_ovox.jpeg) |
| Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang thăm, động viên công nhân Cty CP than Núi Béo khắc phục hậu quả mưa lũ. Ản: NGUYỄN HÙNG - VIỆT HÒA |
Tận cùng nỗi đau
Chỉ trong một ngày - 28.7, tin xấu liên tục báo về, và đến khoảng 14h chiều cùng ngày, tổng số người chết vì mưa lũ tại Hạ Long lên tới con số 14. Họ vẫn nhắc tới các nạn nhân xấu số ấy, trong những câu chuyện hàng ngày, hoặc trong những phút suy tư về số phận mong manh của đời người. Bởi chỉ trong tích tắc, mưa lũ đã cướp đi vợ và hai con gái nhỏ của anh Đỗ Văn Nhiên - công nhân Cty CP than Mông Dương. Tối 26.7, khi anh Nhiên có việc ở ngoài thì nước lũ bất ngờ dâng cao đổ ầm ầm vào nhà, khiến vợ và hai con anh chết chìm trong nhà trước sự bất lực của hàng xóm vì lũ quá hung tợn.
Tại phường Bãi Cháy, hai công nhân Nguyễn Hữu Nam (SN 1985, quê Phú Thọ) và Trần Văn Quốc (SN 1985, quê Nghệ An) đang ngủ say thì bị vùi lấp trong hàng trăm tấn đất đá và nhà sập do mưa lũ. Từ miền quê ra Quảng Ninh kiếm kế sinh nhai, giờ hai anh trở về nhà trên hai chiếc quan tài. Cái chết của bà Hà Thị Phúc (SN 1957, khu 2, phường Hồng Hải, Hạ Long) khiến những người chứng khiến không khỏi ghê rợn. Sau khi cứu con rể của bà sắp bị lũ cuốn, người dân quay lại tìm thì chỉ thấy còn lại đôi dép của bà trên miệng cống đang ùng ục nước cuộn đục ngàu. Gần nửa ngày tìm kiếm, khi nước đã cạn, người ta mới tìm thấy thi thể của bà trong cống nước thải cách xa chỗ đó.
Tang thương nhất là cảnh đại gia đình 9 người của bà Nguyễn Thị Thược (tổ 44, khu 4, phường Cao Thắng) bị vùi lấp dưới đống đổ nát của ba ngôi nhà do mưa lũ đánh sập, khiến 8 người tử vong, 1 người bị thương nặng. Vị trí xây dựng ngôi nhà rất hiểm - nằm ở góc chân đồi, đúng đường thoát nước của khu vực dân cư phía trên. Mưa lũ đã đẩy trọn cả khối đất, đá khổng lồ do những hộ phía trên đào bới, xây dựng ném thẳng xuống phía dưới, san phẳng 3 ngôi nhà khi các thành viên trong đại gia đình đang ngủ. Lần lượt từng thi thế được tìm thấy trong đống đổ nát kèm bùn đất. Có những thi thể nằm cách xa vị trí ngủ rất xa, cho thấy sức công phá của lũ quét. Trong đám bùn đất nhão nhoét, những cơn mưa như trút nước mãi không dứt để lộ ra những bàn tay búp măng của con trẻ khiến nhiều người không cầm được nước mắt...
Sống trong sợ hãi
Ngày 6.8, cả Quảng Ninh đã có nắng gắt, nhưng nhiều người dân vẫn không tin rằng đã hết mưa lớn. Họ mất niềm tin bởi trước đó mưa như trút cả tuần, rồi có một ngày nắng; những tưởng sẽ nắng mãi, nhưng ai ngờ lại mưa trắng trời thêm vài ngày nữa và lại nhấn chìm thêm hàng ngàn nhà dân. Những ngày kinh hoàng đó, cứ nghe tiếng mưa rơi là không ít người hoảng sợ. Những bãi thải của các công ty than, những quả đồi đang bị “xẻ thịt” để xây nhà, làm dự án đã ngậm quá nhiều nước, chỉ cần thêm chút mưa là lại tiếp tục sạt lở.
Đất đã “quen” nước, nên có những khu dân cư, cứ mưa lớn kéo dài khoảng 30 phút, là lại chìm trong biển nước. Có ngày, người dân phải chạy lũ tới vài lần. Nước dâng nhanh đến mức ngập đường, ngập hiên, ngập nhà chỉ trong khoảnh khắc. Ngoài tài sản chìm trong nước, hàng ngàn bể nước sạch ngầm của dân cũng bị ngập trong bùn đất và nước bẩn. Họa vô đơn chí, những ngày đó cả Cẩm Phả và Hạ Long không có nước sạch vì đường ống dẫn nước từ Nhà máy nước Diễn Vọng về bị mưa lũ phá hủy. Vậy nên trớ trêu là hơn một tuần liền, nước mưa là nguồn nước sinh hoạt chính của người dân, dù rằng họ rất sợ mưa.
