“Một cuộc đời dang dở: John F. Kennedy, 1917 - 1963” (An Unfinished Life: John F. Kennedy, 1917 - 1963) của tác giả Robert Dallek nếu không phải là cuốn tiểu sử đầu tiên thì cũng là cuốn tiểu sử quy mô, chi tiết và toàn diện nhất được chuyển ngữ xuất bản tại Việt Nam về nhân vật đáng chú ý này.
Được xuất bản lần đầu đúng 40 năm sau cái chết bi thảm của JFK, cuốn sách của tác giả Robert Dallek được hưởng nhiều thuận lợi từ độ lùi thời gian của nó so với những biến cố mà nó đề cập đến. Bốn mươi năm, một quãng thời gian tương đối dài, đã cho phép nhiều thông tin liên quan tới cuộc đời đầy sự kiện của JFK được lộ ra ánh sáng, trong đó có những tài liệu được giải mật mà các tác giả sớm hơn chắc chắn chưa có cơ hội tiếp cận.
Là một nhà sử học lão luyện, tác giả Robert Dallek rõ ràng đã biết cách khai thác triệt để các lợi thế tự nhiên của mình về độ lùi thời gian để đem tới cho độc giả một cuốn tiểu sử thực sự hấp dẫn, đủ sức thu hút người đọc đại chúng với phổ quan tâm rộng, từ những người quan tâm tới khía cạnh chính trị của những năm tháng JFK tham dự chính trường tới những người háo hức tìm hiểu về những câu chuyện tế nhị hấp dẫn của đời tư vị tổng thống có sức hút cá nhân ấn tượng này, hay những ai hào hứng tìm hiểu về thời kỳ Chiến tranh Lạnh, cuộc đấu tranh chống nạn phân biệt chủng tộc trong lòng xã hội Mỹ.
Dù mối quan tâm của độc giả là khía cạnh nào trong cuộc đời của JFK và giai đoạn lịch sử cuộc đời đó diễn ra, tác giả Robert Dallek cũng đã nỗ lực và phải thừa nhận là đã khá thành công trong việc khoản đãi một món ăn ngon miệng bằng ngôn từ. “Một cuộc đời dang dở: John F. Kennedy, 1917 - 1963” đúng như tên gọi của nó đã lần theo cuộc đời của vị tổng thống thứ 35 của nước Mỹ từ lúc chào đời cho tới khi sự nghiệp chính trị và cuộc đời của JFK bị chấm dứt đột ngột một cách bi thảm vào ngày 22.11.1963.
Để giúp độc giả hiểu rõ hơn xuất phát điểm làm hình thành nên tính cách, tham vọng, hoài bão và con đường sự nghiệp của JFK, tác giả Robert Dallek đã giới thiệu rất tường tận câu chuyện hình thành địa vị thượng lưu của gia đình Kennedy nhờ sự vươn lên kỳ diệu của Joseph P. Kennedy Sr cũng như ảnh hưởng của ông lên các con mình. Một ảnh hưởng đã thúc đẩy các con trai của Joseph lựa chọn sự nghiệp phục vụ cộng đồng trên chính trường, và thể hiện tinh thần trách nhiệm với quốc gia khi nước Mỹ tham chiến trong Thế chiến thứ hai, cuộc chiến đã để lại vết thương nặng nề với gia đình Kennedy với cái chết của người con trai cả đầy hứa hẹn và một người con rể của Joseph, những bi kịch đầu tiên của “lời nguyền” đeo đẳng dòng họ này.
Ra đời trong một gia đình có địa vị đã được xác lập tương đối vững chắc trong giới thượng lưu, nhưng qua ngòi bút của tác giả Robert Dallek, bạn đọc lập tức sẽ thấy cuộc đời tưởng như khởi đầu từ vạch đích của JFK kỳ thực không “hồng” như người ta tưởng. Ốm đau, bệnh tật đã luôn đeo đẳng JFK trong suốt cuộc đời kể từ thời thơ ấu, và cả cuộc đời của JFK là cuộc tranh đấu liên tục không ngừng nghỉ giữ đam mê thể thao của ông, có lẽ vừa như sở thích vừa là một yêu cầu bắt buộc để đạt tới tầm vóc mà bản thân JFK lẫn bố ông kỳ vọng, với các vấn đề sức khỏe không ngừng tấn công ông.
