Đề xuất không phù hợp
Cụ thể Bộ Tài chính đề nghị sửa đổi: bỏ quy định về chuyển quyền sử dụng đất không chịu thuế GTGT để chuyển sang chịu thuế GTGT với mức thuế suất thông thường 10%; đồng thời sửa đổi: bỏ quy định giá tính thuế GTGT đối với hoạt động kinh doanh bất động sản được trừ giá chuyển quyền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp ngân sách nhà nước tại điểm h khoản 1, điều 7 của Luật Thuế GTGT.
Nêu quan điểm về vấn đề này, theo luật sư Nguyễn Thanh Nhã, công ty luật DBS cho rằng Đất được coi là tài sản đặc biệt, không được sản xuất, lưu thông, tiêu dùng như một hàng hóa bình thường. Quyền sử dụng đất là quyền về pháp lý, do đó việc coi quyền sử dụng đất không phải hàng hóa và liệt kê vào đối tượng không chịu thuế GTGT là phù hợp tinh thần luật thuế hiện hành. Ở Việt Nam đất đai chưa được xem là hàng hóa, cho nên thuật ngữ khi giao dịch pháp lý trên thị trường dùng là “chuyển nhượng quyền sử dụng đất” chứ không gọi là “bán đất”. Chính vì vậy từ trước đến nay, Luật Thuế GTGT không xem quyền sử dụng đất là đối tượng chịu thuế. Do đó, đề xuất đánh thuế hoạt động chuyển nhượng quyền sử dụng đất là không phù hợp với bản chất chung của pháp luật chứ không riêng gì Luật Thuế GTGT.
Tác động xấu đến thị trường bất động sản
Ông Nguyễn Nam Hiền, Tổng giám đốc Hưng Thịnh land cho rằng, nếu áp dụng mức thuế này đối với việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, giá nhà sẽ tăng thêm là chuyện sẽ xảy ra. Một áp lực đó là nếu theo đúng như những gì mà Bộ Tài chính đề xuất đó là nâng thuế GTGT lên 12% từ năm 2019 thì nguyên liệu đầu vào cho việc xây dựng một căn nhà như vật liệu xây dựng, gia thi công,.... sẽ tăng lên. Khi hai đề xuất này cùng lúc đi vào thực tiễn, giá bất động sản sẽ tăng lên.
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM, đề xuất này nếu được duyệt sẽ là nỗi lo thuế chồng thuế. Theo phân tích của ông Châu, theo quy định hiện hành, chuyển quyền sử dụng đất không thuộc đối tượng chịu thuế GTGT là phù hợp với thực tế và có lý, có tình, nhất là trong trường hợp chuyển nhượng nhà ở gắn liền với chuyển quyền sử dụng đất. Bởi lẽ, tiền sử dụng đất dự án nhà ở là một khoản thu ngân sách nhà nước mà chủ dự án đã nộp tương tự như một khoản thuế. Khi bán nhà ở kèm theo chuyển quyền sử dụng đất thì chủ dự án không phải nộp thuế GTGT.
"Nay, dự thảo luật dự kiến áp dụng thuế GTGT khi chuyển quyền sử dụng đất thì sẽ dẫn đến tình trạng “thuế chồng thuế”, làm tăng giá bán nhà mà người gánh cuối cùng là người mua. Do vậy, tôi kiến nghị không áp dụng thuế GTGT khi chuyển quyền sử dụng đất" - ông Châu nêu ý kiến.
Theo một số chuyên gia về tài chính, thuế GTGT là thuế gián thu, đối tượng chịu thuế là người tiêu dùng cuối cùng, ở đây là người mua nhà. Tuy vậy, cả doanh nghiệp cũng sẽ chịu tác động lớn vì thị trường bất động sản chưa ổn định, độ nhạy của cầu theo giá rất lớn. Giá trị quyền sử dụng đất đối với căn hộ chung cư chiếm khoảng 20 - 30%, nếu phần này chịu thuế GTGT thì mức tăng giá nhà vào khoảng 2 - 3%. Còn đối với nhà phố, mức tăng giá sẽ mạnh hơn. Đó là chưa tính đến mức tăng thuế GTGT đối với vật liệu xây dựng từ 10% lên 12%. Nếu tính tổng mức tăng thuế thì giá nhà đất sẽ tăng lên nhiều hơn mức trên. Người cuối cùng chịu phần tăng thêm này không ai khác là khách hàng, nhất là người có thu nhập trung bình và thấp. Đề xuất đánh thuế GTGT 10% lên hoạt động chuyển quyền sử dụng đất sẽ khiến chi phí chuyển quyền bất động sản tăng cao. Điều này đi ngược lại với nhiều nước trên thế giới khi chi phí chuyển quyền bất động sản được cắt giảm ở mức thấp nhất.
