Quá sức chịu đựng
Sáng 17.3, hàng chục hộ dân thôn Đông Xá và Thạch Thành đã chia làm 2 tốp, chốt chặn hai đầu đường huyện lộ 527 để ngăn không cho các xe chở rác tập kết rác từ các xã của huyện vào bãi rác Phượng Thành đóng trên địa bàn ba xã Tùng Ảnh, Đức Long, Đức Hòa. Ông Lê Xuân Mão (70 tuổi, trú tại thôn Đông Xá), bức xúc nói: "Bãi rác này nằm ở vị trí đầu nguồn nước nên vào mùa mưa, nước thải chảy tràn từ bãi rác về thôn Đông Xá khiến nước sinh hoạt của người dân chúng tôi bị ô nhiễm. Nhiều người mắc các bệnh ngoài da, trâu bò cũng bị tiêu chảy. Đó là chưa kể chúng tôi phải chịu đựng mùi hôi thối và ruồi muỗi từ bãi rác tấn công hàng ngày".
Ông Dương Văn Nhung (51 tuổi, trú tại thôn Thạch Thành) thì phàn nàn: “Bãi rác đã bị quá tải do lượng rác quá lớn khiến môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng. Gia đình tôi mỗi lần dọn cơm ra ăn thì bị ruồi bâu kín, phải mắc màn mới ăn uống được. Dù người dân nhiều lần kiến nghị chính quyền địa phương đóng cửa bãi rác hoặc cho di dời người dân sống xung quanh đi nơi khác nhưng vẫn không được đáp ứng”.
Theo quan sát của chúng tôi, bãi rác Phượng Thành rộng chừng 4 - 5ha nằm ngay bên đường huyện lộ 527, cách đường chỉ khoảng vài chục bước chân với lượng rác khổng lồ, tập kết trắng bãi. Đáng nói, rác lâu ngày không được chôn lấp khiến quá tải, nhiều xe khi chở rác đến đã đổ ngay bên đường vừa cản trở giao thông, vừa ô nhiễm nghiêm trọng. Đối diện với bãi rác, là một nghĩa trang với hàng ngàn phần mộ. Ông Trịnh Công - một người dân ở xã Tùng Ảnh vừa thắp nén hương cho tổ tiên ở nghĩa trang xong, khi bắt gặp chúng tôi đang ghi hình đã thốt lên:"Quá hôi thối, quá ô nhiễm không thể chịu được".
Chị Phan Thị Quý (thôn Thạch Thành, xã Tùng Ảnh), nhà cách bãi rác chừng 300m than phiền: "Không kể hết khổ nữa chú ạ. Đến bữa ăn, không dám dọn mâm mà mỗi người bưng một bát đi mỗi góc để ăn, chứ không đuổi nổi ruồi. Trong nhà có thằng con trai học lớp 7, nhiều lúc vừa ăn, nó vừa dõi mắt theo xem phim là ruồi bâu kín bát trên tay, lơ ngơ là và cơm và cả ruồi vào miệng chứ chẳng nói quá đâu". Theo chị Quý, bãi rác Phượng Thành quy hoạch gần nhà dân quá, rồi tình trạng xe tập kết rác nhưng không đổ trong bãi mà đổ ngay ở ngoài đường. Trong rác thì nhiều khi có lợn, chó, gà chết nên rất ô nhiễm, hôi thối, ruồi, nhặng từ đó mà tấn công vào nhà dân.
Theo nhiều người dân, đã nhiều cuộc họp, họ có ý kiến với chính quyền về tình trạng ô nhiễm từ bãi rác nhưng không được xử lý quyết liệt. Rác vẫn đổ tràn lan, vương vãi khắp đường hôi thối không thể chịu nổi. Ô nhiễm từ bãi rác khiến hàng chục hộ dân bị ruồi tấn công, trong đó mức độ khủng khiếp hơn cả vẫn là những hộ gần bãi rác nhất. 