Phần lớn cuốn sách được tác giả Robert Dallek dành cho con đường chính trị mà JFK dấn bước vào đặc biệt mạnh mẽ sau khi Thế chiến thứ hai kết thúc, mà đỉnh cao là chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1960 để trở thành tổng thống trẻ tuổi nhất trong lịch sử nước Mỹ. Gần 3 năm của một nhiệm kỳ chưa trọn vẹn mà JFK trải qua tại Nhà Trắng, trùng hợp thay, cũng là những năm tháng đầy ắp biến cố và sóng gió cả về chính trị nội bộ lẫn quan hệ quốc tế của nước Mỹ.
Nhiệm kỳ của Kennedy gắn liền với cuộc khủng hoảng Berlin dẫn tới việc hình thành bức tường bao quanh Tây Berlin năm 1961, cuộc đua đưa con người lên không gian vũ trụ với Liên Xô khởi đầu cũng vào năm 1961, sự kiện Vịnh Con lợn cùng năm kéo theo cuộc cấm vận Cuba kéo dài tới ngày nay, và đỉnh điểm căng thẳng là cuộc khủng hoảng tên lửa năm 1962, khi cả thế giới nín thở hồi hộp trước nguy cơ chiến tranh hạt nhân chưa bao giờ gần đến thế.
Thời gian này cũng gắn liền với các dấu mốc quan trọng trong tình hình ở Đông Dương, nơi Kennedy phải thừa hưởng từ Eisenhower các hệ quả của hai cuộc đảo chính một thành, một bại đều do lực lượng lính dù gây ra ở Lào và Nam Việt Nam cuối năm 1960, và kết thúc bằng cuộc đảo chính chấm dứt nền đệ nhất cộng hòa, chính thể có vị thế độc lập tương đối cuối cùng ở Nam Việt Nam vào đầu tháng 11.1963, đánh dấu sự can thiệp sâu hơn của nước Mỹ vào Việt Nam.
Bên cạnh các hoạt động, quyết định đối ngoại của Kennedy, cuốn sách còn thuật lại cả các sóng gió nội bộ của nước Mỹ với các vấn đề dân sự cấp thiết đòi hỏi phải được giải quyết không chậm trễ, nhất là các bất công mang tính phân biệt chủng tộc được chính giới địa phương ở nhiều bang công khai ủng hộ, một mặt trận chính trị cũng đã thu hút không ít tâm trí của JFK.
Ngoài mạch chủ đạo là sự nghiệp chính trị, con người JFK cũng được đề cập tới khá sống động cả về mặt đời thường, nơi vị tổng thống trẻ không chỉ thừa hưởng tham vọng, hoài bão lớn mà cả sức hấp dẫn với phụ nữ và tính trăng hoa từ người cha, một JFK đời thường của cuộc sống riêng tư với những vấn đề cá nhân như cơn đau đầu trước thói quen mua sắm vô tội vạ của người vợ hay các bất ổn sức khỏe chưa bao giờ thực sự buông tha ông, khi JFK thậm chí vẫn phải đeo đai để điều trị chứng đau lưng vào thời điểm diễn ra vụ ám sát định mệnh.
Nhiệm kỳ tổng thống của Kennedy bị cắt ngang đột ngột vào thời điểm nước Mỹ đang ở giữa Chiến tranh Lạnh và cuộc chuyển đổi mạnh mẽ của xã hội dân sự nội bộ với nhiều vấn đề cần giải quyết có lẽ chính là nguồn cảm hứng để tác giả Robert Dallek đặt tên cho cuốn tiểu sử của mình, đồng thời cũng là một trong những lý do khiến John F. Kennedy cho đến giờ vẫn là nhân vật thu hút được sự quan tâm với rất nhiều điều “nếu” hay “giá như” mà mỗi người sẽ đưa ra đáp án, kịch bản riêng cho phần kế tiếp của những gì còn dang dở trong sự nghiệp, cuộc đời của JFK nếu như kết cục của vị tổng thống Công giáo đầu tiên của nước Mỹ không diễn ra như nó đã diễn ra.
