Có cơ sở để tin rằng, bóng đá Việt Nam đang trong giai đoạn tích lũy những lí do cuối cùng để bước vào sự thay đổi đó.
Từ những chỉ trích của huấn luyện viên Vũ Tiến Thành
Cần nói ngay rằng, những điều huấn luyện viên câu lạc bộ TP Hồ Chí Minh không phải điểm khởi đầu cho sự tích tụ các lí do để bóng đá Việt Nam phải thay đổi. Trên thực tế, hành trình của bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam hơn 2 thập niên qua đã có nhiều lí do để phải thay đổi. Tuy nhiên, giai đoạn này, những lí do đó đến gấp gáp hơn, dồn dập hơn, gai góc hơn để từ đó, người ta hiểu, “thời khắc của sự thay đổi sắp đến”.
Giống như ngọn núi lửa, chiếc lò xo bị dồn nén hay cốc nước đã đầy vậy, khi đủ các điều kiện thì sẽ là sự bùng nổ, bật lên và tràn ra ngoài, sự thay đổi của bóng đá Việt Nam đang cần “những vấn đề gai góc” để chọc thủng lớp màng bảo thủ, xưa cũ.
Với huấn luyện viên Vũ Tiến Thành, sự nghiệp của ông gắn với nhiều phát biểu gây tranh cãi, nhưng những gì ông nói gần đây có “mức độ sát thương” lớn hơn trong bối cảnh người ta vẫn thấy vấn đề của bóng đá Việt Nam.
Có thể, việc ông nói Công ty cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) tổ chức Cúp Quốc gia “như giải phường” - liên quan đến quy định các đội V.League không được sử dụng cầu thủ ngoại khi gặp các đội hạng Nhất - được hiểu ở góc độ nặng nề, nhất là đội bóng của ông bị loại bởi Bà Rịa - Vũng Tàu, nhưng đó cũng là lí do để nói rằng, bóng đá Việt Nam cần thay đổi.
Các câu lạc bộ nói riêng, nền bóng đá Việt Nam nói chung, phải tìm hướng đi đúng đắn để phát triển mạnh mẽ hơn. Lâu nay, giới chuyên môn nói nhiều đến chuyện “bóng đá phải nuôi được bóng đá”, dĩ nhiên, ai cũng muốn vậy và khi “vẽ” ra thì mọi thứ đều đẹp đẽ. Nhưng nhìn lại thực tế, đa phần lại không muốn “bàn chân thấm đau vì những mũi gai”.
Họ đều muốn đi đến đích ngay thay vì trải qua từng ngày khó khăn, với bao nhọc nhằn, vất vả, đau đớn. Họ đều muốn có thành tích để níu chân nhà tài trợ nên cách làm tốt nhất là “ngắt ngọn” thay vì tạo nên nền tảng.
Như huấn luyện viên Vũ Tiến Thành nói, bóng đá đang sống trong thời đại 4.0, định hướng cho sự phát triển của bóng đá Việt Nam cũng sẽ phải là công nghệ và tính giải trí. Thành tích vẫn ở đó, nhưng yếu tố giải trí mới thực sự nuôi được bóng đá.
Trên thế giới, từ lâu, người ta đã gọi bóng đá là “ngành công nghiệp giải trí”, để không chỉ sự kiện lớn như World Cup, EURO, những giải đấu gồm: Premier League, Champions League, La Liga... đã và đang tạo ra tầm ảnh hưởng toàn cầu.
Nhưng nên nhớ, họ cũng cần phải trải qua những thời khắc đầy đau đớn để có sự đồng lòng cho kế hoạch thay đổi mạnh mẽ. Tạo được nền tảng phát triển chung, các câu lạc bộ hạng Nhất cũng có thể kí hợp đồng với cầu thủ ngoại, thế là giải đấu không còn “phường” nữa...
