Chi phí logistics Việt Nam gần gấp đôi các nước, gấp ba Singapore. Đắt đỏ nhất thế giới... Câu hỏi vì sao với những những kỷ lục ngược này hôm qua được nhắc lại, như năm ngoái, như năm kia, như trước đó.
Đây là tính toán của WB: Chi phí logistics, bao gồm phí vận tải, lưu kho bãi, thủ tục hải quan và các giấy tờ khác chiếm từ 21-25% GDP của Việt Nam, tương đương 37-40 tỷ USD. Một mức chi phí đúng là “đắt đỏ nhất thế giới”.
40 tỷ USD là mục tiêu xuất khẩu mà toàn ngành nông nghiệp, nơi tập hợp 60% dân số là nông dân, đặt ra trong năm 2018.
40 tỷ USD, kim ngạch xuất khẩu trong 2 năm của 700 doanh nghiệp, 1,5 triệu công nhân toàn ngành da giày hay 4 năm của 2,5 triệu công nhân ngành may.
Cũng chính từ chi phí kỷ lục này, hàng hóa Việt Nam như “đeo chì vào chân” trong lợi thế cạnh tranh. Chẳng hạn thủy sản, chi phí này chiếm tới 12%, đồ gỗ 23%, rau quả 29,5% và gạo lên tới 30% giá thành.
Cái nguyên do thì quá rõ, quá nhiều, và cả quá kỳ cục nữa.
Ví như chuyện “lưu thông” từ trạm thu phí xa lộ Hà Nội đến cảng Cát Lái chẳng hạn. Trong những ngày cao điểm, thời gian để một container hàng đi quãng đường 12km này là... 3 tiếng đồng hồ.
Hãy nhìn những con số chi phí vận tải hàng hóa bằng đường bộ này: Tuyến Hải Phòng-TPHCM là 34 triệu cho một container 20 feet (so với 12,4 triệu bằng đường sắt và 5,2 triệu bằng đường biển).
BOT và “chi phí bánh mì không có hóa đơn” đã khiến chi phí vận tải “đội giá” khủng khiếp.
Nhưng chi phí vận tải, chiếm tới 60% chi phí logistics chỉ là một khía cạnh.
Hôm qua, một lần nữa những phí tổn, phiền phức và cả bức xúc trong thủ tục kiểm tra chuyên ngành lại được nhắc tới. Nào là 28,6 triệu ngày công. Nào là 14.300 tỷ. Trong đó đầy rẫy những tréo ngoe: 57% hàng hóa phải kiểm tra đến 2-3 lần. Rồi thì tỷ lệ sản phẩm phát hiện sai phạm giống như “cho có”, chẳng hạn tại Hải Phòng chỉ 0.06%.
Có nghĩa là chính chúng ta đang tạo rào cản chính mình, đang tự chất củi lên lưng lừa.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ có lần bức xúc đặt câu hỏi: Kiểm tra chuyên ngành để hành doanh nghiệp?!
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng có lần nhắc câu chuyện kiểm tra chuyên ngành cả với những chiếc Iphone 7.
Quyết tâm cải cách, tháo gỡ của Chính phủ không còn cần phải bàn cãi, nhưng có lẽ, bây giờ là lúc Chính phủ cần những “cây gậy”, cần những chỉ tiêu định mức cụ thể để giảm bớt sự phiền toái và phí tổn quá lớn này. Bởi chỉ có như vậy mới chấm dứt được những kỷ lục ngược, chấm dứt những lô cốt đang cản trở phát triển.