Khao khát lan tỏa văn hóa đọc
Sinh ra và lớn lên ở Yên Bái, một tỉnh vùng núi phía Tây Bắc, từ nhỏ cuộc sống của gia đình anh Tú Anh cũng gặp nhiều khó khăn, bố làm bảo vệ trường học, mẹ bán hàng ở chợ, cơm ăn không đủ bữa, kiếm được đồng nào dành hết nuôi ba đứa con ăn học. Anh trai đầu bị khuyết tật bẩm sinh, học hết lớp 5 thì phải nghỉ vì sức khỏe yếu, chỉ còn anh Tú Anh và em gái tiếp tục đến trường.
Cuối cấp 3, thay vì ở lại lập gia đình và đi làm thuê như số đông thanh niên trong làng, anh Tú Anh miệt mài ngày đêm ôn thi đại học, mượn sách của thầy cô cũng như các bạn cùng lớp để nâng cao kiến thức, ấp ủ giấc mơ thay đổi số phận. Và rồi sau bao nỗi lực, anh đỗ được vào trường Đại học Kinh tế TPHCM. Năm 2007, chàng trai xách ba lô với ít quần áo vào Nam nhập học, vừa học vừa làm thêm, cuộc sống của anh cũng có nhiều thay đổi.
Sau khi tốt nghiệp đại học, anh có dịp về lại Yên Bái, đi lên các bản vùng cao, chứng kiến nhiều em nhỏ phải bỏ học giữa chừng vì không đủ điều kiện kinh tế, em thì đi học mang mỗi bút, em thì không có sách vở, ghé các điểm trường hầu như chưa có trường nào mở thư viện. Mọi thứ khiến anh nhớ về tuổi thơ mình đã từng trải qua.
“Lúc đó tôi nghĩ đến sách, muốn thoát nghèo trước tiên hãy giàu có về tri thức”, anh Tú Anh chia sẻ. Và rồi khi về lại TPHCM, anh bắt đầu chiến dịch quyên góp sách cũ, sách mới, tự mình phân loại và gửi lên cho trẻ em vùng cao giúp các em một phần trong học tập.
Những câu chuyện về sách ngày càng được lan tỏa nhiều hơn, anh Tú Anh có thêm những người bạn đồng hành để giúp anh thực hiện giấc mơ mang sách tới vùng cao. Năm 2011, anh quyết định thành lập nhóm “Chủ nhật yêu thương”, nơi anh cùng những người bạn hiện thực hóa dự án 1.001 thư viện cho trẻ em ở bản xa trên khắp cả nước. “Với tôi chủ nhật luôn là ngày hạnh phúc nhất trong tuần vì được ở nhà cùng mọi người đóng sách, “1.001” với tôi là con số cổ tích giúp tôi có động lực hiện thực hóa giấc mơ bản làng nào cũng có thư viện”, anh Tú Anh chia sẻ lý do đặt tên nhóm.
Khó khăn ban đầu với anh là về nguồn sách, một mình anh kêu gọi được vài chục cuốn, rồi tự bỏ tiền mua thêm. Chật vật gom góp được mấy trăm cuốn, tỉ mỉ phân loại từng đầu sách như truyện tranh, sách văn học, lịch sử, sách kĩ năng... "Nhưng khi mang lên các bản làng, bà con cũng không quý trọng lắm, tưởng mình mang tiền và gạo nhưng khi biết mang sách, ai cũng thờ ơ”, anh nói.
Anh không buồn vì thực tâm anh biết, việc đọc sách không thể giúp các em thành công ngay nhưng về lâu dài sẽ có kết quả xứng đáng. Nhìn mấy đứa nhỏ cầm sách lên đọc say sưa, đứa ngồi gốc cây, đứa ngồi cầu thang, tay mân mê từng trang giấy làm cho anh Tú Anh như được tiếp thêm động lực để tiếp tục.
Rồi có thời gian hơn 1 năm trời, cứ mỗi cuối tuần, một mình anh cột đống sách sau xe máy đi lên các điểm bản của người đồng bào S’tiêng, nằm ở huyện biên giới Bù Đốp, tỉnh Bình Phước để tặng sách cho các em. Nhiều ngày đi xe 22-23h đêm mới tới nơi, trời tối sầm, sương mù dày đặc, đường trơn trượt vì mưa, vài lần bị ngã xe trầy xước hết người nhưng tay anh vẫn giữ chặt mấy chồng sách không để bị ướt.
