Mới đây, nhiều phụ huynh phản ánh việc con em mình tham gia vào một cuộc thi với trò chơi trực tuyến (game online) với tên gọi CPVM có những đặc điểm yêu cầu nạp tiền bằng thẻ cào, mua đồ, phòng chát, xếp hạng. Sự việc được gây chú ý từ bức tâm thư qua mạng xã hội của một phụ huynh có tên là Trần Trọng An (quận Hoàng Mai, Hà Nội) gửi lên Bộ trưởng Bộ GDĐT - Phùng Xuân Nhạ. Trong thư, phụ huynh này chia sẻ, “con tôi đang là học sinh lớp 5, do thường xuyên kiểm soát việc dùng máy tính của cháu nên tôi phát hiện cháu chơi game CPVM trên máy tính với lịch sử khá dày trên trình duyệt web. Qua tìm hiểu, tháng 10.2015, Bộ GD&ĐT đã có công văn gửi các địa phương đề nghị các trường phối hợp tổ chức chơi game online này cho học sinh cấp 2. Tuy nhiên, hiện game lại đang len lỏi vào các trường tiểu học”.
Cũng theo anh An, học sinh tiểu học, với thể chất và trí tuệ còn rất non nớt mà sớm bị “cài đặt” game online vào trí não (có chiến thuật, có tranh đua, có thu phí) thì sẽ có nhiều tác hại về lâu về dài.
Trên thực tế, cuộc thi này được khởi động từ năm học 2014 - 2015 dựa trên kế hoạch phối hợp giữa Bộ GD&ĐT và Trung ương Đoàn về việc “tổ chức các hoạt động giáo dục, hướng dẫn cách sử dụng, khai thác thông tin trên Internet cho thanh thiếu niên trong trường học”. Từ hiệu quả của cuộc thi lần thứ nhất, theo đề xuất của Trung ương Đoàn, Bộ GD&ĐT đã thống nhất phối hợp với Trung ương Đoàn và Egroup tổ chức cuộc thi lần thứ II (2015 - 2016) và lần thứ III (2016 - 2017).
Bước sang mùa thứ 3, cuộc thi thu hút gần 1 triệu thí sinh tham gia. Tuy nhiên, đây là năm đầu tiên mà cuộc thi này mở rộng thêm đối tượng thí sinh, cho phép các em ở bậc tiểu học lớp 3 - 5 tham gia. Cuộc thi "Chinh phục vũ môn" được tổ chức ở quy mô cấp trường, cấp tỉnh và cấp quốc gia, diễn ra trong nhiều tuần liên tiếp. Để tham gia, thí sinh cần đăng ký thông tin cá nhân, trường, lớp. Khi thi, học sinh phải trả lời lần lượt câu hỏi trắc nghiệm với 4 phương án A, B, C, D. Trả lời càng nhanh, số câu hỏi càng ít đi và thí sinh nhanh chóng đặt chân tới cổng vũ môn.
Mỗi tuần, Ban tổ chức mở và cho phép thí sinh thi một vòng. Nội dung các câu hỏi của cuộc thi bao gồm: Kiến thức các môn văn hóa, xã hội, đời sống xã hội.
Trước sự phản ứng của nhiều phụ huynh và xã hội, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ vừa chỉ đạo các đơn vị tạm dừng tổ chức cuộc thi CPVM đồng thời tiến hành rà soát các vấn đề liên quan đến cuộc thi này ở các trường học.
Sự việc khiến nhiều phụ huynh khác cũng lo ngại và có nhiều quan điểm trái chiều về chơi trực tuyến liệu có mang tính giáo dục.
Mập mờ giữa cuộc thi và game
Đứng trên quan điểm của một người làm công tác giáo dục kỹ năng cho thanh thiếu niên nhiều năm, ông Lương Dũng Nhân, Phó Giám đốc Đào tạo Huấn luyện Trung râm Đào tạo Tài năng trẻ Châu Á Thái Bình Dương (A.T.Y.) nhận định về xu hướng thì việc phát triển game giáo dục là điều tốt. Trên thế giới, người ta gọi xu hướng đó là Gaminification. Nếu làm đúng, game giáo dục sẽ giúp học sinh tìm được hứng thú và nhận thấy sự mới lạ khi học. Đồng thời, tạo cho học sinh thói quen học chủ động, chứ không phụ thuộc vào ai khác, đó là điều học sinh Việt Nam đang rất thiếu.
 |
| Giao diện game "Chinh phục vũ môn". |
Tuy nhiên, ông Nhân chia sẻ, trên thế giới để làm Gaminification, người chủ đạo phải là những nhà giáo dục rất giỏi và giàu kinh nghiệm. Những nhà làm game chỉ đóng vai trò lập trình và chuyển tải nội dung. Khi đó thì các sản phẩm sẽ mang xu hướng giáo dục là chính. Quay trở về nước ta, chủ trương rất đúng và cập nhật nhưng khi triển khai chi tiết thì trở nên bất cập do một số lý do.
