Viết đề án rồi sửa đổi đề án, cũng như tư duy lại tư duy vậy. Đó là điều bình thường, một đề án viết ra nhưng khi thực hiện thấy không khả thi thì sửa. Luật còn sửa đổi bổ sung, huống chi đề án. Có điều, cho dù đề án gì, thì phụ huynh đặt hàng Bộ GDĐT là con của họ phải nói được tiếng Anh sau khi tốt nghiệp phổ thông.
Thực tế cho thấy, nhiều thế hệ học sinh Việt Nam học tiếng Anh trong chương trình phổ thông, nhưng khi tốt nghiệp, đa số không sử dụng được, luôn cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Cũng có số ít học sinh nói tiếng Anh tốt, nhưng thường số này có điều kiện học thêm chương trình quốc tế như IELTS, TOEFL, TOEIC, không phải do học tiếng Anh trong nhà trường.
Cũng cần phải nói thêm, đa số học sinh Việt Nam không sử dụng được tiếng Anh, nên cho dù có học thêm chương trình tiếng Anh ở bậc đại học, sinh viên Việt Nam vẫn kém tiếng Anh.
“Chứng” kém tiếng Anh “di căn” tới thạc sĩ, tiến sĩ, rồi các bác giáo sư vẫn không chừa.
Nếu số học sinh không nói được tiếng Anh sau tốt nghiệp phổ thông chiếm tỉ lệ thấp thì có thể do số học sinh đó học kém, ngược lại hầu hết đều không sử dụng được tiếng Anh thì không thể giải thích cách nào khác hơn là do chương trình đào tạo không hiệu quả.
Đề án Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020 có tổng kinh phí 9.400 tỉ đồng, nay sửa đổi thì có sửa đổi kinh phí không, tăng hay giảm cũng công khai cho dân biết. Còn nhớ, tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học 2016-2017, Bộ GDĐT đã đưa ra ý tưởng “Xây dựng lộ trình đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2”.
Tại sao lại là ý tưởng mà không bắt tay vào thực hiện. Để có được một nước Singapore với đa số dân nói tiếng Anh như hôm nay, phải mất 40 năm xây dựng. Bhutan cũng vậy, để có được tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai, họ đã bắt tay vào xây dựng chương trình giáo dục tiếng Anh cho mục tiêu đó cách đây 40 năm.
Bộ GDĐT trình Đề án Dạy và học tiếng Anh mới, tốn kém tiền bạc bao nhiêu dân cũng chấp nhận. Nhưng đề án phải ghi rõ kết quả, từ thế hệ học sinh tốt nghiệp phổ thông của năm nào trong tương lai, 2025 hay 2030, sẽ sử dụng được tiếng Anh?
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ hãy đưa ra cam kết công khai. Dân không có điều kiện thẩm định các loại đề án, dân cần kết quả.