Ô nhiễm do đơn vị môi trường gây ra
Ông Lê Tiến Thắng - Chủ tịch UBND xã Đức Hòa, thừa nhận bãi rác Phượng Thành nằm đầu nguồn nước khiến môi trường nước và không khí bị ô nhiễm làm hơn 100 hộ dân ở thôn Đông Xá của xã bị ảnh hưởng trực tiếp. Chính quyền xã đã có kiến nghị lên UBND huyện. Do vậy, huyện đã có đề án chuyển từ chôn lấp sang lò đốt. “Hiện tại, huyện mới xây dựng được 1 lò đốt chuẩn bị đưa vào vận hành và sau đó sẽ tiếp tục xây dựng thêm 2 lò đốt nữa" - Ông Thắng nói.
Ông Thái Sơn Vinh - Phó trưởng Phòng TNMT huyện Đức Thọ - cho biết, huyện đang cho máy xúc ra chôn lấp rác, trước khi đưa lò đốt vào vận hành, đồng thời quán triệt các Hợp tác xã thu gom rác không được đổ bừa bãi ngoài đường. Cũng theo ông Vinh, bãi rác Phượng Thành được quy hoạch từ năm 2004, có diện tích 5ha, nằm ở địa phận của 3 xã gồm Tùng Ảnh, Đức Long, Đức Hòa. Đây là bãi rác được 28 Hợp tác xã môi trường thu gom rác của 28 xã, thị trấn trong toàn huyện Đức Thọ tập kết về để xử lý, chôn lấp với khối lượng rác tập kết về bình quân 9 tấn/ngày. Từ năm 2004 - 2017, UBND huyện Đức Thọ hợp đồng, giao cho Hợp tác xã môi trường thị trấn Đức Thọ quản lý, phân loại, xử lý, chôn lấp tại bãi rác Phượng Thành.
Thế nhưng, từ cuối năm 2017, UBND huyện Đức Thọ có đề án xây dựng lò đốt rác tại bãi rác Phượng Thành với kinh phí gần 2 tỷ đồng, công suất đốt 1 tấn/h. Đề án được phê duyệt từ tháng 1.2018. Theo kế hoạch, trong quý 1/2018 phải đưa lò đốt vào hoạt động. Do Hợp tác xã môi trường thị trấn Đức Thọ nắm được tinh thần là không đủ năng lực để được quản lý, vận hành lò đốt rác nên từ cuối quý 4/2017 đến nay, Hợp tác xã môi trường này đã bỏ bê, không còn chuyên tâm xử lý chôn lấp rác tại bãi, dẫn đến quá tải. "Khi Hợp tác xã môi trường Đức Thọ đã bỏ bê, lơ là, thiếu trách nhiệm trong quản lý thì một số hợp tác xã ở các xã chở rác về tập kết tại bãi rác đã tự do, tiện đâu đổ đó nên rác tràn lan dọc đường, gây ô nhiễm" - ông Vinh chỉ rõ.
Nói về trách nhiệm trong quản lý, chôn lấp rác thải của đơn vị, ông Trần Văn Hải - GĐ Hợp tác xã môi trường thị trấn Đức Thọ cho rằng, đơn vị chỉ có trách nhiệm quản lý, xử lý trong năm 2017. Còn từ năm 2018, huyện có đề án mới, xử lý rác bằng lò đốt mà đơn vị không đủ năng lực, không được chọn để vận hành lò đốt thì trách nhiệm của đơn vị là không còn đối với vấn đề xử lý chôn lấp, dẫn đến rác tràn ngập, ô nhiễm.
Ông Thái Sơn Vinh - Phó trưởng Phòng TNMT huyện Đức Thọ cũng thừa nhận, đúng là từ năm 2018 thì Hợp tác xã môi trường thị trấn Đức Thọ không còn có vai trò, trách nhiệm trong quản lý, chôn lấp rác thải ở bãi rác Phượng Thành. Ông Vinh còn khẳng định, trong những ngày cuối quý 1 này, UBND huyện Đức Thọ sẽ đưa lò đốt vào hoạt động, khi đó sẽ không còn tình trạng quá tải, ô nhiễm từ bãi rác Phượng Thành nữa. Trước tình trạng nhiều hộ dân chặn xe tập kết rác, UBND huyện Đức Thọ, UBND xã Đức Hòa, xã Tùng Ảnh đã tuyên truyền, vận động người dân bình tĩnh, không được tập trung gây mất trật tự, vi phạm pháp luật. Tuy vậy, một ngày sau đó, một bộ phận người dân xã Đức Hòa vẫn tiếp tục ngăn không cho xe tập kết rác vào bãi rác nói trên...