Trọng tài và chuyện công nghệ
Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) đã nhanh chóng có án phạt dành cho huấn luyện viên Vũ Tiến Thành vì những phát ngôn được cho là “gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan chức VFF, hình ảnh giải đấu”. Nhưng song song với việc đó, hành động của VFF cũng nói lên rằng, trọng tài tại V.League đang thực sự có vấn đề.
Mà có vấn đề từ lâu rồi. Chỉ là, mới giai đoạn đầu mùa giải 2023 của bóng đá nội mà đã có nhiều sự việc không hay xảy ra. Đa phần trong đó xoay quay chuyện trọng tài. Có những sai sót khó hiểu đến khó tin, có những quyết định “bẻ còi"... tất cả kéo theo những lời chỉ trích liên tiếp từ các huấn luyện viên. Sau Vũ Tiến Thành là những Võ Đình Tân, Nguyễn Đức Thắng, Chu Đình Nghiêm...
VFF đã thừa nhận có vấn đề trong công tác trọng tài để kí văn bản yêu cầu các bên liên quan chấn chỉnh, tăng cường các biện pháp nhằm hạn chế sai sót. Nhưng việc hạn chế rõ ràng không chỉ nằm trên giấy tờ, mà phải hành động. Việc phải sớm đưa trọng tài ngoại về V.League trong giai đoạn đầu mùa được hiểu là “liệu pháp tâm lí” trong giai đoạn căng thẳng, nhạy cảm chứ không hẳn dứt điểm vấn đề.
Trong bối cảnh như thế, người ta lại nhắc đến VAR như một cứu cánh khác cho các trọng tài. Dự kiến sẽ áp dụng VAR từ cuối năm nay, khi mùa giải bắt đầu diễn ra xuyên qua 2 mùa (2023-2024) - cũng là một động thái cho sự thay đổi, nhưng ngay lúc này, nhiều đề xuất muốn áp dụng ngay.
Nhưng lại chưa thể là thời điểm thích hợp vì các trọng tài vẫn chỉ đang trong giai đoạn “đào tạo”, thiết bị cũng cần thời gian để nhập về. Khi mọi thứ chưa sẵn sàng, không thể nóng vội.
Cách hành xử của huấn luyện viên, cầu thủ
Nhưng hiệu quả của việc học tập ra sao cũng cần được truyền thông sớm. Bởi câu chuyện thực ra đã được nói từ vài năm trước. Theo dõi hoạt động của VAR trong những năm qua tại các giải bóng đá lớn, người ta thấy rằng, công nghệ video hỗ trợ trọng tài cũng là một “giám sát” để nhắc nhở thái độ, hành vi của các cầu thủ cần phải thay đổi.
Rất nhiều người nói rằng, các cầu thủ Việt Nam sẽ “nhận thẻ đỏ khi bước ra sân chơi lớn có VAR vì thói quen đá xấu, đã tiểu xảo ở V.League”. Thực tế đã xảy ra điều đó. Và hiện tại, khi việc tập huấn về VAR đang trong giai đoạn đẩy nhanh, đó cũng là một lời cảnh báo nữa cho các câu lạc bộ, huấn luyện viên và cầu thủ về cách hành xử.
Có 2 câu chuyện xảy ra gần đây là ví dụ về lời nhắc nhở thật sự nghiêm túc về việc tham gia cuộc chơi phải chấp nhận luật chơi. Đó là huấn luyện viên, trợ lí huấn luyện viên của câu lạc bộ Bình Phước có hành vi phi thể thao với trọng tài, còn Nguyễn Văn Quyết của Hà Nội FC được cho là “thúc cùi chỏ” vào trợ lí trọng tài...
Không có sự tuyệt đối, bởi thế giới cũng chứng kiến nhiều vụ việc, thậm chí còn nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, những hành vi như vậy cần mạnh tay dẹp bỏ trên tiến trình phát triển của bóng đá Việt Nam.
Theo quy luật phát triển, những gì không còn phù hợp, không thích nghi được với thời đại mới sẽ bị thay thế. Do đó, với những chuyện xảy ra liên tiếp gần đây của bóng đá Việt Nam, người ta hiểu những gì đang cần phải thay thế...
