Trong khi đối đầu với Trung Quốc cả về thương mại và an ninh quốc gia, Mỹ có nhiều điều bất bình và sở hữu nhiều loại vũ khí có thể sử dụng. Điều đó không có nghĩa là Mỹ nên sử dụng tất cả những vũ khí đang có trong tay.
“Vũ khí tên lửa hạt nhân” mà Mỹ vừa nhằm vào Cty Huawei Technologies Co. Ltd là một trường hợp điển hình. Tuần trước, Bộ Thương mại đã đặt Huawei và gần 70 chi nhánh của Cty này vào danh sách đen. Có nghĩa là các nhà cung cấp của Mỹ muốn kinh doanh với Huawei đều phải cần giấy phép kinh doanh.
Điện thoại di động Huawei và thiết bị viễn thông của Cty này đều phụ thuộc vào các linh kiện của Mỹ, trong đó có những chất bán dẫn tiên tiến. Nếu lệnh cấm được áp dụng nghiêm ngặt, Huawei - Cty lớn bậc nhất của Trung Quốc với hơn 180.000 lao động sẽ không thể hoạt động.
Đó sẽ là một sai lầm nghiêm trọng. Mỹ từ lâu cho rằng Huawei là mối đe dọa an ninh quốc gia. Và họ chắc chắn có những lý do chính đáng khi lo lắng rằng việc kết hợp thiết bị Huawei vào mạng lưới Mỹ có thể khiến Mỹ dễ bị gián điệp tấn công, trong trường hợp xảy ra xung đột, phá hoại. Mỹ đã làm đủ các bước để cản trở Huawei làm điều đó. Tuy nhiên, việc tìm cách khiến Cty Huawei ngừng kinh doanh là điều không khôn ngoan.
Động thái mới của Mỹ sẽ gây thiệt hại về tài sản cho các bên liên quan. Các Cty Mỹ cung cấp thiết bị cho Huawei - sẽ bị ảnh hưởng đến kinh doanh, đối mặt với sự gián đoạn và phải chịu chi phí mới đáng kể.
Các đồng minh phản đối quyết định của Mỹ sẽ tập hợp lại một góc. Ngay cả khi Tổng thống Donald Trump nới lỏng “chiếc thòng lọng” một chút, khó có khả năng dự đoán liệu lệnh cấm có sẽ được áp đặt lại hay không. Trung Quốc nỗ lực gấp đôi để sản xuất các sản phẩm công nghệ tiên tiến trong nước.
Nếu coi đây là một chiến lược đàm phán của Mỹ thì lại càng vô lý. Mặc dù các quan chức Mỹ tuyên bố không liên quan gì đến các cuộc đàm phán chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bị đình trệ. Tuy nhiên, có vẻ như ông Donald Trump muốn sử dụng Huawei làm đòn bẩy, giống như năm ngoái ông đã làm với ZTE Corp.
Động thái này của Tổng thống Mỹ tạo ra một tiền lệ không hay và gần như chắc chắn phản tác dụng. Nó sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng bế tắc hiện tại và khiến Bắc Kinh chẳng còn động lực để tuân thủ bất kỳ thỏa thuận cuối cùng nào.
Tồi tệ hơn, nó có thể khiến các thỏa thuận thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc yếu đi. Đàm phán không chỉ để tăng cường thương mại mà còn ổn định quan hệ giữa hai quốc gia hùng mạnh nhất thế giới.
Trong khi căng thẳng là không thể tránh khỏi, về lý thuyết, một mối quan hệ thương mại lành mạnh sẽ khôi phục lại sự dằn vặt, nhắc nhở cả hai mặt về lợi ích của sự hợp tác và củng cố các khu vực bầu cử có lý do để thích hòa bình hơn trong chiến tranh.
Ngược lại, việc Mỹ nhắm thẳng mục tiêu vào Huawei sẽ khiến cho một số ít người ôn hòa trong giới lãnh đạo Trung Quốc và những người diều hâu coi những xung đột là không thể tránh khỏi. Đối với người Trung Quốc bình thường, họ sẽ cho rằng Hoa Kỳ chỉ đơn giản là cố gắng hạn chế khả năng kinh tế của họ.
Để có hiệu quả, cuộc tấn công vào Huawei cần đưa ra một chiến lược lớn hơn với ý định rõ ràng hơn. Liệu mục đích của Mỹ có phải là làm tê liệt ngành công nghiệp công nghệ Trung Quốc không? Hay muốn chỉ cho Trung Quốc thấy vị trí của họ ở đâu? Tăng thêm động lực cho các nhà cung cấp khác ngoài Trung Quốc?
Khi không có một mục tiêu cụ thể, ông Donald Trump có thể tạo cho các đồng minh của Mỹ cảm giác bị bỏ rơi, gây hấn với người Trung Quốc và tăng khả năng xung đột.
Những gì Hoa Kỳ cần là một kế hoạch lớn hơn để tồn tại cùng Trung Quốc. Điều đó có nghĩa là xây dựng hệ thống phòng thủ của Mỹ, tận dụng sức mạnh cạnh tranh của mình, hợp tác với các đồng minh để gây sức ép buộc Trung Quốc tuân thủ các quy tắc toàn cầu và đi đầu trong việc viết ra các quy tắc mới có thể hạn chế hành vi gây rối hơn. Ngược lại, nghiền nát Huawei, trông đơn giản giống như một tính toán sai lầm chiến lược - và có thể đem lại những hậu quả tai hại tiềm tàng.