Mưa lũ chỉ thoáng qua nhưng khu phố chính, chủ yếu là ngập nước rồi lại rút rất nhanh. Nhưng ở những vùng trũng hay trên các quả đồi đường quanh co, ngoắt nghéo - nơi ở tập trung của dân nghèo và thợ lò là những cảnh đời bi thương. Trũng thì ngập lụt, còn chênh vênh trên các quả đồi thì sạt lở, đổ nhà, đổ tường… Những ngày đi tác nghiệp và trao tiền hỗ trợ của Quỹ Tấm Lòng vàng Lao Động cho người dân Quảng Ninh, chúng tôi chứng kiến rất nhiều nhà, của cả công nhân và của dân bị mưa lũ san phẳng, hoặc ôm cả khối đất đá phá toang tường nhà. Mỗi trận mưa lớn, nước trên cao như thác đổ về, khiến những ngôi nhà chênh vênh trên đồi rung lên bần bật; nước dưới các con suối cuồn cuộn đầy màu đen của than tràn lên cả khu dân cư, cuốn phăng chướng ngại vật.
Chưa bao giờ, ngành than lại bị thiệt hại nặng nề về tài sản đến như vậy - khoảng 1.200 tỉ đồng. Hầm lò bị ngập nặng, khai trường lộ thiên bị mưa lũ phá tan tành, hơn 20 công ty thành viên của Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) ngừng hoạt động suốt 2 tuần nay, và sẽ mất rất nhiều thời gian và công sức để khôi phục sản xuất. Điều lo lắng nhất là, ngành than ngừng trệ ảnh hưởng tới đời sống của 80.000 người lao động (NLĐ), trong đó 30.000 NLĐ đến nay vẫn chưa bố trí được việc làm. Cho dù tập đoàn có quỹ dự phòng để trả lương cho NLĐ tạm nghỉ việc, nhưng cũng chỉ là phần nào và cũng không thể kéo dài, trong khi nhiều gia đình cả vợ và chồng, thậm chí cả gia đình cùng làm cho ngành than.
Hàng ngàn thợ lò mất việc
Sau 10 ngày kể từ khi cơn mưa lũ kinh hoàng kèm theo bùn đất bãi thải than khổng lồ tấn công vào các khu dân cư 2,3,4, phường Mông Dương (Cẩm Phả), gần 300 hộ dân vẫn phải tá túc tại Trung tâm Y tế phường Mông Dương và Nhà văn hóa Cty cổ CP than Mông Dương. Ngày 6.8, khi bầu trời Mông Dương dần lộ ánh sáng, từng nhóm người với những khuôn mặt xác xơ, nhàu nhĩ, lầm lũi, lê những bước chân mệt mỏi trở về thăm ngôi nhà của họ. “Nhà anh ở đâu?” - tôi hỏi anh Phạm Văn Tùng (quê ở Thái Bình, công nhân Cty CP than Mông Dương) đang thất thần bên một bãi bùn mênh mông. “Dưới chân anh đấy”. Theo hướng chỉ tay của người đàn ông đó, tôi thấy một mái nhà lợp ngói phiro xi măng lấp ló nhô lên ngay dưới chân mình đang đứng. Mấy năm nay, anh Tùng xa vợ con ra Mông Dương lập nghiệp. Tích cóp mãi mới dành dụm tiền mua được mảnh đất, cất ngôi nhà cấp 4, sắm sửa vật dụng sinh hoạt để đưa vợ con ra. Vậy mà, chỉ sau một trận lũ bùn, toàn bộ tài sản của anh còn lại là bộ quần áo đang mặc trên người.
Trận mưa lớn kéo dài suốt 1 tuần và đỉnh điểm là cơn lũ bùn phá tan nhà cửa sẽ là những ký ức kinh hoàng của người dân các khu phố thợ Mông Dương. Chưa hết vẻ thất thần, chị Nguyễn Thị Hằng (ở tổ 1, khu 4 phường Mông Dương)kể: Tối 27.7, khi cả nhà đang chuẩn bị ăn cơm thì nghe tiếng ùng ục rất lớn phát ra từ khu vực núi đất cách nhà không xa. Cùng với đó là tiếng la ó thất thanh của hàng xóm “chạy đi, chạy mau, chết hết bây giờ”. Chạy ra tới cửa chúng tôi thấy một dòng thác bùn như con trăn khổng lồ từ trên đỉnh núi tràn xuống liếm sạch nhà cửa. Chẳng kịp mang theo đồ đạc gì, cả gia đình tôi nháo nhào dắt díu nhau chạy thục mạng, không dám nhìn lại phía sau.
Với đại đa số người dân phường Mông Dương hiện nay, sau mất nhà là nỗi lo mất việc. Các khu phố của phường này được gọi là những “phố thợ lò”, bởi đại đa số các hộ dân nơi đây đều có người làm trong các mỏ than (chủ yếu là mỏ than Mông Dương). Nhưng mỏ than Mông Dương, với 4.200 công nhân, hiện đang phải ngừng sản xuất để tập trung khắc phục hậu quả mưa lũ. Đây là mỏ bị thiệt hại lớn nhất của TKV - khoảng 600 tỉ đồng, với 36.000 km đường lò bị ngập và phải mất ít nhất 3 - 4 tháng mới khôi phục xong, nếu trời không mưa. Điều này đồng nghĩa với việc hàng ngàn công nhân sẽ mất việc trong thời gian vài tháng tới hàng năm tới.
Gánh nặng đang chất chồng lên vai những người dân vùng lũ, nhất là thợ lò nghèo. Cần lắm sự chung tay của những tấm lòng hảo tâm toàn xã hội để giúp họ vượt qua khó khăn trước mắt. Và cũng cần lắm sự vào cuộc của các cấp chính quyền để tìm giải pháp căn cơ hơn cho quy trình phát triển của Quảng Ninh, để mưa lũ kinh hoàng như những ngày qua sẽ không còn lặp lại…
 |
