Từ hàng chục năm trước, con người đã luôn mơ về một thế giới tương lai nơi các cỗ máy có hình dáng giống chúng ta và trở thành bạn bè, trợ lý đầy đắc lực trong cuộc sống. Những nhân vật robot như C3PO trong loạt phim "Chiến tranh giữa các vì sao" xuất hiện khắp các tác phẩm điện ảnh, truyện tranh hay tiểu thuyết viễn tưởng và rất được yêu thích bởi cả trẻ em và người lớn.
Kỷ nguyên của những người bạn máy
Khi cả thế giới bước sang thế kỷ 21, nhà sản xuất Nhật Bản Honda đã giới thiệu một bước tiến mới trong lĩnh vực tự động hoá: Robot hình người ASIMO. Ở thời điểm ra mắt vào năm 2000, ASIMO là một robot cực kỳ hiện đại và đáng chú ý khi có hình dáng giống như con người và có thể tự đi lại cũng như làm một số công việc đơn giản. Hơn 20 năm sau, khi thế giới công nghệ đã phát triển cực kỳ mạnh mẽ, loại robot hình người như ASIMO đang dần đạt tới bước tiến mới, nhất là với sự phát triển vượt bậc của trí tuệ nhân tạo (AI).
Thế giới robot đang phát triển với tốc độ chưa từng có, với những robot hình người đi đầu trong cuộc cách mạng công nghệ này. Những robot này, được thiết kế để bắt chước hình dạng và hành vi của con người, đang dần tham gia vào các lĩnh vực khác nhau, từ chăm sóc sức khỏe, giáo dục đến giải trí và hỗ trợ cá nhân. Robot hình người dự kiến sẽ nổi lên như một sản phẩm đột phá sau máy tính, điện thoại thông minh và phương tiện sử dụng năng lượng mới.
Ứng dụng đa ngành đầy hứa hẹn
Bảo tàng Khoa học và Công nghệ Tương lai EX ở thành phố cảng Đại Liên phía đông bắc Trung Quốc là một điểm đến đầy thú vị với những người đam mê robot. Với sự tích hợp của các yếu tố như robot hình người, ảnh ba chiều và các sản phẩm công nghệ tương tác, bảo tàng này đã mô phỏng các kịch bản ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong cuộc sống tương lai và thu hút hơn 200.000 lượt khách tham quan mỗi năm.
Các robot hình người với tỉ lệ 1-1 ở đó được mô phỏng theo các nhân vật lịch sử nổi tiếng, như họa sĩ người Tây Ban Nha - Pablo Picasso hay nhà tư tưởng Trung Quốc cổ đại Khổng Tử. Các robot này sẽ chia sẻ những câu chuyện về những nhân vật đó như một một phần của trải nghiệm du lịch phong phú, thu hút đông đảo khách du lịch.
"Tôi nghĩ việc đưa trẻ em đến thăm nơi này vào cuối tuần thực sự rất hấp dẫn. Thông qua trải nghiệm tương tác, trẻ em có thể hiểu sâu hơn về kiến thức lịch sử và khơi dậy niềm yêu thích khoa học", ông Han Rubin, một khách tham quan cho biết.
Theo Li Boyang, Giám đốc điều hành của EX Robots, bảo tàng được xây dựng nhằm mục đích tích hợp nghiên cứu và phát triển, thiết kế, sản xuất và trưng bày.
“Chúng tôi sử dụng công nghệ robot hình người sinh học để tái tạo diện mạo của một số nhân vật lịch sử nổi tiếng tại địa điểm của chúng tôi. Trên thực tế, đây là nỗ lực mới của chúng tôi nhằm tích hợp robot hình người với ngành văn hóa và du lịch”, ông Li chia sẻ.