“Đổi lại, thời gian bên các em là những giây phút tôi vui vẻ nhất, cùng các em lội suối đến trường, cùng các em đọc truyện tranh, đơn giản chỉ để hiểu thêm về cuộc sống của các em”, anh Tú Anh trải lòng.
Đớt từng là cô gái dân tộc S’tiêng tự ti vì bị khuyết tật tay phải, ngại tiếp xúc với các bạn trong lớp nhưng từ khi trường Đớt học được anh Tú Anh cùng nhóm lập thư viện, nhờ được đọc sách, được tiếp xúc với thế giới rộng lớn bên ngoài thông qua những con chữ, em đã dần cởi mở hơn và là người đầu tiên trong làng học lên đến đại học.
“Năm em học cấp 2 cho đến khi trở thành sinh viên trường Đại học Lâm nghiệp, tỉnh Đồng Nai, chú Tú Anh vẫn luôn hỗ trợ em về sách vở cũng như treo thưởng mỗi khi em đạt kết quả cao, chú như người cha thứ hai của em vậy”, em Đớt chia sẻ.
10 năm hơn 600 thư viện sách được ra đời
Từ năm 2012 đến nay, từ nhóm vài chục người đến nay “Chủ nhật yêu thương” đã có hàng nghìn thành viên tham gia trên khắp cả nước.
Căn nhà thuê 90m2 của anh Nguyễn Tú Anh lúc nào cũng chật chội vì tất cả các phòng đều là chỗ để sách, thậm chí cả giường ngủ, gian bếp. Hàng nghìn cuốn sách xếp chồng, cao chạm trần, khách đến chơi phải luồn lách, nghiêng người tiến vào bên trong một cách khéo léo tránh trường hợp sách đổ.
Tú Anh kể: "Cách đây một năm khi chưa lập gia đình, tôi đã từng nghĩ sẽ sống một mình để dành hết thời gian cho các em nhỏ. Nhưng thật may mắn sau khi lập gia đình thì vợ cũng ủng hộ tôi, cả hai vợ chồng đều chung sở thích là ngồi đóng sách mỗi dịp cuối tuần”.
Mỗi tháng sẽ có vài đợt gửi sách tới các điểm trường qua đường bưu điện, mỗi năm gần 1 triệu cuốn sách được gửi đi và đều đặn 2-3 lần anh Tú Anh và nhóm trực tiếp đến các bản vùng sâu vùng xa tổ chức lễ hội sách. Đến nay, nhóm đã lập được hơn 600 thư viện.
Cô Nguyễn Thị Bắc, Hiệu trưởng trường PTTH bán trú, Tiểu học và THCS Xà Hồ, thuộc Trạm Tấu, Yên Bái nhớ về lần đầu tiên trường được nhóm trao tặng hơn 5.000 cuốn sách, cả thầy và trò ôm chặt nhau hạnh phúc vì chưa bao giờ nhìn thấy nhiều sách đến vậy. Suốt hai năm qua, nhóm vẫn luôn duy trì, bổ sung sách mới cho trường để phục vụ các em học tập. “100% học sinh trong trường là người dân tộc Mông, từ ngày có thư viện sách, trình độ giao tiếp, học tập của các em cải thiện rất nhiều”, cô Bắc nói.
Hơn 4 năm hoạt động tích cực trong nhóm, anh Nguyễn Hồng Phúc (32 tuổi, Thủ Đức) vẫn nhớ như in về chuyến đi thuyền chở sách ra điểm trường tiểu học Hòn Đước, một hòn đảo thuộc tỉnh Kiên Giang. “Tiếng reo hò vui sướng của các em khi có truyện tranh để đọc vang vọng khắp đảo nhỏ, thực sự tôi đã được sống những ngày vô cùng ý nghĩa trong cuộc đời”, anh Phúc nói.
Mang theo ước mơ lập hàng nghìn thư viện sách khắp nẻo vùng cao, anh Tú Anh cùng các thành viên lại cặm cụi xếp sách, đóng thùng. Tiếng cười nói, tiếng lật từng trang sách, tiếng người đi ngang qua gọi vọng vào nhà anh để góp sách. Không gian đó cứ rộn ràng, nhộn nhịp vào ngày chủ nhật đầy yêu thương.
