phẩm khoa học có chất lượng phục vụ quốc kế, dân sinh thì sẽ tốt hơn rất nhiều.