Không chỉ các hoạt động giải trí, robot hình người cũng sẽ giúp đỡ con người trong những công việc nguy hiểm ở những nơi xa xôi như thám hiểm đại dương hay vũ trụ. Trưởng nhóm Robot khéo léo của NASA, Shaun Azimi, cho biết robot hình người trong không gian có khả năng xử lý các nhiệm vụ rủi ro như làm sạch các tấm pin mặt trời hoặc kiểm tra thiết bị gặp trục trặc bên ngoài tàu vũ trụ để các phi hành gia có thể ưu tiên thăm dò và khám phá.
“Chúng tôi không cố gắng thay thế đội ngũ con người, chúng tôi thực sự chỉ đang cố gắng loại bỏ công việc buồn tẻ, bẩn thỉu và nguy hiểm để cho phép họ tập trung vào các hoạt động cần thiết hơn”, ông cho biết.
NASA đang hợp tác với các công ty chế tạo robot như Apptronik có trụ sở tại Austin, Texas (Mỹ) để tìm hiểu cách tận dụng các robot hình người được phát triển cho mục đích trên mặt đất cho các nhiệm vụ không gian.
Bùng nổ nhân lực máy
Là thị trường robot lớn nhất thế giới, Trung Quốc đã chứng kiến một chuỗi công nghiệp hoàn chỉnh về robot hình người đang hình thành trong vài năm gần đây. Từ pha cà phê đến cung cấp các chuyến tham quan có hướng dẫn viên tại các triển lãm, đất nước này đã chứng kiến sự mở rộng đáng kể trong việc sử dụng robot hình người trên nhiều môi trường khác nhau, đóng vai trò thay đổi các ngành công nghiệp và cuộc sống hàng ngày của người dân.
Theo ước tính của ngành, đến năm 2030, quy mô của thị trường robot hình người toàn cầu sẽ đạt khoảng 263,9 tỉ USD, trong đó thị trường Trung Quốc đóng góp khoảng 52,7 tỉ USD. Một hướng dẫn gần đây do Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc ban hành cũng tuyên bố rằng, nước này sẽ cố gắng thiết lập một hệ thống đổi mới sơ bộ cho robot hình người vào năm 2025, trong bối cảnh nước này thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp tương lai.
Không chỉ tại Trung Quốc, các nước lớn trên thế giới đều đang tập trung vào các công nghệ ứng dụng trí tuệ nhân tạo, trong đó có phát triển robot hình người. Các công ty phát triển robot hình người nổi tiếng có thể kể tới Tesla, Huyndai hay Hanson Robotics hay thậm chí là Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ NASA. Đặc biệt, thế giới đã chứng kiến khả năng tuyệt vời của robot Sophia đến từ Hanson Robotics. Là robot đầu tiên được cấp quyền công dân như con người, Sophia được thiết kế để suy nghĩ và cử động sao cho giống với con người nhất đồng thời được trang bị trí thông minh nhân tạo.
Việc phát triển robot hình người liên quan đến nhiều lĩnh vực kỹ thuật khác nhau như cơ khí, điện tử, phần mềm và điều khiển, đồng thời việc phối hợp và tích hợp các công nghệ này đặt ra một thách thức lớn.
Hiện nay, việc phát triển công nghệ robot hình người vẫn gặp nhiều khó khăn về mặt kỹ thuật, đặc biệt trong các lĩnh vực như điều khiển chuyển động, nhận thức thị giác và tương tác giữa người và máy. Điều này được thể hiện rõ ràng khi Tesla ra mắt nguyên mẫu robot hình người Optimus trong năm 2023. Tuy đã có hình dáng giống con người, nhưng robot của Tesla vẫn chưa thể hoạt động độc lập một cách trọn vẹn được. Trong khi đó, tuy có khả năng di chuyển, hoạt động linh hoạt, nhưng robot Atlas của Boston Dynamic vẫn chưa có hình dáng giống con người.
Li Boyang, Chủ tịch của EX Robots - một công ty robot hình người có trụ sở tại Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh (Trung Quốc) - cho biết: "Tôi nghĩ những thách thức chính đối với sự phát triển của robot hình người hiện nay là làm thế nào để đưa công nghệ này ra thị trường và được sản xuất hàng loạt”.