Thứ nhất, những nhà triển khai game hiện nay có vẻ đang thiếu sự tư vấn từ những chuyên gia giáo dục khiến cho CPVM thiên về game nhiều hơn, chỉ có nội dung kiến thức là liên quan đến giáo dục. Nhưng để làm giáo dục còn cần nhiều hơn những kiến thức và thông tin.
Đó là khuyết điểm cốt lõi nhất khiến cho việc các em chơi game này dù tốt về kiến thức, nhưng vẫn ẩn chứa những nguy cơ. Ví dụ như trong cách tương tác của game vẫn có những hạng mục thu lợi theo cách truyền thống của các game khác như người chơi mua thẻ, nạp tiền... mua vật phẩm và có những đặc quyền này nọ... đây cũng là một nguyên nhân gây bức xúc cho phụ huynh trong thời gian qua khi thấy con dùng tiền để nạp vào game này, ông Dũng nhận định.
Vấn đề thứ hai được Phó Giám đốc Đào tạo Huấn luyện Trung tâm Đào tạo Tài năng trẻ Châu Á Thái Bình Dương đưa ra là sự mập mờ trong truyền thông quảng bá.
Game CPVM là một cổng thông tin lớn, trong đó có nhiều hạng mục nhỏ, có những phần miễn phí và những phần thu tiền. Nhà sản xuất đưa vào trong các hạng mục nhỏ như cuộc thi CPVM. Việc trùng tên, chung cổng game nên nhiều phụ huynh và học sinh sẽ dễ nhầm lẫn.
Thứ ba, hai năm đầu triển khai thì đối tượng là học sinh THCS. Đây là lứa tuổi phù hợp vì các em đã biết tự giác, ý thức tự chủ rất lớn. Nhưng năm nay mở rộng đối tượng xuống lớp 3 - 5 là không ổn vì ở tuổi này để các em tiếp xúc công nghệ sớm rất không tốt, sức khỏe và tâm lý chưa ổn định để hiểu được mục đích, ý nghĩa của hoạt động. Tuổi càng nhỏ các em càng dễ bị cuốn hút vào chơi, mất kiểm soát.
Cuối cùng là tư duy kinh doanh của nhà tổ chức. Nhà sản xuất game đã tính toán việc duy trì lợi nhuận bằng cách thu lợi từ những cái rất nhỏ là không phù hợp. Cụ thể như mua đồ vật để giúp nhân vật trở nên đẹp hơn, một số bài giảng, thi thử… đều tính phí bằng cách nạp thẻ điện thoại. Chính cách khai thác lợi nhuận này dù là nhỏ nhưng đã gây sự bất ổn khi các em phải tốn chi phí cho những thứ trên mạng.
Có nên tiếp tục game online trong trường học?
Sau động thái tạm dừng cuộc thi của Bộ GD&ĐT với nhiều luồng ý kiến, vấn đề được quan tâm là ngành Giáo dục có nên tổ chức cuộc thi trí tuệ trực tuyến giống như cuộc thi CPVM ở trường học hay không và nếu thực hiện thì việc quản lý học sinh tham gia trò chơi này nên theo hướng nào.
Thực tế ở nước ta, ngoài CPVM, có thêm hai cuộc thi khác trên Internet bao gồm IOE (ioe.go.vn) và Violympic (violympic.vn). Hai cuộc thi này đã có từ lâu, được lập ra cũng để kiểm tra kiến thức và thi đua xếp hạng. Tuy nhiên, đối với CPVM có phần nghiêng về game giải trí hơn.
Chị Lương Thị Hiệu - một phụ huynh ở phố Thịnh Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội tỏ ra lo lắng: Bên cạnh mặt tích cực về giải trí, trí tuệ, học sinh sẽ có thể bị ảnh hưởng tới sức khỏe, xao nhãng học hành, thậm chí có nguy cơ “nghiện game” do được nhà trường khuyến khích. Bài toán khiến phụ huynh đau đầu chính là làm sao cân bằng giữa lợi ích và tác hại của game trí tuệ.
Thêm một lý do nữa khiến phụ huynh lo lắng con em mình dễ rơi vào tình trạng “nghiện game” là hiện nay, Bộ GD&ĐT cấm thi tuyển vào lớp 6. Vì thế, nhiều trường chất lượng cao có đầu vào quá lớn chuyển sang hình thức xét tuyển, ưu tiên học sinh có giải thưởng trong các kỳ thi văn hóa, thể thao, hoạt động xã hội… Trong đó, các cuộc thi online cũng được một số trường phổ biến cho học sinh và phụ huynh là nếu dự thi có giải sẽ là điểm cộng cho hồ sơ xét tuyển lớp 6 nên đã tạo nên cuộc chạy đua ở nhiều trường tiểu học.
_qpgs.jpg)
